Xuất nhập khẩu suy giảm
Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, số thu ngân sách nhà nước (NSNN) từ hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) trong tháng 7 vừa qua đạt 26.235 tỷ đồng, giảm 14,6% so với tháng trước. Tính chung 7 tháng đầu năm số thu NSNN toàn ngành đạt 211.230 tỷ đồng, bằng 49,7% dự toán, giảm 19,6% (tương đương giảm 51.423 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm trước.
Kết quả thu NSNN của ngành Hải quan những tháng đầu năm chịu tác động mạnh từ sự suy giảm của hoạt động XNK. Cụ thể, trong tháng 7/2023, tổng kim ngạch XNK hàng hóa của Việt Nam đạt 57,07 tỷ USD, tăng 2,3% so với tháng trước. Trong đó, tổng kim ngạch XK đạt 30,07 tỷ USD, tăng 2,1% và tổng kim ngạch NK đạt 27 tỷ USD, tăng 2,4%.
Lũy kế 7 tháng đầu năm, tổng kim ngạch kim ngạch XNK của cả nước đạt 374,36 tỷ USD, giảm 13,8% (tương ứng giảm 60,14 tỷ USD) so với cùng kỳ năm trước. Trong đó tổng kim ngạch XK đạt 195,42 tỷ USD, giảm 10,3% (tương ứng giảm 22,5 tỷ USD) và tổng kim ngạch NK đạt 178,94 tỷ USD, giảm 17,4% (tương ứng giảm 37,64 tỷ USD).
Tạo thuận lợi thương mại, chống thất thu thuế
Đánh giá nguyên nhân giảm thu, đại diện Cục Thuế XNK (Tổng cục Hải quan) cho biết, do tổng trị giá XNK chịu thuế của cả nước trong 7 tháng đầu năm giảm 20,5%. Trong đó, kim ngạch NK chịu thuế đạt 68,6 tỷ USD, giảm 20,2% và kim ngạch XK chịu thuế đạt 3,9 tỷ USD, giảm 24,8% so với cùng kỳ năm 2022.
Một số nhóm hàng có kim ngạch NK có thuế giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2022 phải kể đến gồm: Nhóm các mặt hàng NK nguyên liệu, máy móc thiết bị, phụ tùng NK phục vụ sản xuất (than, hóa chất và sản phẩm hóa chất, chất dẻo, sắt thép và phế liệu, nguyên phụ liệu dệt may, linh kiện điện tử, linh kiện ô tô…, chiếm 56% tổng kim ngạch NK có thuế) đã giảm 25,7% so với cùng kỳ, làm giảm thu NSNN khoảng 29.400 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022. Nhóm xăng dầu NK đạt 4,9 triệu tấn, trị giá đạt 3,9 tỷ USD, tăng 15,7% về lượng nhưng giảm 13,1% về trị giá, làm giảm thu khoảng 2.650 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.
Đặc biệt, trong số 10 cục hải quan tỉnh, TP có số thu lớn, chiếm 87% dự toán thu của toàn ngành là các Cục Hải quan: TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Ninh, đến ngày 31/7 thu đạt 187.462 tỷ đồng, bằng 50,34% dự toán được giao, giảm 15,95% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, chỉ có duy nhất Cục Hải quan Quảng Ninh có chỉ số thu NSNN tăng 7,05%, còn lại 9 đơn vị đều thể hiện số thu NSNN giảm mạnh. Nguyên nhân giảm thu tại 9 đơn vị này là do kim ngạch NK nhóm mặt hàng nguyên liệu, máy móc thiết bị NK phục vụ sản xuất như than, sản phẩm hóa chất, chất dẻo giảm từ 20 - 50% so với cùng kỳ năm 2022.
Trước những khó khăn trên, để hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp tạo thuận lợi thương mại, chống thất thu theo Chỉ thị số 479/CT-TCHQ. Trong đó, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị bám sát và đánh giá cụ thể tình hình NSNN năm 2023; xây dựng dự toán năm 2024 giai đoạn 2024 - 2026 sát với tình hình thực tế.
Các đơn vị trong toàn ngành cần đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác hải quan, tạo thuận lợi thương mại và các hoạt động XNK, rút ngắn thời gian, chi phí thông quan hàng hóa. Quyết liệt thực hiện có hiệu quả Quyết định số 123/QĐ-TCHQ với mục tiêu giảm tỷ lệ luồng Vàng, luồng Đỏ… và giảm 10% thời gian thông quan hàng hóa…
Đồng thời, tăng cường các biện pháp chống thất thu qua công tác kiểm tra, giám sát; đồng bộ các biện pháp quản lý trị giá hải quan cả trong thông quan và sau thông quan. Ngăn chặn, xử lý kịp thời các trường hợp kê khai trị giá hải quan bất hợp lý để gian lận, trốn thuế; tăng cường các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chống gian lận, giả mạo xuất xứ…; kiểm soát chặt chẽ công tác miễn thuế, giảm thuế và hoàn thuế, bảo đảm việc miễn thuế, giảm thuế và hoàn thuế đúng đối tượng, đúng chính sách, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật.
Đặc biệt, tổ chức kiểm tra đột xuất mặt hàng xe ô tô NK chạy trong khu vui chơi, giải trí thuộc đối tượng không chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại một số cục hải quan tỉnh, thành phố. Bên cạnh đó, tích cực rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/1/2023 theo 4 nhóm: nhóm nợ khó thu; nhóm nợ chờ xử lý; nhóm nợ được khoanh; nhóm nợ có khả năng thu hồi. Áp dụng các giải pháp phù hợp theo quy định đối với từng nhóm nợ theo đúng hướng dẫn…
Ngoài một số nhóm mặt hàng có số thu giảm thì trong 7 tháng đầu năm, một số nhóm hàng có kết quả thu NSNN khá khả quan. Nổi bật là nhóm hàng ô tô nguyên chiếc các loại NK đạt 79.701 chiếc, trị giá đạt 1,85 tỷ USD, tăng 2,3% về lượng và giảm 0,4% về trị giá, tăng thu 4.800 tỷ đồng; mặt hàng dầu thô đạt 6,7 triệu tấn, trị giá đạt 4,1 tỷ USD, tăng 38,7% về lượng và tăng 5,2% về trị giá, tăng thu 280 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2022.
