Luật Dầu khí (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua quy định về điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí trong phạm vi đất liền, hải đảo và vùng biển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Luật này gồm 11 chương, 69 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2023.
Khai thác hiệu quả hơn tài nguyên dầu khí
Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, về chính sách khai thác tài nguyên đối với mỏ, cụm mỏ, lô dầu khí khai thác tận thu (Điều 55 dự thảo Luật)
Một số ý kiến nhất trí chính sách khai thác tài nguyên đối với mỏ dầu khí khai thác tận thu để nâng cao hiệu quả của hoạt động này, góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng, bảo vệ chủ quyền quốc gia của Việt Nam; đề nghị Chính phủ sớm quy định chi tiết nội dung này như dự thảo Luật đã giao tại khoản 2 Điều 55, bảo đảm chính sách đi vào cuộc sống.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, đây là chính sách mới của dự thảo Luật với nhiều nội dung mang tính đột phá, là cơ sở pháp lý cần thiết để khai thác hiệu quả hơn tài nguyên dầu khí, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước trong bối cảnh dự báo những năm tới có nhiều mỏ dầu khí ở giai đoạn cuối đời mỏ sẽ chuyển sang thời kỳ khai thác tận thu.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ đã phối hợp chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng nội dung này; Chính phủ cũng đã có Báo cáo số 452/BC-CP ngày 08/11/2022 tiếp theo Báo cáo số 415/BC-CP báo cáo ý kiến thống nhất với nội dung dự thảo Luật.
Để bảo đảm rõ ràng, dự thảo Luật bổ sung khoản 5 Điều 41 quy định về Thủ tướng Chính phủ quyết định cơ chế điều hành hoạt động khai thác tận thu mỏ, cụm mỏ, lô dầu khí. Tại dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Dầu khí đã có quy định về nội dung chính của quyết định của Thủ tướng Chính phủ trong trường hợp này.
Để hoàn thiện căn cứ pháp lý đầy đủ cho hoạt động khai thác tận thu dầu khí, đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tiếp tục hoàn thiện nội dung này tại dự thảo Nghị định và rà soát, ban hành các văn bản dưới luật khác có liên quan, trong đó chú trọng các quy định nhằm bảo đảm hiệu quả hoạt động khai thác tận thu và kiểm soát chặt chẽ chi phí hoạt động dầu khí.
Bộ Công Thương sớm xây dựng, ban hành, hướng dẫn về định mức chi phí, định mức kinh tế, kỹ thuật cho điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí; Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan, tổ chức hữu quan phối hợp chặt chẽ và chịu trách nhiệm theo thẩm quyền, xây dựng và ban hành các văn bản khác có liên quan.
Về hợp đồng dầu khí, có ý kiến đề nghị bổ sung tại Điều 27 quy định về cơ quan quyết định, cơ quan thẩm định thời hạn tạm dừng thực hiện một số quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng dầu khí trong trường hợp bất khả kháng, đối chiếu với Điều 156 Bộ luật Dân sự.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Điều 31 dự thảo Luật đã được chỉnh sửa theo hướng quy định 02 khoản riêng (khoản 6 và khoản 7) về trách nhiệm của các chủ thể có liên quan đối việc quyết định thời gian tạm dừng thực hiện một số quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng dầu khí trong 02 trường hợp bao gồm bất khả kháng và vì lý do quốc phòng an ninh, bảo đảm phù hợp, chặt chẽ.
Cụ thể, trong trường hợp bất khả kháng, các bên tham gia hợp đồng dầu khí thỏa thuận phương thức tạm dừng thực hiện một số quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng dầu khí, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam báo cáo Bộ Công Thương quyết định. Trong trường hợp vì lý do quốc phòng, an ninh, thời gian tạm dừng thực hiện một số quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng dầu khí do Thủ tướng Chính phủ quyết định theo đề nghị của cơ quan có thẩm quyền.
Bảo đảm công bằng, minh bạch trong lựa chọn nhà thầu cung cấp hàng hóa dầu khí
Về nghĩa vụ của nhà thầu, có ý kiến đề nghị chỉnh sửa khoản 12 về tổ chức lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ hàng hóa dầu khí phục vụ hoạt động dầu khí và điều tra cơ bản về dầu khí theo quy định của hợp đồng dầu khí tại Luật này trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả và ưu tiên ký kết các hợp đồng dịch vụ với tổ chức, cá nhân Việt Nam, báo cáo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam về việc tổ chức lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ hàng hóa dầu khí phục vụ hoạt động dầu khí.
Về việc này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, Khoản 12 Điều 59 quy định nghĩa vụ của nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí tổ chức lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ, hàng hóa dầu khí phục vụ hoạt động dầu khí trước tiên phải bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả, đồng thời, phù hợp với hợp đồng dầu khí vì hợp đồng dầu khí chỉ quy định những nguyên tắc chung về nội dung này và mỗi nhà đầu tư có quy chế riêng lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ, hàng hóa dầu khí phục vụ hoạt động dầu khí.
Điều tra cơ bản về dầu khí không thực hiện theo hợp đồng dầu khí mà theo đề án điều tra cơ bản về dầu khí được phê duyệt. Quy định về “ưu tiên ký kết các hợp đồng dịch vụ với tổ chức, cá nhân Việt Nam” không phù hợp với nguyên tắc không phân biệt đối xử theo các điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên và không phù hợp với quy đinh tại điểm a khoản 1 Điều 11 Luật Đầu tư về bảo đảm hoạt động đầu tư.
