Giá trị của Bitcoin luôn biến động thời gian qua, một phần do quyết định của Ngân hàng trung ương Trung Quốc tuyên bố tất cả các giao dịch tiền điện tử là bất hợp pháp. Chính phủ Salvador đã mất 5 triệu đô la trên 700 Bitcoin mà họ mua để khởi động sáng kiến sử dụng Bitcoin trong nền tài chính quốc gia.
Động thái của El Salvador, mà các nhà kinh tế chính thống đã cảnh báo trước có thể kết thúc trong thảm họa, diễn ra vào thời điểm các cơ quan quản lý tiền tệ trên toàn thế giới đang vật lộn với cách đối phó với sự gia tăng của Bitcoin và một loạt các loại tiền ảo khác.
Nó cũng trùng hợp với xu hướng người dân ở các nền kinh tế mỏng manh khác, bao gồm Afghanistan và Lebanon, chuyển sang tiền ảo như một thiên đường để bảo toàn tiền của họ.
Chính phủ Salvador của Tổng thống Nayib Bukele, một cựu giám đốc kinh doanh 40 tuổi, đã cung cấp cho mỗi người dân Salvador một khoản tín dụng trị giá 30 đô la để khuyến khích họ tải xuống một ví Bitcoin ảo mà họ có thể sử dụng để mua hàng.
Nhiều người đã phản ứng bằng cách đổ xô đến các máy ngân hàng để chuyển đổi các khoản tín dụng thành đồng đô la đáng tin cậy hơn. Những người khác đã giải quyết việc bán các khoản tín dụng của họ với giá 25 đô la hoặc ít hơn cho người mua trên phương tiện truyền thông xã hội.
Việc tranh giành đô la là mặt trái của việc Tổng thống Bukele khoe rằng hơn 2 triệu người Salvador đã sử dụng ví tiền ảo Chivo của chính phủ.
 |
Một nhân viên Chivo giúp một người sử dụng máy ATM Chivo để sử dụng bitcoin ở Antiguo Cuscatlan, El Salvador. Ảnh: China Daily (chụp ngày 17/9/2021) |
Một lợi ích lý thuyết của việc áp dụng Bitcoin là nó cung cấp cho người dân Salvador một cách nhanh chóng và chi phí thấp để nhận tiền từ các thành viên gia đình ở nước ngoài. Lượng kiều hối này chiếm khoảng 20% GDP của đất nước.
Tuy nhiên, trong số nhiều nhược điểm thực tế là tiền điện tử không được kiểm soát và có thể là phương tiện cho tội phạm, tham nhũng và gian lận. Theo nhà kinh tế Mỹ Jeffrey Frankel, "Có một chức năng mà tiền điện tử dường như phục vụ: tạo điều kiện cho các giao dịch bất hợp pháp."
Ông Frankel thừa nhận rằng El Salvador đã chấp nhận mất ảnh hưởng đối với chính sách tiền tệ trong nước khi áp dụng đồng đô la Mỹ làm đơn vị tiền tệ của mình 20 năm trước. "Chi phí sẽ còn lớn hơn nếu một loại tiền tệ không ổn định như Bitcoin là tiền tệ quốc gia duy nhất", nhà kinh tế người Mỹ cảnh báo.
Áp lực phát triển tiền ảo để cạnh tranh với tiền điện tử tư nhân
Các chính phủ và khu vực ngân hàng đang chịu áp lực phát triển các loại tiền ảo của riêng họ để cạnh tranh với tốc độ, chi phí và sự tiện lợi của các giao dịch tiền điện tử không được kiểm soát.
Trung Quốc đã bắt đầu chương trình thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số trước Thế vận hội mùa đông 2022, trong khi các ngân hàng trung ương ở châu Âu và Mỹ đang cân nhắc việc áp dụng các phiên bản kỹ thuật số của đồng tiền của họ.
 |
Các chính phủ và khu vực ngân hàng đang chịu áp lực phát triển các loại tiền ảo để cạnh tranh với các loại tiền ảo tư nhân. Ảnh minh họa |
Trong khi đó, một số nhà đầu tư ở các nền kinh tế không ổn định đang chuyển sang sử dụng tiền điện tử không được kiểm soát để cố gắng bảo vệ sự giàu có của họ khi đối mặt với bất ổn. Sự tiếp quản của Taliban ở Afghanistan đã chứng kiến sự gia tăng trong việc sử dụng tiền điện tử, khi những người có tiền tìm cách bảo quản hoặc chuyển nó ra nước ngoài.
Tại Lebanon, một vụ sụp đổ tiền tệ đã khiến mọi người phải chuyển tiền tiết kiệm của mình vào tiền kỹ thuật số.
Các quốc gia khác đang theo dõi kết quả của cuộc thử nghiệm của El Salvador trước khi quyết định có làm theo hay không. Ukraine và Cuba đã thể hiện sự quan tâm, trong khi Panama đang xem xét một dự thảo luật tiền điện tử nhằm thúc đẩy tiền ảo như một hàng rào chống lại lạm phát.
Những dấu hiệu đầu tiên từ sáng kiến gây hoang mang của El Salvador là những thử nghiệm như vậy có thể thất bại khi đối mặt với sự bất bình của công chúng về việc dựa vào các loại tiền tệ không được kiểm soát.
Tuy nhiên, tiền ảo cũng có lợi ích khiến các ngân hàng trung ương chắc chắn sẽ thúc đẩy các cải cách tiền điện tử của họ. Bahamas đã giới thiệu một phiên bản đô la Bahamas được ngân hàng trung ương hậu thuẫn vào năm ngoái để tránh nhu cầu di chuyển tiền mặt vật chất giữa nhiều hòn đảo của nó.
Kết quả lý tưởng, ít nhất là đối với những người làm công ăn lương bình thường và người tiêu dùng trên khắp thế giới, có thể là một hệ thống giao dịch được cập nhật cung cấp tất cả các lợi ích của công nghệ cao mà loại bỏ được nhược điểm không được kiểm soát của tiền điện tử.
