Ngày 01/09/2011 Thủ tướng Chính Phủ đã ra Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg về việc quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải (TCKT) đối với xe ô tô, xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới (SXLRNK mới).
Theo đó, TCKT mức 3, mức 4, và mức 5 là tiêu chuẩn về phép thử và giới hạn chất gây ô nhiễm có trong khí thải tương ứng với mức Euro 3, Euro 4 và Euro 5 được quy định trong quy định kỹ thuật về khí thải xe cơ giới của Ủy ban Kinh tế châu Âu của Liên Hợp quốc hoặc trong chỉ thị của Liên Minh Châu Âu áp dụng đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới.
Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg ghi rõ, lộ trình áp dụng TCKT đối với các loại xe ô tô SXLRNK mới phải áp dụng TCKT mức 4 từ ngày 1/1/2017, mức 5 từ ngày 1/1/2022. Đối với các loại xe mô tô hai bánh SXLRNK mới phải áp dụng TCKT mức 3 từ ngày 1/1/2017.
Theo đó Thủ tướng Chính phủ giao Bộ KH&CN thực hiện các nhiệm vụ sau:
Nghiên cứu sớm xây dựng, ban hành, công bố quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu diezel, nhiên liệu sinh học với chất lượng tương ứng tiêu chuẩn khí thải mức 3;
Xây dựng, ban hành, công bố quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu điêzel, nhiên liệu sinh học với chất lượng tương ứng tiêu chuẩn khí thải mức 4 bảo đảm có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2016; với chất lượng tương ứng tiêu chuẩn khí thải mức 5 bảo đảm có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2021;
Công bố lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ôtô, xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới tới Tổ chức Thương mại Thế giới;
Trả lời báo PLVN, Bộ KH&CN cho biết, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 1:2015/BKHCN về xăng, nhiên liệu điêzen, nhiên liệu sinh học tại Thông tư số 22/2015/TT-BKHCN ngày 11/11/2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2016); sau đó, tiếp tục ban hành Sửa đổi 01:2017 QCVN 1:2015/BKHCN tại Thông tư 04/2017/TT-BKHCN ngày 22/05/2017 (có hiệu lực từ ngày 01/07/2017). Theo đó, quy định các mức chất lượng nhiêu liệu tương ứng tiêu chuẩn khí thải mức 3, mức 4.
Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã công bố 160 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) liên quan đến lĩnh vực xăng dầu, trong đó có 08 TCVN quy định về yêu cầu kỹ thuật, phương pháp thử đối với sản phẩm xăng, nhiên liệu điêzen và nhiên liệu sinh học (TCVN 5689:2013, TCVN 6776:2013, TCVN 7716:2011, TCVN 7717:2007, TCVN 8401:2015, TCVN 8063:2015, TCVN 8064:2015, TCVN 10625:2014), hỗ trợ hiệu quả quản lý nhà nước về chất lượng xăng, dầu trong triển khai thực hiện Quyết định số 49/2011/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Về công bố lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ôtô, xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới tới Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Ngày 04/10/2011, Văn phòng Thông báo và hỏi đáp về tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Văn phòng TBT Việt Nam) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ đã có thông báo tới WTO về lộ trình áp dụng nêu trên (mã Thông báo số G/TBT/N/VNM/18).
Đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ chưa nhận được bất kỳ ý kiến quan ngại nào từ các nước Thành viên WTO đối với thông báo nêu trên.
Hiện nay, Bộ KH&CN đang khẩn trương phối hợp với các bộ ngành, tổ chức, doanh nghiệp liên quan tiến hành soát xét QCVN 01:2015/BKHCN, sẽ ban hành QCVN mới về xăng dầu, nhiên liệu sinh học (thay thế QCVN 01:2015/BKHCN) để bổ sung quy định về chất lượng tương ứng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (đảm bảo có hiệu lực áp dụng từ ngày 01/01/2021).
Như vậy, với hệ thống các QCVN, TCVN hiện hành về xăng, nhiên liệu diezen và nhiên liệu sinh học, Bộ KH&CN khẳng định các quy định chất lượng sản phẩm trong các QCVN, TCVN hiện hành đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quản lý chất lượng xăng dầu, nhiên liệu sinh học theo đúng lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải được quy định tại Quyết định số 49/2011/QĐ- TTg.
Song song với Quyết định 49 này, ngày 28/3/2017, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ký vào văn bản hỏa tốc số 436/TTg-CN gửi Bộ Giao thông vận tải (GTVT), Bộ Tài chính, Bộ Công thương, bộ Công an về việc thực hiện lộ trình áp dụng TCKT theo quy định tại Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg và có 3 ý kiến cụ thể.
Thứ nhất, các doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất lắp ráp ô tô sử dụng nhiên liệu diesel được thực hiện đến hết ngày 31/12/2017 như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 126/TB-VPCP ngày 10/3/2017, ô tô đã được Bộ GTVT chứng nhận thỏa mãn quy định về khí thải thì được thực hiện các thủ tục có liên quan.
Các doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất lắp ráp ô tô phải có kế hoạch nhập khẩu, sản xuất ô tô nêu trên, bảo đảm việc hoàn thành các thủ tục hải quan, đăng kiểm và đưa ra thị trường trước ngày 31/12/2017. Sau thời điểm này, nếu không hoàn thành phải tái xuất hoặc xuất khẩu, đồng thời báo cáo Bộ GTVT kế hoạch trên.
Bộ GTVT phối hợp với các cơ quan chịu trách nhiệm giám sát quá trình thực hiện lộ trình trên. Các bộ Tài chính, GTVT, Công an, Công thương giải quyết các thủ tục về hải quan, đăng kiểm, đăng ký và các thủ tục liên quan theo quy định.
Thứ hai, giao Bộ GTVT chỉ đạo, giám sát thực hiện của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô bảo đảm từ 1/1/2018, tất cả các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới phải đáp ứng TCKT mức 4 theo đúng quy định tại Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ các vướng mắc, phát sinh và đề xuất giải pháp xử lý đảm bảo thực hiện lộ trình nêu trên.
Thứ ba, Bộ Công thương chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu có kế hoạch cung ứng, phân phối xăng dầu mức 4, 5 trên thị trường, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới ô tô theo quy định của Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg, trong quý IV/2017 hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng và thương mại cần thiết để bảo đảm cung ứng dầu diesel mức 4 ra thị trường muộn nhất là ngày 1/1/2018.
Vậy các bộ ban ngành còn lại sẽ thực hiện áp dụng lộ trình tiêu chuẩn khí thải như thế nào trong khi các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu mới đều đang "kêu trời" vì thiếu nhiên liệu đạt chuẩn?