“Tiếng kêu cứu” từ di tích Cồn Tiên-Dốc Miếu

Dốc Miếu-Cồn Tiên được xếp vào di tích lịch sử cấp tỉnh, là một trong địa chỉ hấp dẫn trên hành trình du lịch về nguồn. Tuy nhiên, hiện nay di tích này đang xuống cấp nghiêm trọng…

Toàn cảnh lô cốt nơi đặt trụ sở chỉ huy của quân địch, giờ cỏ cây mọc um tùm.

Vùng đồi Cồn Tiên-Dốc Miếu xưa là cứ địa chiếm đóng của đế quốc Mỹ theo kế hoạch dàn quân dọc vĩ tuyến 17 phân chia hai miền Bắc-Nam. Đến với miền đất lịch sử hôm nay những chứng tích của chiến tranh vẫn còn hiển hiện nhưng nổi bật nhất vẫn là hệ thống lô cốt kiên cố - nơi đặt sở chỉ huy của quân địch năm xưa. 

Sau năm 1954, đế quốc Mỹ đã biến Cồn Tiên - Dốc Miếu thành các căn cứ quân sự chính cho quá trình chiếm đóng ở Quảng Trị. Để thiết lập được hệ thống hàng rào điện tử McNamara, các cố vấn quân sự của Mỹ nhận thấy vùng đồi Cồn Tiên-Dốc Miếu là địa điểm thích hợp nhất đặt pháo binh, vì nơi đây có địa thế cao tầm nhìn bao quát bán kính hàng chục km giúp có thể quan sát dễ dàng.   

Họng pháo năm nào giờ là nơi nhóm lửa...

Trong thời kì chiến tranh leo thang Mỹ đã cho xây dựng ở Cồn Tiên-Dốc Miếu một hệ thống lô cốt rất kiên cố nhằm bảo vệ các họng pháo cũng như sở chỉ huy trước sức mạnh tấn công của quân ta. Đặc điểm của các lô cốt được xây theo cấu trúc cốt thép dày đặc có thể chịu được lực ép của bom đạn cũng như là điểm tựa cho pháo và quân địch từ trong bắn ra. 

Theo thống kê lịch sử vùng đồi Cồn Tiên-Dốc Miếu bị pháo từ ngoài bờ bắc vĩ tuyến 17 bắn vào hằng ngày. Ước tính có ngày lên đến hơn 4000 quả còn phía Mỹ đáp trả lại gấp bốn, gấp năm lần như thế.   

Hệ thống lô cốt đang xuống cấp nghiêm trọng.

Sau chiến tranh sự tàn phá hiển hiện nơi này rất rõ, vô số bom đạn vẫn còn nằm lại trong và trên mặt đất. Giờ đây chỉ còn hệ thống lô cốt Cồn Tiên-Dốc Miếu tồn tại như biểu tượng cho cuộc chiến tranh phi nghĩa mà đế quốc Mỹ đã tiến hành.

Dốc Miếu-Cồn Tiên được UBND tỉnh Quảng Trị xếp vào di tích lịch sử cách mạng. Ngày nay hệ thống lô cốt Cồn Tiên-Dốc Miếu là một trong địa chỉ hấp dẫn trên hành trình du lịch về nguồn của du khách. Đặc biệt là những du khách nước ngoài kể cả các nhà khoa học, sử học, sinh viên của các trường đại học đến đây thăm quan, chụp ảnh làm dẫn chứng cho các đề tài nghiên cứu về cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam.  

Chỉ có biển Cấm phá hoại vẫn còn nguyên vẹn.

Thế nhưng, điều đáng buồn hiện nay là di tích này đang xuống cấp nghiêm trọng. Hiện trạng và cấu trúc của hệ thống lô cốt ở Cồn Tiên-Dốc Miếu đang bị biến dạng do người dân địa phương vô thức, đem bộc phá nổ lấy cốt thép bán phế liệu.

Nghiêm trọng hơn, vì không được quản lý và bảo vệ nghiêm ngặt, nhiều lô cốt bị trẻ chăn trâu khắc, vẽ bậy, đốt lửa làm lem nhuốc, hoen ố phần không gian bên trong. 

Qua thời gian, cùng với thời tiết khắc nhiệt đã tàn phá càng thêm mạnh mẽ khiến cho di tích lịch sử xuống cấp nhanh chóng hơn. 

Liệu trong những bài học lịch sử về địa phương mình, học sinh còn có thể chứng kiến được những chứng tích quý giá của một thời chiến tranh? Câu trả lời xin dành cho các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị.

Văn Nhân