Trước đó, năm 2017, Quốc hội ban hành Nghị quyết 54 với nhiều cơ chế đặc thù cho TP Hồ Chí Minh nhằm tạo động lực mới để đô thị 13 triệu dân bứt phá. Tuy nhiên, sau 4 năm thực hiện, TP chưa nhận được kết quả như mong đợi do nhiều vướng mắc. Hầu hết chính sách đặc thù về quản lý tài chính nhằm tăng nguồn thu như cổ phần hoá DN Nhà nước, nguồn thu từ đấu giá tài sản công chưa thể thực hiện...
Dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 lần này có nhiều cập nhật so với bản gửi Chính phủ vào tháng 12/2022, trong đó đáng chú ý là đề xuất thu thuế nhà đất thứ hai trở lên với hai phương án.
Phương án một, TP kiến nghị thí điểm thu thuế nhà và đất ở mà người sở hữu không trực tiếp sử dụng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quy định mức thuế, phương pháp tính và thời gian áp dụng.
Phương án hai, TP đề xuất tăng mức thu liên quan nhà đất thứ hai trở lên, cụ thể là: lệ phí trước bạ khi mua, nhận chuyển nhượng; thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên.
Mức tăng do HĐND TP quyết định, gồm: thuế sử dụng đất phi nông nghiệp với đất ở (không quá 5 lần mức hiện hành) và thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên (không quá 2 lần mức hiện hành); tăng tỷ lệ thu lệ phí trước bạ khi mua, nhận chuyển nhượng nhà đất thứ hai trở lên từ mức 0,5% giá trị chuyển nhượng lên mức 2% và mức tối đa chuyển nhượng một hồ sơ từ mức 500 triệu đồng lên 1 tỷ đồng.
TP sẽ hưởng 100% số thu tăng thêm từ khoản này và không dùng để xác định tỷ lệ phần trăm với các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và địa phương.
Phương án thu thuế nhà đất thứ hai trở lên từng được nêu trong dự thảo chính sách thay thế Nghị quyết 54 mà TP Hồ Chí Minh gửi Chính phủ hồi tháng 12/2022. Chính quyền TP cho hay cách làm này sẽ hạn chế đầu cơ bỏ hoang nhà, đất trong dự án bất động sản, gây lãng phí nguồn lực xã hội, đồng thời là cơ sở để xây dựng chính sách chung sau này.
Ngoài kiến nghị thuế nhà đất, dự thảo đề xuất cơ chế, chính sách trên 7 lĩnh vực gồm: quản lý đầu tư; tài chính ngân sách; đô thị và TNMT; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược; quản lý KH&CN, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền, ủy quyền và cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền và tổ chức bộ máy TP Thủ Đức...
Một số chính sách trong Nghị quyết 54 được TP kiến nghị thí điểm tiếp, nhưng có thay đổi. Cụ thể, tỷ lệ hưởng khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản công gắn liền trên đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị và DN Trung ương quản lý giảm từ 50% xuống 30%...
Dự thảo cũng có thêm nhiều điểm mới so với Nghị quyết 54 như: cơ chế cho quận được chủ động sử dụng ngân sách từ khoản chi chưa phân bổ; cho phép Cty đầu tư tài chính Nhà nước TP là định chế tài chính đặc thù...
Theo quy trình, sau khi Bộ KH&ĐT xem xét và cho ý kiến, dự thảo được gửi lên Chính phủ để trình Quốc hội.
Trước đó, hồi tháng 10/2022, Quốc hội cho phép TP Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện Nghị quyết 54 đến hết năm 2023.
