Năm 1961, ông Tống Văn Ngôn được ông Đặng Văn Đạo cho thuê gần 3.000 m2 đất tại An Thạnh, Thuận An trồng cây ăn trái. Đến năm 1972, ông Đạo cho ông Ngôn làm nhà trên đất để ở. Năm 1976, ông Đạo chết và năm 1978, ông Đặng Quang Đính, người con duy nhất của ông Đạo cũng qua đời.
Quá trình sử dụng đất, làm nhà, gia đình ông Ngôn không gặp bất cứ sự phản đối nào của chính quyền, hàng năm vẫn đóng thuế đầy đủ và đăng ký hộ khẩu tại đây. Ngày 20/9/1984, Hội đồng đăng ký ruộng đất chấp thuận cho ông Tống Văn Thanh (con ông Ngôn) đăng ký 500 m2 là đất thổ cư, đã có nhà, trong tổng số 2.857 m2 đất mà gia đình đang sử dụng.
Thế nhưng, năm 1999, khi ông Thanh làm thủ tục xác nhận nguồn gốc đất thì UBND TT An Thạnh cho rằng 2.857 m2 mà gia đình ông đang sử dụng là đất công (?!). Sau đó, ông Thanh xin cấp “sổ đỏ” thửa đất trên thì TT An Thạnh và huyện Thuận An không giải quyết.
Ông Võ Văn Trọng, Chủ tịch UBND TT An Thạnh, cho biết: 2.857 m2 đất của ông Thanh đang sử dụng có nguồn gốc do Nhà nước quản lý. Ngày 15/2/2008, UBND huyện Thuận An ban hành Quyết định số 677 giao phần đất trên cho thị trấn quản lý làm đất công ích 5%. Tại Công văn 1749 ngày 31/8/2010, UBND huyện Thuận An cũng cho rằng: Phần đất ông Thanh xin cấp “sổ đỏ” do ông Đặng Văn Đạo mua từ năm 1961.
Năm 1963, ông Đạo cho ông Ngôn thuê, năm 1972 ông Thanh lập gia đình và xin ông Đạo cho xây nhà và trực tiếp canh tác trên đất. Sau giải phóng, nhà nước tiếp quản khu đất giao cho xã An Thạnh quản lý nhưng vẫn cho ông Thanh thuê sử dụng đến nay (giấy tờ thuê đất đã thất lạc và không thu tiền thuê đất).
Ông Thanh khẳng định, từ trước đến nay không hề có việc nhà nước tiếp quản khu đất này và cũng không có việc gia đình ông thuê đất. Bằng chứng là năm 1984 Hội đồng đăng ký ruộng đất đã chấp thuận cho ông đăng ký 500 m2 là đất thổ cư, đã có nhà. Khoản 3 Điều 48 Nghị định 181 ngày 29/10/2004 của Chính phủ, quy định: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà trước đây Nhà nước đã có quyết định quản lý trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước nhưng trong thực tế Nhà nước chưa quản lý thì hộ gia đình, cá nhân đó được trực tiếp sử dụng, được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất”.
Đối chiếu quy định trên thì ông Thanh đủ điều kiện được cấp “sổ đỏ” đối với 2.857 m2. UBND huyện Thuận An có Quyết định số 677 ngày 15/2/2008 giao phần đất trên cho thị trấn quản lý làm đất công ích 5%, là sai. Bởi theo Điều 72 Luật Đất đai 2003 thì đất sử dụng vào mục đích công ích phải là đất nông nghiệp; Trong lúc đó, đất của ông Thanh đã có nhà từ năm 1972 và năm 1984 đã được đăng ký 500 m2 đất thổ cư.
Mặt khác, theo Điều 247 Bộ luật Dân sự thì người chiếm hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai trong thời gian 30 năm đối với bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó. Do vậy, mặc dù là đất thuê (sau khi chủ đất chết, không có ai thừa kế) nhưng gia đình ông Thanh đã sử dụng liên tục suốt 49 năm, xây nhà đã 38 năm, nên ông Thanh đủ điều kiện được cấp “sổ đỏ” thửa đất 2.857 m2./.
Hạnh Nguyên