Công ty Upexim có trụ sở tại số 4 - 6 Hồ Tùng Mậu, phường Nguyễn Thái Bình, quận 1, TP Hồ Chí Minh. Trước đó, tại Bản án phúc thẩm số 929/2022/HS-PT, Tòa án nhân dân (TAND) cấp cao tại TP HCM đã tuyên giữ nguyên Bản án hình sự sơ thẩm số 300/2022/HS-ST ngày 11/8/2022 của TAND TP HCM.
Quá trình xét xử đã tuyên: Buộc bị cáo Trương Vui (nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Upexim) phải bồi thường cho Công ty CP Đầu tư Kim Cương Xanh số tiền 120 tỷ đồng. Buộc Upexim phải bồi hoàn lại cho bị cáo Trương Vui số tiền 72,2 tỷ đồng; Buộc Trương Vui và Upexim liên đới bồi thường cho Tổng Công ty Dofico số tiền hơn 144 tỷ đồng (theo tỷ lệ mỗi bên 50%); tiếp tục duy trì lệnh kê biên đối với quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất tại địa chỉ 4 - 6 Hồ Tùng Mậu để bảo đảm xác định 50% giá trị quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất thuộc về Công ty Tradeco, 50% giá trị còn lại thuộc Upexim...
Qua các bản án và QĐKN của Viện KSND tối cao cho thấy, một trong những nội dung mà nhận định giữa Tòa và Viện khác nhau là việc đánh giá pháp lý đối với Hợp đồng hợp tác kinh doanh số 002/UPX-TDC/2010 ngày 26/7/2010 (HĐ 002) và số tiền 60 tỷ đồng giữa Upexim và Tradeco.
Theo đó, tòa án cấp phúc thẩm cho rằng HĐ 002 giữa Upexim và Tradeco là “hợp đồng hợp pháp”.
Lý do, theo cấp phúc thẩm: HĐ được ký kết do sự tự nguyện giữa hai bên; Tại buổi họp ngày 24/07/2010, HĐQT Upexim đã đồng ý để Tradeco tham gia góp vốn đầu tư hợp tác kinh doanh dự án tại số 4 - 6 Hồ Tùng Mậu. Sau đó, việc hợp tác kinh doanh giữa hai bên cũng được thông qua tại đại hội cổ đông của Upexim (thể hiện tại báo cáo ngày 18/05/2011). Trong thực tế thực hiện hợp đồng, Tradeco đã chuyển giao đủ số tiền 60 tỷ đồng cho Upexim để làm các thủ tục mua căn nhà 4 - 6 Hồ Tùng Mậu.
Cấp phúc thẩm đánh giá, mặc dù Upexim đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất “nhưng về bản chất, đây là tài sản thuộc sở hữu chung hỗn hợp của Upexim và Tradeco, trong đó, phần sở hữu của mỗi bên được xác định là 50%”.
Trái lại, tại QĐKN, Viện KSND tối cao đưa ra 5 căn cứ để cho rằng: HĐ 002 là “vô hiệu và không có giá trị pháp lý”.
Cụ thể, Viện KSND tối cao cho rằng: Thứ nhất, Upexim và Tradeco ký HĐ 002 là trái quy định của pháp luật về đất đai, xâm phạm tới quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty quản lý kinh doanh nhà TP HCM. Theo Viện, tại thời điểm ký HĐ, nhà đất trên không thuộc quyền sở hữu, sử dụng của Upexim. HĐ thuê nhà của Upexim và Công ty kinh doanh nhà TP HCM đã hết hạn từ ngày 31/12/2009, đến ngày 1/10/2010, mới tái ký. “Tại thời điểm ký HĐ 002, các bên đã thỏa thuận các điều, khoản trái quy định của pháp luật”, Viện KSND tối cao nhận định.
Thứ hai: Viện KSND tối cao cho rằng, chủ thể đại diện cho Upexim không có thẩm quyền ký HĐ, HĐ 002 “thuộc thẩm quyền thông qua của Đại hội đồng cổ đông Upexim”. Trương Vui tự ý đại diện Upexim ký HĐ 002 là không hợp pháp. Thứ ba, việc ký kết HĐ 002 là HĐ giả tạo, nhằm hợp thức quan hệ vay tiền của cá nhân Trương Vui và bà Võ Thị Thanh Loan (Chủ tịch HĐQT Tradeco). Thứ tư, không có việc Tradeco đã chuyển 60 tỷ đồng vào tài khoản Upexim. “Việc lập các phiếu thu - chi tiền mặt chỉ là hợp thức mà không có tiền thật”, Viện KSND tối cao nêu.
Thứ năm, tại HĐ 002 nêu: Bên A (tức Upexim - PV) cam kết là chủ sử dụng hợp pháp đối với khu đất trong thời hạn 50 năm và bên A cam kết bên A đã có quyết định của UBND TP HCM đồng ý bán chỉ định giá khu đất cho bên A. Theo Viện thì điều này “không đúng sự thật, là hành vi gian dối vì khi Upexim đã hết hạn thuê nhà đất chưa tái ký HĐ và UBND TP HCM chưa có quyết định như ghi trong HĐ”.
Từ những lý do trên, theo Viện KSND tối cao, “Nhận định của hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm là không có cơ sở, Tradeco không có quyền sở hữu đối với nhà đất 4 - 6 Hồ Tùng Mậu”, QĐKN nêu.
Cũng tại QĐKN, Viện KSND tối cao còn cho rằng, về số tiền 72,2 tỷ đồng tòa án cho rằng Trương Vui chiếm đoạt của Công ty Kim Cương Xanh thì chỉ có hơn 14,6 tỷ đồng được Trương Vui sử dụng cho hoạt động của Upexim.
Đối với số tiền hơn 144 tỷ đồng, Tòa án các cấp buộc Trương Vui và Upexim liên đới bồi thường mỗi bên 50%, theo Viện KSND tối cao thì số tiền thiệt hại là khoảng 107 tỷ đồng, trong đó có một phần Upexim sử dụng nên cần buộc Trương Vui, Tống Thị Bích Loan, Châu Thị Khoa liên đới cùng Upexim bồi thường theo mức độ lỗi của các bị cáo mới đúng pháp luật.
Cũng tại QĐKN, Viện còn cho rằng, quá trình xét xử vụ án có một số vi phạm nghiêm trọng về tố tụng.
