Đang xử dân sự, chuyển hồ sơ sang CQĐT
Theo hồ sơ, năm 2016, Tàng Văn Mười, Ma Văn Quý và Nguyễn Văn Hà cùng góp vốn kinh doanh. Do không có tiền góp, Mười và ông Nguyễn Văn Hà đã nhờ vợ chồng ông Hoàng Văn Thắng (ngụ thị trấn Đình Lập, Lạng Sơn) vay giúp ngân hàng, mỗi người 500 triệu đồng. Khi nhận tiền, ông Hà giao giấy đăng ký ô tô BKS 12C-055.94 cho ông Thắng giữ.
Thời gian đầu, việc kinh doanh thuận lợi, Mười và ông Hà trả lãi ngân hàng cho ông Thắng đầy đủ theo thỏa thuận. Sau đó, Mười trả tiền lãi không đầy đủ, không đúng hạn. Cuối tháng 12/2016, Mười giao cho ông Thắng đăng ký ô tô BKS 12C-053.41 để “làm tin”. Sang năm 2017, việc kinh doanh gặp khó khăn, ngày 26/3/2017, Mười đến nhà, xin lấy lại giấy đăng ký để bán xe và cam kết đến 27/4/2017 sẽ trả số tiền đã vay.
Theo cáo buộc, ngày 28/7/2017, Mười đã bán xe nhưng không trả nợ. Sau đó, Mười mua và bán thêm 2 ô tô nữa nhưng cũng chưa trả nợ. Ngày 28/9/2018, tại nhà ông Thắng, Mười nhờ ông Quý viết “Giấy nhận nợ”; Mười ký tên, điểm chỉ với tổng số 569 triệu đồng cả gốc lẫn lãi.
Tháng 7/2019, ông Thắng gặp, yêu cầu trả nợ thì Mười “đưa ra ý kiến sẽ gán thửa đất vườn của gia đình đứng tên bố đẻ để trả nợ”. Ông Thắng đồng ý nhận thửa đất để gán nợ. Sau đó, việc chuyển nhượng chưa hoàn tất được thủ tục. Ngày 28/5/2021, ông Thắng khởi kiện Mười ra tòa.
Ngày 18/6/2021, TAND huyện Đình Lập thụ lý vụ án dân sự sơ thẩm số 08/TTST-DS, quyết định đưa vụ án ra xét xử ngày 26/8/2021.
Nhưng chỉ trước khi đưa vụ án dân sự ra xét xử 1 ngày, thì ngày 25/8/2021, TAND huyện Đình Lập nhận được Công văn 174/YC-VKS-DS của VKSND huyện Đình Lập và tại phiên tòa dân sự, đại diện VKS yêu cầu chuyển toàn bộ tài liệu có trong hồ sơ vụ án dân sự đến cơ quan công an để xem xét giải quyết tin báo tội phạm.
Ngày 23/9/2021, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lạng Sơn có Quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bắt tạm giam Mười để điều tra hành vi Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 BLHS. Ngày 17/5/2022, bị cáo Mười bị HĐXX TAND tỉnh Lạng Sơn tuyên phạt 12 năm tù.
Một số tình tiết cần làm rõ hơn
Bào chữa cho bị cáo tại phiên sơ cũng như phúc thẩm mới đây, các LS cho rằng bị cáo Mười “không phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Một trong những căn cứ LS đưa ra là tình tiết “gán nợ”. Trong hồ sơ vụ án (bút lục 146) có 1 giấy ghi “Giấy chuyển nhượng đất” đề ngày 28/7/2019 giữa ông Tàng Văn Nụng (bố của bị cáo Mười) và bên nhận đất là ông Ma Văn Quý (anh vợ ông Hoàng Văn Thắng) với diện tích khoảng 360m2 đất vườn. Văn bản có chữ ký xác nhận của trưởng thôn, chữ ký 2 con ông Nụng (trong đó có bị cáo Mười).
Tại bút lục số 272 có 1 giấy có nội dung “thỏa thuận chuộc đất” được lập ngày 7/10/2021 (sau khi Mười bị khởi tố, bị bắt - NV). Văn bản này có nội dung việc chuyển nhượng đất trên giữa ông Nụng cho ông Quý, rồi ông Quý chuyển nhượng lại cho ông Thắng là để “giả nợ” (trả nợ - PV) cho Mười 569 triệu đồng. Nhưng nay bên nhận chuyển nhượng trả lại đất cho bố bị cáo Mười và số nợ của Mười vẫn giữ nguyên 569 triệu đồng.
Cũng trong giấy “chuộc đất” trên có ghi nội dung trước đó Mười có nhận 100 triệu đồng của ông Thắng để làm thủ tục giấy tờ sang nhượng, nay bố của Mười trả lại. Tại “giấy chuộc đất” này có dòng chữ: “Tôi Hoàng Văn Thắng đã nhận đủ số tiền 100 triệu đồng chẵn”.
LS Nguyễn Tài Hiệp (VP Luật sư Nghĩa Hiệp, Đoàn LS tỉnh Lạng Sơn), nêu quan điểm: Theo Điều 175 BLHS, thì tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản cấu thành khi: “Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả”. Trong vụ án trên, điều rất quan trọng là, tại thời điểm khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tức ngày 23/9/2021, thỏa thuận chuyển nhượng đất để “trả nợ” cho Mười vẫn đang được công nhận.
“Đây có thể coi là bằng chứng cho thấy Mười đã thực hiện việc trả nợ, thể hiện bằng việc bố đẻ Mười là ông Nụng viết giấy chuyển nhượng đất để trả nợ thay con. Cơ quan tố tụng cần làm rõ có hay không việc sau khi Mười bị khởi tố, bị bắt, hai bên mới làm “thỏa thuận chuộc đất” như nêu trên?”, LS nói.
“Ngoài ra, với 3 xe ô tô mà án sơ thẩm nhận định thì 1 xe là Mười gán nợ; 1 xe vay tiền anh trai, đến hạn người này lấy nợ bằng ô tô; 1 xe vay trả góp ngân hàng, đến hạn, 1 người anh khác của Mười đã trả nợ thay và lấy xe ô tô. Như vậy nói Mười cố tình không trả nợ cho ông Thắng để chiếm đoạt tài sản là không thuyết phục”, LS Hiệp nêu quan điểm.
Như trên đã nêu, tại phiên phúc thẩm mới đây, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
