Xây nhà máy xử lý nước thải Từ Sơn là "chữa dứt" ô nhiễm

Được Thủ tướng chấp thuận, UBND tỉnh Bắc Ninh triển khai, nhưng gần 3 năm qua Dự án nhà máy xử lý nước thải thị xã Từ Sơn nhằm đem lại cuộc sống an lành cho người dân nơi đây vẫn chưa thể khởi công do một số người dân phản đối dù chính quyền đã nhiều lần giải quyết. Ngày 27/6/2013, UBND TX Từ Sơn tổ chức họp báo liên quan đến dự án phúc lợi xã hội này.

Phối cảnh dự án nhà máy

Dự án phúc lợi xã hội

Trên cơ sở đề nghị của UBND tỉnh Bắc Ninh và các Bộ liên quan, ngày 16/7/2009, Thủ tướng có văn bản 1161 chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án nhà máy xử lý nước thải tại TX Từ Sơn (DA) theo hình thức BT (xây dựng – chuyển giao). Ngày 7/1/2010, UBND tỉnh Bắc Ninh có Quyết định 14 phê duyệt hợp phần 1 của DA do UBND TX Từ Sơn làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư 219.028.600.000 đồng.

Trả lời báo chí, GS.TSKH Trần Hữu Uyển (Viện trưởng Viện nghiên cứu cấp thoát nước và môi trường) cho biết: Với hồ sơ thiết kế của nhà máy xử lý nước thải Từ Sơn, khoảng cách của nhà máy đến nơi người dân sinh sống là 150m, gấp 5 lần so với quy chuẩn hiện nay nên vấn đề môi trường sẽ không ảnh hưởng đến xung quanh.

Ngày 8/9/2010, UBND tỉnh Bắc Ninh có Quyết định 1183 thu hồi 21.988,2m2 đất tại phường Châu Khê (Từ Sơn) để xây dựng nhà máy; trong đó, UBND tỉnh Bắc Ninh thu hồi 1.199,2m2 đất chuyên dùng và UBND TX Từ Sơn thu hồi 20.789m2 đất nông nghiệp. Tiếp đó, các thủ tục lần lượt được UBND TX Từ Sơn triển khai để thu hồi 20.789 m2 đất nông nghiệp của 65 hộ gia đình, cá nhân.

Với đặc điểm có làng nghề và cụm công nghiệp sản xuất sắt thép, từ lâu Châu Khê đã trở thành điểm nóng về môi trường khi hàng chục ngàn m3 nước thải chưa qua xử lý được thải ra môi trường, ngấm xuống đất khiến nguồn nước ngầm bị ảnh hưởng nghiêm trọng; nhiều gia đình dù đã khoan giếng sâu hàng chục mét nhưng nước lấy lên lọc qua hai lần bể vẫn không yên tâm khi sử dụng.

Những tưởng DA sẽ được triển khai và nhanh chóng hoàn thành trong vòng 2 năm (2009 – 2011) như quyết định của UBND tỉnh Bắc Ninh, nhưng đến nay DA vẫn chưa thể khởi công vì khoảng hơn 20 hộ dân khiếu nại không đồng ý việc thu hồi đất nông nghiệp và không đồng ý xây dựng nhà máy tại địa điểm trên vì sợ ô nhiễm môi trường.

Nhà máy không gây ô nhiễm môi trường

Đó là khẳng định của ông Nguyễn Xuân Thanh – Phó Chủ tịch UBND TX Từ Sơn tại buổi họp báo. Theo ông Thanh: Tiếp nhận đơn thư, Thị ủy và UBND TX Từ Sơn đều vào cuộc chỉ đạo, giao các phòng chức năng rà soát, kiểm tra và trả lời người có đơn.

Ngày 27/2/2012, tại văn bản số 122 Sở Xây dựng khẳng định việc DA được triển khai tại vị trí trên là phù hợp với quy hoạch chung xây dựng đô thị Từ Sơn; với công nghệ và thiết kế thì khoảng cách của nhà máy đến khu dân cư gần nhất chừng 150m trong khi quy định chỉ cần 30m, là phù hợp với quy chuẩn hiện hành. Còn Sở TN&MT tại công văn số 114 ngày 28/2/2012 cũng nhấn mạnh: nhà máy áp dụng công nghệ sinh học bùn hoạt tính, có máy làm khô bùn nên chất lượng nước thải, khí thải trong và sau khi xây dựng, vận hành đảm bảo đạt các quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam.

“Phần lớn người dân địa phương đồng tình ủng hộ DA, hiện còn khoảng hơn 20 hộ gia đình, cá nhân chưa nhận tiền đền bù. Chính quyền ngoài việc vận động, thuyết phục đã tổ chức cho cán bộ cơ sở và một số người dân đi tham quan một số nhà máy xử lý nước thải trong tỉnh cũng như các địa phương lân cận, để mọi người thấy rằng nhà máy không hề gây ô nhiễm”.

Về ý kiến các hộ dân muốn có đất nông nghiệp để sản xuất, chính quyền sẽ tiến hành đổi cho ở vị trí tốt hơn, đất tốt hơn, nhưng không có hộ nào kê khai để đổi, ông Thanh nói. Tuy nhiên, các hộ có đơn vẫn không đồng ý và khiếu nại lên UBND tỉnh Bắc Ninh. Sau khi tiến hành thanh tra, ngày 8/3/2013 Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh kết luận: DA được đặt đúng vị trí theo quy hoạch; khoảng cách từ nhà máy đến các hộ dân đảm bảo quy chuẩn hiện hành và kiến nghị di dời nhà máy đi nơi khác là không có cơ sở.

Phát biểu tại cuộc họp báo chiều 27/6, Chủ tịch UBND TX Từ Sơn Nguyễn Văn Quỹ khẳng định: Quy trình, thủ tục liên quan đến thu hồi đất, đầu tư xây dựng nhà máy được UBND TX Từ Sơn thực hiện đúng quy định; điều này đã được Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng, Bộ TN&MT và Thanh tra Chính phủ khẳng định. Việc DA bị kéo dài một phần đã thể hiện tính dân chủ của chính quyền trong việc lắng nghe và trả lời khiếu nại của người dân. Tới đây, chính quyền sẽ tiếp tục vận động, nếu các hộ dân không đồng ý, UBND TX sẽ tiến hành cưỡng chế thu hồi đất để triển khai dự án.

Để kết thúc bài viết này, chúng tôi xin mượn lời của Cục trưởng Hạ tầng Kỹ thuật (Bộ Xây dựng) Nguyễn Hồng Tiến: DA xây dựng nhà máy nước thải TX Từ Sơn là một công trình phúc lợi xã hội, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng; nhà máy đi vào hoạt động sẽ khắc phục tình trạng ô nhiễm nguồn nước mặt, cải thiện môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Còn Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) Bùi Cách Tuyến thì nhấn mạnh: DA cần sớm được triển khai xây dựng nhằm cải thiện môi trường, nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng dân cư.

Liên quan đến DA này, ngày 13/6/2013, Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) có công văn nêu rõ: Quy trình công nghệ xử lý nước thải đề xuất trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án là hợp lý, có tính khả thi và đã được ứng dụng thành công trong thực tế. Trước đó, ngày 11/6/2013, Bộ Xây dựng cũng có công văn cho biết: Khoảng cách 150m từ nhà máy đến khu dân cư gần nhất mà DA đã lựa chọn là phù hợp với quy định hiện hành. Công nghệ xử lý nước thải của nhà máy được đánh giá là hiện đại, không ảnh hưởng, tác động đến đới sống cũng như sinh hoạt của người dân trong vùng của DA. Bộ Tư pháp tại công văn 4813 ngày 18/6/2013 cũng khẳng định việc ra các quyết định liên quan đến thu hồi đất của UBND TX Từ Sơn là phù hợp quy định pháp luật.

An Bình