Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu (XK) tôm Việt Nam trong tháng 3 đạt 265 triệu USD, giảm 33% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 3 tháng đầu năm, XK tôm đạt 600 triệu USD, giảm 37%.
Xuất khẩu tôm sang các thị trường chính đồng loạt giảm trong tháng 3. Trong đó, xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc giảm xung quanh mức 20%, xuất khẩu sang Mỹ, EU, Trung Quốc giảm sâu hơn, khoảng 40%.
Trong cơ cấu sản phẩm tôm xuất khẩu, giá trị xuất khẩu tôm chân trắng đạt 451 triệu USD (chiếm tỷ trọng 75,2%), giảm 38% so với cùng kỳ. Giá trị xuất khẩu tôm sú đạt 83 triệu USD, giảm 34%; trong khi xuất khẩu tôm loại khác đạt 65 triệu USD, giảm 34%.
Nhật Bản là thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam, chiếm tỷ trọng 17,6%. Quý đầu năm nay, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt hơn 105 triệu USD, giảm 29% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, theo VASEP nhu cầu nhập khẩu (NK) tôm của Nhật Bản năm nay dự kiến vẫn ổn định. Bởi Nhật Bản được đánh giá là thị trường ổn định, tình hình lạm phát không quá căng thẳng, tỷ suất lợi nhuận ở Nhật Bản tốt hơn do có tỷ lệ hàng tinh chế, phối chế cao.
Quý đầu năm nay, XK tôm Việt Nam sang Mỹ đạt hơn 104 triệu USD, giảm 46% so với cùng kỳ. Lạm phát tăng kỷ lục, sức mua giảm, tồn kho từ năm 2022 còn cao là những yếu tố làm giảm nhu cầu NK tôm vào Mỹ. Tình hình NK tôm của Mỹ từ Việt Nam phụ thuộc nhiều vào lượng hàng tồn kho hiện tại. Nếu tình hình tích cực, nhu cầu NK có thể phục hồi sau quý II năm nay.
Cũng theo VASEP, quý đầu năm nay, XK tôm sang EU đạt 89 triệu USD, giảm 44% so với cùng kỳ. XK tôm sang EU không được đánh giá tích cực trong năm 2023 do tác động chiến tranh Nga - Ukraine.
Theo bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của VASEP, XK tôm của Việt Nam trong năm 2023 sẽ phải đối mặt với thách thức từ lạm phát, suy thoái kinh tế toàn cầu ảnh hưởng sức tiêu thụ của các thị trường lớn. Bên cạnh đó, tôm Việt Nam phải cạnh tranh trực tiếp với Ecuador và Ấn Độ về giá thành. Tuy nhiên, nhu cầu NK dự kiến phục hồi từ quý II/2023 trong xu hướng giá thấp hơn năm 2022.
Trong bối cảnh, ngành tôm Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít những khó khăn, thách thức ở cả đầu vào và đầu ra liên quan đến nguồn cung nguyên liệu từ chất lượng con giống, kiểm soát dịch bệnh, kiểm soát vùng nuôi; tỷ lệ diện tích và sản lượng tôm nuôi theo tiêu chuẩn chứng nhận GAP, hữu cơ... còn thấp. Giá thành sản xuất tôm vẫn còn cao hơn nhiều so với Ecuador và Ấn Độ.
VASEP cho rằng, các doanh nghiệp cần tối ưu chi phí, tập trung phát triển giá trị gia tăng, nâng cao chất lượng sản phẩm, chuyển hướng xuất khẩu sản phẩm đặc thù quốc gia như tôm-rừng, tôm-lúa, chủ động thay đổi cơ cấu sản phẩm để đáp ứng nhu cầu từng phân khúc thị trường, chuẩn bị về nguồn nguyên liệu, năng lực sản xuất để bắt nhịp khi nhu cầu tôm trên thị trường thế giới phục hồi.