Thực tế cho thấy rõ ràng rằng không thể cấm ai đó chụp nude vì đó là quyền riêng tư của họ. Nhưng nếu chụp xong lại phát tán ra ngoài, thì lúc đó lại là khía cạnh của pháp luật, của nhà quản lý. Bên cạnh quan điểm cầm quản, cần xiết ảnh nuy, thì cũng có một luồng ý kiến không nhỏ cho rằng cốt lõi vấn đề nằm ở chỗ làm sao giáo dục được cho người xem nhận thức đâu là nghệ thuật, là tôn vinh con người, đâu chỉ là hở hang rẻ tiền.
| |
| Ảnh trong bộ ảnh áo dài gây tranh cãi của Hoa Hậu Mai Phương Thúy |
Tràn lan ảnh nude trên mạng - nhà quản lý bó tay?
Quản lý phát tán ảnh nude trên mạng là điểm nóng của Hội thảo góp ý về Thông tư quy định một số hoạt động trong lĩnh vực nhiếp ảnh vừa diễn ra tại Hà Nội. Trải qua bảy lần sửa đổi, dự thảo đã đề cập một cách toàn diện, điều chỉnh các hoạt động của loại hình nghệ thuật này. Tuy nhiên, một số vấn đề nóng, đang thu hút sự quan tâm của dư luận vẫn chưa được thể hiện một cách rõ ràng trong dự thảo.
Tại Chương V của dự thảo Thông tư, với quy định về việc sử dụng tác phẩm nhiếp ảnh trên các phương tiện truyền thông đại chúng vốn được mong chờ có thể điều chỉnh được các hiện tượng đăng tải, phán tán các ảnh phản cảm trên mạng, thì lại không được quy định rõ bằng một điều khoản cụ thể nào. Việc phân định ranh giới đâu là ảnh khỏa thân phản cảm, đâu là ảnh khỏa thân nghệ thuật cũng không được đề cập.
Không chỉ đề cập đến sự ngần ngại của các nhà quản lý đối với ảnh nude nghệ thuật, đối với việc nhân rộng hoạt động nghệ thuật này, nhiều nhiếp ảnh cũng thể hiện sự bức xúc khi hàng loạt vụ tung ảnh nude lên mạng của một số nghệ sĩ khiến dư luận ồn ào với nhiều luồng ý kiến trái chiều. Từ ảnh “khoe thân” của hàng loạt người mẫu đến ảnh “nude vì môi trường” của Ngọc Quyên, Hoa hậu điện ảnh Kiều Trinh, Hoa khôi Khánh Hòa Mai Hải Anh...
Ông Hoàng Minh Thái - Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ VH-TT&DL thừa nhận một thực tế: “ Cũng như bên xuất bản, tác phẩm nghệ thuật đã bung ra rồi, càng cố thu lại thì càng bán chạy”.
Ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, chia sẻ: “ Những việc như đề nghị gỡ tranh nude, ảnh nude thì chỉ có người vừa có chuyên môn vừa làm quản lý nói thì được. Chứ thanh tra cũng bó tay, vì chưa có văn bản nào quy định cấm treo ảnh nude, triển lãm tranh nude. Việc tung ảnh nude lên báo mạng là một xu hướng mới rất khó quản lý, song lại phát triển hết sức mạnh mẽ.” Theo ông Thành, việc này, Thông tư không “chạm” tới được bởi quản lý mạng thuộc thẩm quyền của Bộ Thông tin - Truyền thông. Và trên thực tế, cơ quan quản lý này cũng đang “bó tay”.
| |
| Chính người trong nghề cũng bối rối về sự mong manh giữa nghệ thuật và sự dung tục (ảnh trong bộ ảnh áo dài gây tranh cãi của Hoa hậu Mai Phương Thúy) |
Nghệ thuật và dung tục - mong manh!
Tuy nhiên, ngay chính các nhà nhiếp ảnh cũng chưa có quan điểm thống nhất thế nào là ảnh nude nghệ thuật, thế nào là nude dâm ô, nên sẽ rất khó cho công tác quản lý. Cũng chính vì thế, ngay bản thân những nghệ sĩ nhiếp ảnh còn dè dặt trong công bố ảnh nude nghệ thuật. “Nhiều khi, ranh giới giữa ảnh nude nghệ thuật và ảnh nude khiêu dâm rất mong manh. Nhiều người chụp ảnh cho rằng họ làm là vì nghệ thuật, nhưng do tay nghề chưa đạt nên thành ra người xem lại cho là khiêu dâm.
Cho nên, phân biệt được giữa nude nghệ thuật và nude khiêu dâm không phải cứ nói là được. Phải lắng nghe dư luận và các nhà chuyên môn thẩm định tay nghề người chụp ảnh. Thực tế vừa qua, với bộ ảnh của Hoa hậu Mai Phương Thúy, một số cho rằng không thể chấp nhận được nhưng cũng có dư luận cho rằng không có vấn đề gì. Bởi vậy, giới hạn giữa khiêu dâm và gợi cảm chỉ mong manh như sợi tóc” - ông Thành cho biết.
Dự thảo Thông tư cũng có điều khoản buộc phải có hợp đồng chụp ảnh giữa nhiếp ảnh gia và người mẫu khi chụp ảnh nude. Nếu không có văn bản đó thì không được cấp phép tổ chức triển lãm. Tuy nhiên, nhiều trường hợp họ không tổ chức triển lãm, mà chỉ chụp để đó, thì việc quản lý với chụp ảnh nude cũng đang là bài toán đau đầu của các nhà quản lý. Hơn nữa, dự thảo cũng có thể vấp phải những ý kiến không đồng tình. Bởi vì khi chụp những đối tượng khác thì không phải làm hợp đồng thỏa thuận gì cả, nhưng khi chụp ảnh nude lại phải có hợp đồng. Như vậy, ngay bản thân Thông tư đã thể hiện sự phân biệt.
Ý kiến của nhà báo Việt Văn cho thấy, việc thành lập hội đồng nghệ thuật còn quy định quá chung chung. Để thẩm định được bức ảnh là nude nghệ thuật hay nude gợi dục cần một hội đồng được quy định thật cụ thể là từ 5 đến 7 người có kinh nghiệm từ 15 năm trở lên và am hiểu lĩnh vực nhiếp ảnh. Cùng quan điểm, NSNA Hùng Cường kiến nghị Bộ VH-TT&DL đứng ra lập một website chỉ dẫn cho công chúng biết 2 loại hình ảnh khỏa thân thông dụng hiện nay trên thế giới và từ đó, công chúng sẽ có trách nhiệm với tác phẩm của mình đăng trên website.
Được biết, dự kiến Thông tư sẽ hoàn tất trong quý 2 và trong vòng một đến hai năm tơi nếu Thông tư ban hành vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của nhiếp ảnh nước nhà thì sẽ tiếp tục sửa chữa và bổ sung với mục tiêu lớn nhất là dần được xây dựng thành một Nghị định về nhiếp ảnh.
| Phải tập làm quen với ảnh khỏa thân nghệ thuật để không lầm lẫn! Đừng nhầm lẫn giữa việc cố tình chụp ảnh nude, rồi phát tán để kiếm tìm sự nổi tiếng và những người làm nghệ thuật chân chính đi tìm cái đẹp trong loại hình nghệ thuật này - đó là những điều mà họa sĩ Lương Xuân Đoàn (Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa văn nghệ - Ban Tuyên giáo trung ương) chia sẻ...
Đang có khoảng cách giữa cho phép và chấp nhận Trong lĩnh vực nghệ thuật nhiếp ảnh thì tự nhiên loại hình chụp ảnh nude bị loại ra khỏi hoạt động nhiếp ảnh dù nó vẫn tồn tại. Khi nghệ sĩ nhiếp ảnh có đầu tư sâu vào lĩnh vực này thì bản thân họ cũng có những thành công nhất định như Trần Huy Hoan, Dương Minh Long, Thái Phiên, Dương Quốc Định, Lê Quang Châu. Tuy nhiên, khi chúng ta ngại ngần trong việc cấp phép triển lãm ảnh nude nghệ thuật thì sách ảnh nude của Thái Phiên lại tái bản đến vài ba lần và phổ cập hết sức rộng rãi. Đó cũng là vấn đề các nhà quản lý phải quan tâm. Tôi cũng biết sắp tới đây có vài nhà nhiếp ảnh nữa đang chuẩn bị để công bố sách ảnh nude nghệ thuật. Như vậy, giữa việc chúng ta cho phép với việc chúng ta chấp nhận đấy là một loại hình trong nghệ thuật nhiếp ảnh đang có khoảng cách. Chúng ta phải tập làm quen với ảnh khỏa thân nghệ thuật để không lầm lẫn giữa ảnh nude và ảnh khiêu dâm đồi trụy. Tôi cho rằng trong Thông tư về nhiếp ảnh nên đưa vào việc này. Trước mắt hãy sớm cho phép triển lãm ảnh khỏa thân nghệ thuật được công bố rộng rãi. Còn như hiện nay, tôi thấy đó là một kiểu giấu giếm, bản thân nghệ sĩ cũng khổ mà công chúng cũng ước ao thưởng thức. Tung ảnh nude để nổi tiếng là phản nghệ thuật Có sự khác nhau giữa bộ ảnh của Mai Phương Thúy, Ngọc Quyên và Mai Hải Anh. Ngay cả bộ ảnh của Mai Phương Thúy cũng có dư luận cho rằng không có vấn đề gì. Nói về nghề thì bộ ảnh của Mai Phương Thúy khá hơn hai bộ kia. Bộ ảnh của Ngọc Quyên và Mai Hải Anh thì rõ rồi, xét về mặt nghề và nghệ thuật nó vẫn ở trình độ ABC. Bộ ảnh của Mai Phương Thúy được chụp bởi một người có nghề hơn, họ có ý thức chụp. Có thể bộ ảnh không chuyển tải được đến người xem như mong muốn của họ do cách họ xử lý tạo hình nhân vật, chọn chất liệu vải của áo dài. Rõ ràng áo dài truyền thống của phụ nữ Việt Nam rất kín đáo và duyên dáng, phù hợp với tinh thần Á Đông của phụ nữ Việt Nam. Nhưng cô ấy lại chọn chiếc áo dài cực kỳ mỏng, người chụp lại tạo ánh sáng để khoe vẻ đẹp của cơ thể. Còn về sự lộ liễu của cơ thể thì nó thua xa áo tắm hai mảnh (bikini). Tôi không nghĩ bộ ảnh của Mai Phương Thúy khiêu dâm, chỉ là hơi gợi cảm. Tuy nhiên, cá nhân tôi cũng cho rằng nhiều người chụp ảnh nude và tạo xì-căng-đan chỉ để nổi tiếng, đốt cháy giai đoạn để tìm kiếm tên tuổi là một xu hướng khá phổ biến của giới trẻ hiện nay. Đó là cái sâu xa dẫn đến những lùm xùm về việc cô này chụp ảnh nude, cô kia chụp ảnh gợi cảm hay khiêu dâm. Tất cả chỉ là chiêu bài, mánh khóe để nhanh chóng tìm đến sự nổi tiếng. Miên Thảo (ghi) |
(còn tiếp)
Nguyệt Thương