Chuyện hy hữu trong lịch sử tình báo mới nổ ra ở Czech với danh tính hàng nghìn điệp viên Czech những năm 1948-1990 bị tiết lộ cũng như vụ ba tướng phải “về hưu non” vì một cô thư ký. "Châm ngòi" cho scandal này là tờ Mlada fronta Dnes và nhà báo Jaroslaw Kmenta, người chỉ trong 5 năm gần đây làm cho hai Thủ tướng Czech về vườn và còn được biết đến với ba cuốn sách về mafia Czech hiện đại. Theo tờ Mlada fronta Dnes, Viện Nghiên cứu các chế độ toàn trị (USTR) hồi tháng 4 vừa qua bất ngờ công bố danh sách các nhân viên và điệp viên tình báo quân sự làm việc đến tháng 2/1990 trên website của viện này. Điều kỳ lạ là thông tin này do chính Cục Tình báo quân sự (Vojenské zpravodajství, VZ) của Bộ Quốc phòng Czech cung cấp và được sự tán thành của Cơ quan An ninh và Thông tin (BIS). “Không ai để ý là từ năm 1989, nhiều điệp viên và cán bộ tình báo vẫn giữ nguyên cương vị và tiếp tục làm việc cho các cơ quan đặc vụ hiện nay”, Mlada fronta dnes viết, song cũng nói thêm là không biết chính xác số lượng điệp viên còn lại trong biên chế từ thời đó. Bộ Quốc phòng Czech trong bản thông cáo ngày 2/8/2010 gọi đây là sự việc “rắc rối”, song khẳng định, việc đó “không đe dọa hoạt động của các cơ quan đặc vụ vì không điệp viên đang công tác nào bị tiết lộ tên tuổi”. Giám đốc an ninh của tình báo quân sự Stefan Bacinsky tuyên bố, ông ta trao tài liệu về điệp viên Tiệp Khắc thời XHCN theo luật năm 2008. Nhưng ông ta không thể giải thích vì sao cơ quan của ông ta không tính đến việc một số nhân viên thời đó vẫn tiếp tục hoạt động tình báo. Cụ thể, trong số các điệp viên Czech bị cấp trên của mình “lột áo” có nhiều nhà ngoại giao cho đến gần đây làm việc ở các sứ quán Czech tại Nga, Ukraine và Belarus, một số đến nay vẫn làm việc ở Bộ Ngoại giao Czech. Phải hai tháng sau, tình báo quân sự Czech mới hiểu ra sự nông nổi của họ có thể gây hậu quả bi thảm đối với một số nhân viên và điệp viên của họ. Ông Baczinsky phải gửi thư đến Viện USTR yêu cầu rút bỏ khỏi mạng internet 356 cái tên. Sau khi nhận được lá thư, Viện USTR rút bỏ 356 người khỏi danh sách. Nhưng một tháng sau, tình báo quân sự Czech lại phát hiện ra là thông tin về 24 điệp viên còn lại cũng còn bí mật quá nên lại viết lá thư nữa đến Viện USTR yêu cầu bỏ tên họ, và một tháng sau điều này được thực hiện. Tuy nhiên, khi lá thư từ tình báo quân sự đến được Viện USTR thì việc đăng tải đã kịp hủy hoại sự nghiệp của hàng loạt nhà ngoại giao Czech.
 |
| Vụ tiết lộ hy hữu này khiến nhiều điệp viên phải giã từ sự nghiệp. (Ảnh minh họa) |
Bộ Ngoại giao Czech lẳng lặng thay thế hàng loạt vị trí. Ông Vaczlav Mleziwa, quan chức cao cấp, có thâm niên nhiều năm vội vã rời khỏi cơ quan đại diện Czech tại Thủ đô Skopje của Macedonia vì có tên trong danh sách. Ở Moscow là ông Masopust, cựu đại biện lâm thời Czech tại Nga Frantizech Masopust, hiện là Giám đốc điều hành Viện hợp tác kinh tế với các nước SNG. Nay thì người ta biết rằng, Frantizech Masopust trong suốt thời gian đó cũng cung cấp thông tin cho tình báo quân sự Czech. Vài điệp viên khác phải rút khẩn cấp khỏi Ukraine. Hiện chưa biết còn ai nữa bị tổn hại bởi hành động vô trách nhiệm của lãnh đạo tình báo quân sự Czech, song nhà báo Jaroslaw Kmenta trong bài báo của mình viết rằng, một số cựu gián điệp hoặc điệp viên của họ có nguy cơ vào tù thậm chí mất mạng tùy thuộc vào địa bàn mà họ hoạt động. Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Czech Jan Pejsek nhận định, các điệp viên bị lộ không còn hoạt động nữa nên việc đăng tải không đe dọa hoạt động tình báo, song lại thừa nhận, việc này “có thể mang đến những phiền toái” cho những ai hiện làm ngoại giao hay kinh tế. Tướng Andor Šándor, cựu chỉ huy tình báo quân sự Czech cho rằng: “Việc tiết lộ thông tin của những người hoạt động ở nước ngoài dưới vỏ bọc dân sự tại các sứ quán Cộng hòa Czech là đặc biệt không thể dung thứ và hành động không khảo mà xưng này có thể gây tổn hại lớn cho lợi ích quốc gia." Cựu đại tá, Tổng biên tập Tạp chí Quốc phòng (Nga) Igor Korotchenko cho hay: “Xét từ góc độ chuẩn mực của các cơ quan tình báo, việc bộc lộ điệp viên là việc làm rất mất thể diện. Điệp viên thường được giữ bí mật suốt đời”. Ông Masopust nay là Giám đốc Phòng thương mại công nghiệp về hợp tác với SNG bình luận trên tờ Mlada Fronta Dnes rằng, ông tức điên với hành vi vô trách nhiệm của đồng nghiệp. “Luật pháp là luật pháp, song ở Czech còn có một luật khác nói rõ rằng, sự liên hệ với một cơ quan tình báo là thông tin mật, không được tiết lộ. Trong luật thậm chí không xác định thời hạn mà đến lúc đó thông tin này có thể giải mật… Tôi không hiểu sao mà nhân thân của tôi bị bại lộ, điều như vậy không thể xảy ra ở một đất nước bình thường”. Nay thì tình báo quân sự Czech sẽ khó mà tuyển mộ điệp viên mới. Điều thú vị là có thể Praha cũng gián tiếp làm hại người Mỹ. Các chuyên gia không loại trừ là từ 20 năm trước, tình báo Mỹ tuyển lại các điệp viên giá trị nhất của Czech sau khi nhận được danh sách điệp viên của Czech. Nay thì giá trị của họ là bằng không. Trước đó, hồi cuối tháng 7 năm nay, một scandal gián điệp cũng gây chú ý không kém khi tờ báo Welt của Berlin ngày 30/7, đưa tin từ Praha về “vụ nữ thư ký của ba ông tướng”. Vụ này khiến ba tướng Czech phải “tự nguyện” về hưu. Bị nêu tên là cựu chánh văn phòng quân sự của Tổng thống Czech Vaclav Klaus là Trung tướng František Hrabal, Đại diện Czech tại Bộ tư lệnh tối cao NATO ở châu Âu, Thiếu tướng Josef Sedlák và Phó Tổng tham mưu trưởng thứ nhất Josef Prokš. Trong vụ này, một nữ thiếu tá công tác tại Bộ Quốc phòng Czech mắc bẫy “mỹ nam kế” của tình báo Nga. Vì “say nắng” anh bạn Robert Rakhardzho bị nghi là điệp viên Nga, một nhà tâm lý học làm việc Tổng cục trại giam ở Praha, cô đã moi được khối bí mật từ ba ông tướng và cung cấp cho người tình. Đôi này bị theo dõi suốt năm song cuối cùng anh chàng Robert Rakhardzho kịp biến mất không dấu vết. Còn các vị tướng về hưu tỏ ra ngơ ngác không hiểu họ đã nhỏ to những bí mật gì với cô thư ký. Cựu nữ thiếu tá cũng không còn tại ngũ nữa, song cô một mực khẳng định là không dính dáng gì đến gián điệp và không biết bạn trai cô làm gì.
Theo Tiến Phương
Đất Việt
Đất Việt
