Theo đó, thành lập đoàn thanh tra gồm 6 vị, do ông Lê Văn Doãn – Phó Chánh Thanh tra Bộ làm Trưởng đoàn. Ông Nguyễn Văn Huyện - Chánh Thanh tra Bộ được giao giám sát hoạt động đoàn thanh tra.
Mục đích của cuộc thanh tra nhằm “đánh giá kết quả đạt được trong công tác đấu thầu của gói thầu HW217 - 11 -1 nhằm phòng ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong công tác đấu thầu, nâng cao hiệu lực trong công tác quản lý nhà nước. Qua đó, kiến nghị các cơ quan quản lý thực hiện dự án có biện pháp khắc phục những sai sót, vi phạm, xử lý (nếu có) để khắc phục những tồn tại trong công tác đấu thầu”.
Nội dung của cuộc thanh tra sẽ tập trung vào các hạng mục như điều kiện mời thầu; điều kiện dự thầu của các nhà thầu; đóng, mở thầu, xếp hạng nhà thầu, xét chọn và công bố kết quả đấu thầu; lập, thẩm định dự toán giá gói thầu; hợp đồng kinh tế, thực hiện hợp đồng kinh tế; các thủ tục pháp lý về công tác đấu thầu được pháp luật quy định.
Trước đó, như Pháp luật Việt Nam đã đề cập, trong thời gian qua, Báo liên tục nhận được phản ánh của bạn đọc về dấu hiệu thiếu khách quan trong việc lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số HW217-11-1. Trong đó, có cáo buộc cho rằng khi gói thầu số HW217 – 11 -1 mở thầu ngày 16/09/2013 thì nhà thầu có mức giá tiết kiệm nhất lại bị PMU1 xếp bét bảng, thay vào đó bằng đề xuất chọn nhà thầu bỏ giá cao hơn tới gần 1 triệu USD?
“PMU1 là đơn vị được Nhà nước giao làm chủ đầu tư dự án này từ nguồn vốn vay ADB. Thủ tướng Chính phủ trong hội nghị với các nhà tài trợ vẫn luôn khẳng định Việt Nam trân trọng từng đồng vốn ODA. Nhưng vay thì rồi đâu ai khác mà chính người dân mình phải trả từ tiền thuế của dân. Thế nên, người đứng đầu Chính phủ cũng luôn yêu cầu, nhắc nhở phải sử dụng hiệu quả đến từng đồng vốn. Nếu để xảy ra việc gạt nhà thầu bỏ giá thấp, thay vào đó chọn nhà thầu bỏ giá cao như vậy có phải là đang làm trái chỉ đạo của Thủ tướng, buộc thêm nợ lên vai dân nghèo?” – một độc giả bức xúc.
Trước nguồn tin độc giả cung cấp, Ban Biên tập đã nhiều lần gửi văn bản đề nghị ADB phối hợp xác minh thông tin về quy trình, thủ tục xét duyệt đối với tất cả các hồ sơ dự thầu gói thầu nói trên nhằm đảm bảo việc lựa chọn nhà thầu được thực hiện khách quan, đúng pháp luật, tránh sai sót và tiêu cực, góp phần thúc đẩy việc sử dụng vốn ODA hiệu quả. Tuy nhiên, gần 2 tháng đã trôi qua, các thông tin được gửi đi vẫn chưa được phía ngân hàng này trả lời để Báo có cơ sở thông tin hai chiều, khách quan đến bạn đọc.
* Ông Lê Văn Cuông - nguyên Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa khóa 11, 12:
“Tôi hết sức nghi ngờ về dấu hiệu “nhóm lợi ích” trong vụ việc”
Trao đổi với PLVN về bài viết “Ngân hàng Phát triển châu Á “ngâm” dấu hiệu sai phạm của PMU1”, ông Lê Văn Cuông cho biết: “Tuyến đường 217 là một trong những tuyến đường có vai trò hết sức quan trọng cả về lịch sử cũng như kinh tế, xã hội, chính trị, quốc phòng của tỉnh Thanh Hóa. Từ con đường này, Thanh Hóa sẽ dễ dàng giao thương hơn với nước bạn Lào và các nước trong khối ASEAN phụ cận. Cũng chính vì vai trò quan trọng đó nên Chính phủ mới có sự quan tâm sát sao và ưu ái dành nguồn vốn vay cho dự án nâng cấp tuyến đường trên, đó là vinh dự cho nhân dân Thanh Hóa.
Tuy nhiên, qua thông tin Báo Pháp luật Việt Nam đã nêu thì rõ ràng đang có nhiều câu hỏi dư luận đặt ra cần sự trả lời thấu đáo, thuyết phục từ phía chủ đầu tư…. Tôi hết sức nghi ngờ về dấu hiệu “nhóm lợi ích” trong vụ việc trên đã có những chi phối nhất định trong quy trình bỏ thầu, chọn thầu. Người dân Thanh Hóa rất háo hức khi được Chính phủ quan tâm và đầu tư để nâng cấp tuyến đường 217. Tuy nhiên, nếu người dân biết được số vốn vay đó sau này sẽ được trả từ chính tiền thuế đóng góp của họ trong khi “nhóm lợi ích” đã sử dụng nguồn vốn đó không minh bạch và hiệu quả thì thật sự là một mất mát rất lớn về niềm tin”.
* Ông Phạm Sỹ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam:
“Đôi khi đồng tiền làm méo mó nhiều quy định”
Bình luận về hiện tượng nhà thầu bỏ giá hợp lý, năng lực nhà thầu đầy đủ và có kinh nghiệm nhưng vẫn bị loại, hiện tượng này có thường xảy ra trong việc đấu thầu không, ông Phạm Sĩ Liêm nói rằng: “Cái gì mà chả có thể xảy ra”.
Theo ông Liêm, đôi khi đồng tiền làm méo mó nhiều quy định rất là đúng đắn. “Cái này nữa, Hội đồng chấm thầu là ai? Họ có phải là những người xứng đáng có đủ hiểu biết để làm công việc đó hay không? Hội đồng ấy thông thường mà nói là do chủ đầu tư chọn, mà chủ đầu tư nhiều khi cũng không biết gì. Tôi chỉ đề xuất, nếu mà đầu tư công thì bắt buộc độ mấy tỷ trở lên thì phải giao cho ba trung tâm đấu thầu của Nhà nước ở ba miền Bắc – Trung – Nam tổ chức đấu thầu” – ông Liêm cho biết. “Một điều nữa cũng phải nói rằng chúng ta cũng lúng túng về vốn ODA, đây cũng là vốn nhà nước, là vốn vay nhưng Nhà nước không có nhiều quyền. Ví dụ bên cho vay họ đặt điều kiện anh tổ chức đấu thầu nhưng chỉ có những công ty của nước tôi được tham gia. Và khi đã có chuyện “công ty nước tôi” thì khó tránh khỏi quân xanh, quân đỏ”.
* Luật sư Trần Việt Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Trí Việt”:
“Phải điều tra mối quan hệ giữa doanh nghiệp tham gia đấu thầu và chủ đầu tư”
“Đấu thầu vốn là lĩnh vực rất nhạy cảm vì luôn tiềm ẩn những nguy cơ tham nhũng và tiêu cực. Trong vụ việc này, giữa đơn vị được đề cử chọn và nhà thầu có mức giá thấp nhất chênh lệch gần 1 triệu USD rõ ràng để lại những nghi ngờ và bất bình trong nhân dân. Vì thế, không những phải thanh tra việc đấu thầu đối với gói thầu này mà còn phải điều tra cả mối quan hệ giữa các doanh nghiệp tham gia đấu thầu và chủ đầu tư để làm rõ có hay không những quan hệ lợi ích nhóm hay “sân sau” của cán bộ có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, theo tôi việc loại nhà thầu có mức giá thấp nhất chỉ vì những sai sót nhỏ trong khâu lập hồ sơ cũng phải xem xét lại. Nếu nhà thầu đáp ứng yêu cầu về năng lực và kỹ thuật thì chủ đầu tư có quyền yêu cầu sửa chữa những nội dung có sai sót trong hồ sơ để có thể chọn nhà thầu có mức giá thấp nhất, đúng với quy định của Luật Đấu thầu.
Trong bối cảnh nợ công và nợ nước ngoài tăng cao thì việc chủ đầu tư chọn nhà thầu có mức giá cao hơn gần 1 triệu USD sẽ khiến người dân bất bình vì cách quản lý này có thể khiến con cháu chúng ta phải gánh những khoản nợ vô cùng bất hợp lý”.
* Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Việt Nam:
“Thường xuyên xảy ra chuyện nhờ “quan hệ” mà được trúng thầu”
“Nhà nước đã ban hành Luật Đấu thầu, đó là công cụ quan trọng để ngăn chặn, phòng ngừa tham nhũng hữu hiệu trong lĩnh vực đấu thầu, nhất là đấu thầu sử dụng vốn ngân sách. Tuy nhiên, luật có rồi nhưng luật có nghiêm không, có được thực thi nghiêm chỉnh trong thực tế hay không lại là chuyện khác.
Có thể nói, hiện nay trong công tác đấu thầu thường xuyên xảy ra tình trạng những nhà thầu mặc dù không có năng lực nhưng nhờ “quan hệ” mà mặc nhiên được trúng thầu, được chỉ định thế này, thế khác. Do đó, khi được mời cùng tham gia soạn thảo Nghị định hướng dẫn Luật Đấu thầu, Hiệp hội Nhà thầu Việt Nam đã đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần có Bảng đánh giá xếp hạng các nhà thầu hàng năm, dựa trên những tiêu chí như doanh số, trang thiết bị, năng lực tài chính, kết quả đánh giá công trình mà nhà thầu đã thực hiện… Khi có bảng xếp hạng đó rồi thì các chủ đầu tư, nhất là chủ đầu tư dự án sử dụng vốn ngân sách rất dễ dàng dựa vào đó để tham khảo, lựa chọn được nhà thầu tốt nhất, mang lại hiệu quả kinh tế nhất cho Nhà nước, tránh thất thoát, lãng phí, thạm ô, tham nhũng”.
