“Một dự án đầu tư do công tác khảo sát, đánh giá hoặc tiên lượng các hệ quả thiếu chính xác, thường dẫn đến những thiệt hại. Để sửa chữa những sai sót ấy, theo các nhà kinh tế thường rất tốn kém; thậm chí tốn kém hơn rất nhiều so với đầu tư ban đầu...”. Đó là ý kiến của kiến trúc sư người Mỹ Dan Ringelstein trong buổi nói chuyện với chúng tôi tại Đà Nẵng mới đây.
Dan Ringelstein từng học tại các Đại học Harvard, MIT và hiện là người đứng đầu bộ phận quy hoạch và thiết kế đô thị châu Âu của Công ty Quy hoạch-kiến trúc Skidmore Owing & Merill. Ông từng đoạt các giải thưởng kiến trúc danh giá tại Chicago, Trung Đông và Bắc Phi, Mỹ... và vừa hoàn tất nhiều công trình quy hoạch thiết kế tại các thành phố Thiên Tân (Trung Quốc), Trung tâm tài chính London (Anh), East Park ( Dubai) vốn có những đặc điểm tự nhiên na ná Đà Nẵng. Các công trình nghiên cứu của ông đặt mối quan tâm trên các yếu tố tự nhiên của từng vùng, tạo ra một môi trường chung tích cực, kết hợp nhuần nhuyễn các yếu tố quy hoạch, thiết kế đô thị, cơ sở hạ tầng và kiến trúc. Tại Đà Nẵng, mới đây, Dan Ringelstein và các cộng sự vừa hoàn tất dự án quy hoạch và thiết kế đô thị - công nghệ FPT, sau đó được Viện Quy hoạch Đà Nẵng mời góp ý về thiết kế cảnh quan cho một số con đường chính trong thành phố.
Trao đổi với chúng tôi, Dan cho rằng Đà Nẵng là một đô thị trẻ, sống động và có hai tài sản lớn, đó là các khu vực “sát mặt nước” tồn tại trong một tổng thể cảnh quan núi-đồi-sông-biển. Do vậy phát triển như thế nào trong mối tương quan khu vực và tự thân mà vẫn giữ được cảnh quan thiên nhiên cũng như bảo vệ những nét đặc thù sông-biển là điều hết sức quan trọng đối với các nhà quy hoạch và quản lý. Đặc biệt, là bảo vệ cho được những giá trị cốt lõi về tự nhiên trong quá trình hiện đại hóa và lan tỏa như một đô thị động lực của khu vực miền Trung.
Đối với bán đảo Sơn Trà, theo Dan Ringelstein nói, đó là một sự kỳ diệu và độc đáo mà thiên nhiên đã ưu ái dành cho thành phố này. Nó là đặc điểm độc nhất vô nhị mà những đô thị khác không thể có. Cho nên trong quá trình phát triển cần tính toán kỹ lưỡng, cân đối trong việc xây dựng các cơ sở dịch vụ, hạ tầng tại khu vực chân núi và tuyệt đối phải bảo vệ cho được diện tích của thảm thực - động vật đa dạng và quý hiếm này. “Tôi nghe nói Sơn Trà được ví như lá phổi xanh của thành phố, quả là điều đó không sai chút nào. Nhưng đừng để cho nó bị ho hen, bị nám vì thiếu cân nhắc trong quy hoạch phát triển.
Vì sức khỏe của lá phổi ảnh hưởng quan trọng đến sức khỏe của cơ thể...”, Dan nhấn mạnh một cách ví von. Có một nơi ở Nhật, là đảo Naoshima, theo Dan có những nét hao hao như Sơn Trà, cần được Đà Nẵng nghiên cứu. “Tôi cho rằng các bạn đã xây dựng quá nhiều resort, nhà hàng ở các sườn núi Sơn Trà. Đó là một vị trí hết sức nhạy cảm.Tại sao ở đó không xây dựng một trường đại học gần khu công nghiệp thủy sản? Tại sao không xây dựng ở đó một công viên quốc gia kết hợp với du lịch sinh thái? Đà Nẵng còn nhiều nơi có thể khai thác trước khi nghĩ đến Sơn Trà. Cần coi Sơn Trà như một gia sản với khả năng bảo tồn động vật quý hiếm và nghiên cứu lâm sinh...”.
Trước khi chia tay, Dan nói thêm: “Cần tránh những sai lầm đáng tiếc trong quy hoạch đô thị và bảo vệ môi trường nhằm tạo ra một chất lượng sống cao hơn những đô thị khác, đó chính là điều Đà Nẵng có thể làm ngay từ bây giờ để tạo ra sự khác biệt và nâng cao giá trị của thành phố...”.
Thật vậy, quy hoạch đô thị không phải đơn thuần và dễ dàng như đầu tư vào một dự án, cho nên những sai sót hay nhầm lẫn trong quy hoạch sẽ gây ra những thiệt hại không chỉ bằng tiền và có thể thấy ngay được.
TRƯƠNG ĐIỆN THẮNG
