Khi những ngọn gió bấc không còn đủ sức xuống đến phương Nam và ánh nắng cuối xuân đã hoàn toàn chế ngự bầu trời thì cũng là lúc hến ngon nhất trong năm. Những ai thèm hến, những ai muốn thay đổi khẩu vị, những ai hồi tưởng thuở bần hàn cơm chỉ với canh hến mắm dưa hãy mau mau bước chân ra chợ, tìm tới hàng hến.
Còn những ai chưa từng biết đến hến trong những bữa trưa bữa tối của mình, tưởng cũng nên một lần nếm qua cho biết, bởi như ông bà đã nói “mùa nào thức ấy”, không ăn thì uổng, thì phí cả cái sự có mặt của mình trên cõi đời này! Thêm một lý do nữa, một lý do phụ cho những người lười như tôi: Người ta đã đãi sẵn hến, mình chỉ còn mỗi việc bật bếp lên là xong! Còn nếu chừng ấy lý lẽ vẫn chưa đủ thuyết phục thì xin bổ sung một câu nói nhỏ: Đã thèm nhưng mà rẻ như hến thì trên cõi nhân gian này hình như không có món thứ hai!
Cơm hến Huế, hến xào xúc bánh tráng Hội An có lẽ là những món hến được nhiều người biết đến nhất. Một ngày mưa trắng đất trắng trời, một nàng thiếu nữ Sông Hương trốn học rủ tôi đi ăn cơm hến. Người con gái xinh đẹp bây giờ đã định cư ở Mỹ, chỉ còn tôi và cơm hến nhớ tới nàng! Trong một trưa đầy nắng, tôi ăn bánh tráng nướng xúc hến xào ở Cẩm Nam. Ríu rít tiếng cười của không biết bao nhiêu những thiếu nữ tương lai chật kín các hàng quán ven sông. Liếc nhìn những gương mặt rạng rỡ bỏ qua cao lầu, bánh vạc nổi tiếng phố cổ để chọn hến và chia nhau đĩa hến kia, tôi ngờ rằng không ít trong số ấy sẽ đem theo hến trong hành trang năm tháng của mình!
Nhưng tôi không đủ tài năng và lòng kiên nhẫn để làm một chén cơm hến cay xé lưỡi với bao nhiêu loại rau tập tàng mà hình như chỉ những người phụ nữ nơi cố đô mới biết mới rành. Tôi lại cũng không còn trẻ để vui tai nghe tiếng bẻ bánh tráng nướng dòn rụm bên đĩa hến xào. Với chén hến đã đãi sẵn trộn với hành hoa xắt nhuyễn và những lát ớt đỏ tươi, với bịch nước hến bán kèm, tôi nấu một nồi hến suông rồi ăn với bánh tráng sống. Những miếng bánh tráng gạo dày bẻ nhỏ mềm mại thơm hương vụ mùa vụ chiêm, nước hến ngọt đậm, mùi hến mang theo mùi biển khơi mặn mà... Tôi may mắn đã được thưởng thức không ít những món ngon vật lạ. Nhưng những món ấy, ngon ít ngon nhiều tùy thuộc tay nghề người nấu. Còn món hến tôi đang ăn là ngoại lệ, tự nó đã làm nên hương vị, tự nó đã tạo dựng nên cái sự ngon, dầu cho người nấu có là một người vụng về như tôi!
Hoàng
