Cây bời lời còn có tên bời lời nhớt, bời lời dầu, nhớt mèo, mò nhớt, thuộc họ long não. Là loại cây thấp, mọc so le hoặc thành chùm ở đầu cành. Lá hình bầu dục hoặc dài, gốc tròn hoặc thuôn, đầu tù hoặc mũi nhọn. Phiến lá dai, khó vò, khó giã nát, khi vò có tiết ra chất nhớt, có mùi thơm, hơi tanh.
Cụm hoa, mang hoa đơn tính cùng gốc, màu vàng nhạt. Quả mọng, hình cầu, sống màu xanh, khi chín có màu đen. Các bộ phận của cây đều có chứa chất nhầy. Cây mọc hoang dại ở tất cả các vùng trên đất nước ta. Nhiều nơi trồng cây này để lấy lá phơi khô tán bột, làm bột cây hương (nhang). Bột của cây lá này được rưới ẩm sẽ cho ra chất nhầy dính. Theo Đông y, bời lời có vị đắng, mát, thanh nhiệt, tiêu sưng, trị viêm. Các bộ phận của cây đều có tác dụng làm thuốc.
Những bài thuốc từ cây bời lời:
- Bong gân, chấn thương tụ máu, đau khớp: vỏ tươi cạo bỏ lớp khô, giã nát, đắp bó. Hay dùng lá già thái nhỏ cho ít muối, nước giã đắp (có muối thì lá không dai).
- Ung nhọt, áp-xe, viêm vú: Lá bời lời, lá phù dung, hai lượng bằng nhau giã với ít muối đắp. Thuốc này tác dụng rất tốt, đạt kết quả cao, đắp cả ngày không bị bỏng da.
- Điều trị tiêu lỏng, lỵ: vỏ thân hoặc lá bời lời 30g, gừng tươi 10g, vỏ quýt 10g, nấu sắc uống.
- Nhức đầu trong thiên đầu thống: lá hoặc vỏ cây bời lời 30g, bạch chỉ 10g, cam thảo 5g, nấu sắc uống.
- Đầy hơi, ợ chua, ợ hơi, chướng bụng: Dùng lá bời lời tươi, đốt, tán thành bột uống, cách này theo kinh nghiệm dân gian, rất hiệu quả.
- Chải tóc: vỏ cây tươi băm thái nhỏ ngâm nước. Dùng nước này chải tóc, tóc im, mượt như chải gôm. Dùng nước lá bời lời chải tóc không lo dị ứng da đầu, gội sạch dễ dàng, không có dầu.
Q. Khải (st)
