Đã hai ngày bà Mảy không nuốt được thứ gì vào trong người. Nhưng ngày thứ ba, khi mặt trời vừa nhô lên khỏi dãy núi Sa Pả, bà Mảy bỗng cất được tiếng gọi đứa con dâu. Gọi đến lần thứ ba đứa con dâu đang thái cây chuối ngoài sân mới nghe thấy chạy vào. Rồi nó nghe bà nói rõ từng lời:
- Con Chớ à, con dâu à, mẹ muốn ăn một miếng dồi lợn!
- Mẹ chồng nói gì thế? - Đứa con dâu chừng chưa nghe rõ nên hỏi lại.
- Mẹ muốn ăn một miếng dồi lợn.
Lần này thì đứa con dâu không nghe nhầm. Rồi khi nó hiểu được câu nói của mẹ chồng thì hốt hoảng như nghe thấy một điều gì thật khủng khiếp. Thế là nó đi gọi chồng nó, thằng Dìn, con trai út của nhà họ Tráng. Bà nghe rõ tiếng thở dài thườn thượt của đứa con dâu, tiếng bước chân bình bịch như chân gấu của thằng Dìn thì mỗi lúc một xa dần.
Bà định gọi con để nói một câu. Nhưng mệt quá, bà lại thiếp đi. Bà thấy mình chìm vào một vùng nhức nhối đỏ...
*
Dễ chừng mươi phiên chợ Mảy không đi, dưới gốc cây pằng nảng to nhất thị trấn đã mọc lên một cái quán bán hàng ăn từ bao giờ. Quán này không bán phở, thắng cố như các quán của người H’Mông, người Tày. Quán này bán cháo, nhưng món chính là lòng lợn nên đông khách lắm, nhất là cánh đàn ông. Đàn ông thì cái gì lạ cũng thích. Đã có lần bố chồng bảo thế với mẹ chồng.
Mỗi mùa xuân đến, nhìn những bông pằng nảng, Mảy lại nhớ tiếc thời con gái non dại như nụ hoa chưa hé, mà qua nhanh hơn cả một cơn gió tháng Giêng. Giờ Mảy đã là người đàn bà ba mươi, sống bên một đứa trẻ lớn xác là Tráng Chứ Già. Đứa trẻ này chỉ biết hết ăn rồi lăn ra ngủ, thi thoảng bỏ đi đâu dăm ngày, khi quay về thì đòi tiền, rồi phá phách, la hét làm lũ con Mảy chết khiếp.
Thế nên, bao giờ xuống chợ thị trấn, Mảy cũng đứng rất lâu dưới gốc pằng nảng này ngước lên. Đúng đến phiên chợ thứ ba, khi đang nhặt một bông hoa đỏ rực, Mảy chạm mặt chủ quán. Đó là một người đàn ông cao lớn, chiếc áo thun bó sát nổi lên những thớ cơ săn chắc. Gương mặt vuông vức, nước da trắng hồng với li ti những chân râu ria xanh rì. Một vết nhọ than lem nhem trên má trông anh ta càng hiền lành, gần gũi. Chắc anh ta mới từ bếp nấu đi ra. Đúng lúc ấy, đôi mắt ấm áp, rực sáng của anh ta chạm mắt Mảy. Mảy cúi mặt để tránh ánh nhìn, nhưng ánh mắt ấy đủ làm cho Mảy thấy có một luồng điện chạy khắp thân mình. Nó khiến Mảy như muốn khụy xuống, không thể nhấc chân lên để mà trốn chạy.
*
Thằng Dìn bàn với vợ hay là thịt con lợn nhà đang nuôi. Vợ nó giãy nảy lên. Cả nhà còn mỗi con lợn làm giống. Thằng Dìn lại tính hay đi hỏi mua nhà ai đó lấy một con lợn còi, làm thịt, cho mẹ được ăn một bữa dồi lợn cho thỏa thích. Mẹ yếu lắm rồi, không biết là ông bà, tổ tiên gọi đi lúc nào, sợ không ở lại quá vài ngày, chả lẽ có mỗi một việc cho mẹ được ăn miếng mà mẹ thích không được sao?
Thằng Dìn gãi đầu gãi tai, đi ra đi vào. Vợ nó thì ngồi thừ thượt, nước da xanh tái vì vừa phải vào rừng tìm con dê non lạc mẹ, mặt dài ra như quả bầu héo. Hay là bố nó cứ thử đi hỏi có nhà nào để lại cho một con lợn, con nhỏ cũng được? Khó lắm đấy. Trong năm, đợt dịch bệnh, lợn trong vùng chết dịch hết, chả còn mấy con, lại mới tết ra. Hay là đi xuống thị trấn? Không phải phiên chợ chính, chắc gì đã có. Mà đi giữa chừng giữa buổi xuống đến nơi may còn ít mỡ ôi. Nghe bảo người ta đang làm đường, cái quãng ngã ba Thàng Ván còn không đi được, một ngày chưa chắc đã về tới nhà.
Nằm trong buồng bà Mảy nghe thấy hết những lời vợ chồng thằng con trai nói với nhau. Bà định nói một câu, miệng mấp máy nhưng không phát ra thành tiếng được. Lúc này bà không còn thèm dồi lợn nữa, bà chỉ muốn thằng Dìn vào ngồi với bà thôi...
*
- Cô Mảy đấy à, thích nhặt hoa thì cứ nhặt cho thỏa thích đi!
Tiếng đàn ông phía sau ấm như một hơi rượu, dịu dàng hơn cả ngọn gió xuân nên Mảy không giật mình. Chưa nghe người ta nói bao giờ nhưng Mảy biết đấy là ai. Giọng nói này, chỉ có thể là của người ta thôi. Từ ngày biết nghe tiếng bố mẹ, biết thưa thốt khi về nhà họ Tráng, Mảy chưa thấy ai nói với mình bằng cái lời dễ nghe như thế. Nó xa lạ đấy mà cứ như mạch nước mát thấm vào một vùng khô khát là Mảy. Từ lúc về làm vợ Già, khi mặn nồng nhất Già cũng chả nói được câu nào cho lọt lỗ tai. Đến khi Già bỏ vợ, bỏ con mà theo cái thứ người ta gọi là “nàng tiên nâu” thì chỉ còn những lời nói, những câu chửi nhức da, nhức thịt.
Lần này, Mảy không ngước lên nhìn người đàn ông ấy nữa. Mảy ôm con lợn còi lui cui bước đi. Khi xuống chợ, định bụng rằng sẽ không đến gần cái gốc cây ấy nữa, bán cho nhanh con lợn này, mua lấy vài cái áo, ít thức ăn cho bọn trẻ, rồi về. Đầu nghĩ một hướng mà chân lại dẫn đi một hướng. Thế rồi, những bông hoa đỏ như có bùa mê cứ hút lấy Mảy. Mảy lại nhặt từng cánh hoa, như gom lấy những tháng ngày đã rơi rụng trong buồn bã của mình...
Con lợn trao cho người mua rồi. Giá tốt lắm. Mà Mảy lại thấy buồn. Nó là con lợn cuối cùng trong nhà. Mảy đắn đo mãi, cắp lên nách rồi thả ra mấy lần trước khi mang nó xuống chợ. Tiền nhận trong tay, người mua đi rồi mà Mảy cứ ngồi thần đấy mong người ta ôm lợn trả lại.
*
Hôm qua, thằng Dìn nghe nói có nhà bên bản Tả Phình thịt lợn, nó sang xin mua lại một ít lòng dồi. Người ta bảo, con lợn bị ốm, nhà sợ nó chết nên thịt chia cho anh em. Thế là thằng Dìn đi về. Ai lại mua miếng dồi lợn ốm về cho mẹ ốm ăn bao giờ. Nó đã liên hệ được lò mổ lợn dưới thị trấn hôm nay sẽ xuống lấy bộ lòng dồi, về làm cho mẹ và các anh chị ăn.
Mấy đứa con đến thăm mẹ được nửa ngày rồi cũng phải lần lượt về. Chỉ còn đứa con gái thứ tư lấy chồng xa nhất ngồi im lìm nắm tay mẹ. Bà cứ nhìn con gái, thấy đấy là bà của đôi chục năm về trước. Nhỏ bé, gầy mòn và lúc nào cũng buồn. Con gái bà bây giờ lên chức bà ngoại rồi, nhưng với bà, nó vẫn là đứa bé gái khóc ti tỉ trong tay bà năm nào thôi.
*
Mảy vừa đi vừa chạy, thi thoảng lại ngồi thụp xuống vì đôi chân run run không thể đứng vững được nữa. Mảy vừa làm gì thế này? Mẹ vừa làm gì thế này, chị em cái Dành ơi? Nước mắt Mảy rơi lót thót trên đường từ thị trấn về lại Thèn Pả. Muốn quên mà những ý nghĩ tội lỗi như lũ đỉa, sán cứ len lỏi, rỉa rói trong đầu.
Mảy phải ngồi thụp xuống, dựa lưng vào một tảng đá để thở. Nếu không sẽ vỡ tim mà chết. Quả tim Mảy, chỉ mới ít giờ phút trước thôi, trong cái quán ấy, trong cái mùi thơm nồng của thảo quả, quế, hồi ấy... đã đập những nhịp của một quả tim khác. Quả tim ấy hẳn là của một cô gái lần đầu biết đến vòng tay chắc khỏe, hơi thở nóng hổi và vòm ngực vững chãi, săn căng của người đàn ông. Lần đầu tiên, Mảy được làm đàn bà. Người đàn ông ấy đã yêu Mảy theo cách của một người ve vuốt một con mèo đang ngái ngủ, một người hái một đóa hoa trong bão tuyết ấp lên vòm ngực cuồn cuộn bên trong có quả tim thình thịch, bổi hổi. Mảy thiếp đi trong dịu ngọt. Đúng lúc ấy, có tiếng đứa trẻ ỉ i khóc, rất giống tiếng khóc của thằng Dẩn mỗi khi đòi tí mẹ. Thế là Mảy bừng tỉnh, như vừa thoát ra khỏi cơn mộng mị, lao ra ngoài trước đôi mắt sững sờ của người đàn ông ấy.
Mảy thấy giận mình lắm. Khi cơn giận đi qua thì Mảy thấy Mảy thật là người đàn bà hư hỏng, một người mẹ duốc dáy. Mảy lại khóc... Về đến nhà, con Lanh - đứa con gái thứ tư - chạy ra tận đầu dốc đón mẹ. Khi nó sà vào lòng Mảy, nỗi tủi nỗi buồn lại dâng lên làm nước mắt Mảy trào ra. Con Lanh cứ nhìn mẹ, rồi lại cúi xuống tỉ ti khóc...
Hơn một tháng Mảy mới lại xuống chợ. Mảy khựng lại khi đi qua cái quán ấy. Chả còn cái cây nào nữa, chỉ còn trơ lại cái gốc to như tảng đá lớn, ứa nhựa thâm đen. Quán cháo lòng đã dẹp đi đâu. Một cảm giác yên ổn như mặt hồ phẳng lặng trong lòng Mảy, nhưng rồi rất nhanh, nó cuộn lên, thành một cái xoáy nước, cuộn xiết. Mảy sờ lên bụng, thấy sự động cựa mơ hồ.
Tám tháng sau, thằng Dìn ra đời. Mở mắt sau cơn đau xé toạc, nhìn thấy thằng bé đỏ hỏn với mớ tóc đen dày, cái cằm vuông và đôi tai vểnh giống ba thằng anh nó thì Mảy thở phào. Đến ngày thứ ba, Mảy thót tim lúc thay áo cho thằng Dìn. Một vết chàm hình bông pằng nảng bên ngực trái, ngay phía dưới đầu ti thằng Dìn, thì... đúng rồi. Trong buổi trưa mưa ấy, trong cái quán thơm lừng mùi thảo quả, Mảy đã đặt tay, vân vê mãi lên cái vết chàm, ở đúng vị trí ấy. Làm sao mà sai được...
Càng lớn thằng Dìn càng giống ba thằng anh. Người trong họ Tráng bảo trong bốn thằng con trai, thằng Dìn giống lão Già ngày bé nhất. Nó là một thằng bé ân cần, dịu dàng với tất thảy mọi người. Cái nết ấy thì không thằng anh nào của thằng Dìn có được...
*
Có tiếng quà... quà... quà... như tiếng quạ kêu ngoài rừng xa vọng lại. Đã đến lúc rồi đấy... Ý nghĩ luẩn quẩn vào vùng mờ mịt nhưng bà Mảy vẫn nhận ra điều phải đến đã đến rất gần. Bà mong thằng Dìn vào với bà, để bà được ngắm con nhiều thêm nữa. Bà muốn được nhìn thấy, sờ vào vết chàm đỏ của thằng Dìn xem nó còn ở vị trí đấy không, có lớn hơn, đỏ sậm hơn trước không. Từ ngày thằng Dìn có vợ con, tuyệt nhiên nó không còn vô tư cởi trần mỗi khi nóng bức nữa.
Nhưng thằng Dìn đã đi xuống chợ để lấy cỗ lòng dồi từ sớm, chắc quá trưa nó mới về đến nhà. Bà Mảy chớp chớp mắt hai cái, thấy chấp chới trước mắt một chấm đỏ chói nhói trong vùng sương trắng ảo mờ.
- Mẹ à, mẹ à. Mẹ dậy ăn đi. Dìn đã mang dồi về cho mẹ, cả một cỗ lòng đây này...
Nhưng dường như bà Mảy không nghe được gì nữa. Chấm đỏ cũng thôi không chập chờn, nhảy nhót trước mắt bà. Từ từ khép mắt, hai giọt nước đục mờ ứa ra. Bà Mảy thấy dưới gốc cây pằng nảng trong thị trấn hàng ngàn vạn bông pằng nảng trên nền cỏ xanh, những bông hoa kết thành một tấm thảm rực rỡ sà vào giường đỡ lấy bà. Rồi cả người, cả hoa nhẹ bẫng, vụt bay, tan vào những cơn gió cuối xuân…
Truyện ngắn của Nguyễn Phú
