Toàn văn bài phát biểu của đồng chí NGUYỄN VĂN CHI, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương tại Lễ kỷ niệm 45 năm Chiến thắng Núi Thành - Trận đầu thắng Mỹ.
Kính thưa các đồng chí lão thành cách mạng, các Bà mẹ Việt Nam anh hùng!
Thưa các đồng chí và toàn thể đồng bào!
Hôm nay, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Nam tổ chức trọng thể Lễ kỷ niệm 45 năm Chiến thắng Núi Thành-Trận đầu thắng Mỹ. Tôi rất phấn khởi được đến chia vui cùng đồng bào, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang tỉnh nhà. Thay mặt Bộ Chính trị, tôi nhiệt liệt chào mừng và chúc các đồng chí lão thành cách mạng, các Bà Mẹ Việt Nam anh hùng, các gia đình thương binh - liệt sĩ, các gia đình có công với nước, các đồng chí đại biểu, các tướng lĩnh, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang và toàn thể đồng bào lời chúc mừng tốt đẹp nhất.
Thưa các đồng chí và toàn thể đồng bào!
Đầu năm 1965, chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ phát triển đến đỉnh cao với nửa triệu quân ngụy và hơn 23 nghìn cố vấn Mỹ, nhưng chiến lược đó đã bị quân và dân ta đánh bại. Để cứu nguy khỏi sự sụp đổ, đế quốc Mỹ ồ ạt đưa quân viễn chinh Mỹ và quân chư hầu vào miền Nam Việt Nam với vũ khí trang bị hiện đại, nhằm chuyển từ chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” sang “Chiến tranh cục bộ”. Ngày 8-3-1965, đội quân viễn chinh Mỹ đầu tiên đổ bộ vào Đà Nẵng, đưa 70% tổng số quân viễn chinh và quân chư hầu ở miền Nam Việt Nam vào chiến trường Khu 5.
Hội nghị đặc biệt Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 11 (khóa III), tháng 3-1965 đề ra quyết tâm chính trị “Ghìm Mỹ trên chiến trường miền Nam, đánh bại ý chí xâm lược của Mỹ”. Quán triệt Nghị quyết của Trung ương, Thường vụ Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã thống nhất chủ trương: Củng cố thế trận chiến tranh nhân dân; xây dựng “vành đai diệt Mỹ”; Phát động phong trào quyết đánh Mỹ và quyết thắng giặc Mỹ xâm lược trong toàn Quân khu. Được Tỉnh ủy và Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Nam giao, đêm 25, rạng ngày 26-5-1965, Đại đội 2, Tiểu đoàn 70 và Phân đội đặc công V16 bộ đội địa phương tỉnh Quảng Nam đã tiến công tiêu diệt gọn đại đội 2 thuộc tiểu đoàn 2, sư đoàn 3 lính thủy đánh bộ Mỹ đang chốt giữ đồi 49 và đồi 50 Núi Thành, tịch thu, phá hủy nhiều vũ khí và trang thiết bị chiến tranh. Trận đánh diễn ra không quá 30 phút, tới 9 giờ sáng, địch ở căn cứ Chu Lai trông rõ lá cờ Quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược tung bay trên đỉnh Núi Thành, chúng mới cho pháo binh và máy bay phản ứng.
Chiến thắng Núi Thành, tuy chúng ta tiêu hao sinh lực địch chưa phải là lớn, nhưng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc. Biểu thị ý chí, quyết tâm, tinh thần quyết chiến, quyết thắng của nhân dân và các lực lượng vũ trang Quảng Nam nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung trước kẻ thù xâm lược; góp phần định hướng chiến lược, chiến thuật đánh Mỹ, khẳng định chúng ta có thể “đánh được Mỹ và thắng Mỹ”, làm giảm sút uy thế hùng mạnh của quân lực Hoa Kỳ ngay từ những ngày đầu đặt chân lên đất Việt Nam.
Chiến thắng Núi Thành được xem như một mốc son lịch sử khẳng định sự thất bại bước đầu của quân viễn chinh Mỹ, đồng thời chứng tỏ sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 trong việc chỉ đạo tác chiến. Chính báo chí Mỹ lúc đó đã phải thừa nhận, Thời báo Niu Yoóc, số ra ngày 26-5-1965 đã viết: “Quân đội Mỹ mới đổ bộ lên Chu Lai chưa đầy 20 ngày đã bị Việt Cộng tiêu diệt một đại đội, Việt Cộng là kẻ địch mà người ta phải kinh sợ và kính phục”.
Chiến thắng Núi Thành là biểu tượng sáng ngời của tinh thần quyết đánh, quyết thắng của quân và dân Quảng Nam. Là câu trả lời khẳng định ta đánh thắng được Mỹ, “củng cố lòng tin, nâng cao quyết tâm, xóa tan những ý nghĩ gờm sợ Mỹ trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhân dân và các lực lượng vũ trang ta”, góp phần giải tỏa nỗi băn khoăn, trăn trở của đồng bào, chiến sĩ cả nước và bạn bè quốc tế lúc bấy giờ. Cũng từ Chiến thắng này, quân và dân ta đã khẳng định với tương quan so sánh lực lượng giữa ta và địch có khác nhau, đối tượng tác chiến mới với chiến lược chiến tranh mới, nhưng chúng ta dám đánh Mỹ, biết đánh Mỹ và quyết thắng Mỹ.
- Chiến thắng Núi Thành có ý nghĩa quân sự, chính trị rất to lớn, đã “đột phá nhất điểm khai thông toàn bộ”, đến Chiến thắng Vạn Tường (tháng 8 năm 1965) đập tan cuộc hành quân lớn đầu tiên của lính thủy đánh bộ Mỹ; Chiến thắng Plây-me (cuối năm 1965) trận đầu đánh bại kỵ binh bay của Mỹ; 40 ngày đêm liên tục đánh bại cuộc hành quân “Kẻ nghiền nát”, “Cánh trắng 1”, “Cánh trắng 2” của quân Mỹ, ngụy và chư hầu, v.v… Phong trào “Tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt”, “Bám thắt lưng Mỹ mà đánh” là khẩu hiệu hành động trên chiến trường QN-ĐN lúc bấy giờ. Nhiều trận đánh đã diễn ra khá sôi nổi và chúng ta giành được những chiến công vang dội, xuất hiện nhiều Dũng sĩ diệt Mỹ.
- Từ Chiến thắng Núi Thành - Trận đầu diệt Mỹ giành thắng lợi, là tiếng kèn xung trận mở đầu cho cao trào diệt Mỹ ở khu 5. Khẩu hiệu “Tìm Mỹ mà đánh, gặp Mỹ là diệt” dâng cao trên khắp các chiến trường, cổ vũ cho các trận đánh tiêu diệt địch trên quy mô lớn trong mùa khô các năm 1965-1966, 1966-1967.
- Chiến thắng Núi Thành còn là một trong những tiền đề tiến tới cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968, làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ” và đánh bại ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ, buộc chúng xuống thang chiến tranh, ngồi vào đàm phán với ta. Do bị thất bại nặng nề trên chiến trường, đế quốc Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn buộc phải ký kết Hiệp định Pa-ri (ngày 27-1-1973). Tiếp đó, quân và dân Khu 5 liên tục chiến đấu, lập nhiều chiến công hiển hách, cùng với cả nước thi đua giết giặc lập công, làm nên chiến thắng lịch sử mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
- Chiến thắng Núi Thành không chỉ là niềm tự hào của quân và dân Quảng Nam, mà còn là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân lấy ít địch nhiều, lấy thô sơ đánh hiện đại, lấy chính nghĩa thắng phi nghĩa, của ý chí kiên cường, bản lĩnh vững vàng, trí tuệ thông minh của con người Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc.
Đúng như nhà thơ Trinh Đường, quê Đại Lộc đã viết:
“Chính nơi đây giặc Mỹ chết đầu tiên
Nơi giặc Mỹ đầu tiên bị ta trừng trị
Nơi ta hạ đầu tiên uy thế Mỹ
Khẳng định lòng tin tất thắng quân thù”
Với chiến công Núi Thành, quân và dân Quảng Nam được Ủy ban Trung ương Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam khen tặng 8 chữ vàng “Trung dũng, kiên cường, đi đầu diệt Mỹ”.
Thưa các đồng chí và toàn thể đồng bào!
45 năm đã đi qua, kể từ ngày thống nhất nước nhà, những đau thương, mất mát, vết thương chiến tranh chưa lành hẳn, nhưng ký ức, truyền thống hào hùng của một thời đạn bom, về sự gian khổ của vùng quê nghèo “Tối ăn khoai đi ngủ, sáng ăn củ đi làm” của những năm chiến tranh, nhưng kẻ thù không khuất phục được đồng bào, cán bộ, chiến sĩ của tỉnh Quảng Nam, thể hiện với gần 65 nghìn liệt sĩ và 27 nghìn thương binh, với 7.321 Bà mẹ Việt Nam anh hùng và gần 45 nghìn gia đình có công với nước, đang để lại những lời nhắn nhủ thế hệ chúng ta đối với những người đang sống về những giá trị lịch sử để tiếp tục gìn giữ, tiếp tục nối tiếp và phát huy, để khỏi phụ lòng những mất mát, đau thương, tang tóc do chiến tranh để lại. Trong cuộc hội ngộ hôm nay, chúng ta không khỏi bùi ngùi, xúc động về những đồng chí đã mãi mãi nằm lại tại mảnh đất này và có đồng chí đã để lại một phần xương máu của mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Lịch sử sẽ không lặp lại, song dòng chảy lịch sử oai hùng vẫn tiếp tục chảy trong ký ức của các thế hệ tiếp nối hôm nay và mai sau.
Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây, mỗi người chúng ta phải ghi lòng tạc dạ, biết ơn sự hy sinh, mất mát to lớn của đồng bào, đồng chí. Chúng ta phải cùng nhau giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp của cả dân tộc, của quân đội, khơi dậy mọi tiềm năng, lợi thế, ý chí, tài năng và sức mạnh đại đoàn kết, sức mạnh tổng hợp của dân tộc, để xây dựng và phát triển đất nước nhanh, bền vững, thực hiện thắng lợi mục tiêu cao cả của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta là xây dựng nước ta là nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nhân dịp này, tôi xin bày tò lòng biết ơn sâu sắc đến các gia đình liệt sĩ, các anh chị em thương binh, các gia đình có công với nước, các đồng chí cán bộ lão thành cách mạng, các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, các tướng lĩnh, sĩ quan, chiến sĩ các lực lượng vũ trang, đặc biệt là các đồng chí là nhân chứng sống đã tham gia trận đánh Núi Thành và toàn thể nhân dân tỉnh Quảng Nam, đã đóng góp sức người, sức của cho kháng chiến thắng lợi. Xin gửi đến các đồng chí cùng gia đình lời chúc sức khỏe và lời thăm hỏi thân thiết nhất.
Thưa toàn thể đồng bào, cán bộ, chiến sĩ!
Tự hào và phát huy truyền thống giàu lòng yêu nước và cách mạng, những năm qua, với sự đoàn kết thống nhất trong Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, sự chia sẻ, đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Nam đã nêu cao tinh thần khắc phục khó khăn, vượt qua thách thức, chủ động, sáng tạo, đạt được những thành tích quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội, khắc phục hậu quả nặng nề của chiến tranh và thiên tai. Cơ sở hạ tầng phát triển, Khu kinh tế mở Chu Lai hoạt động có hiệu quả, sân bay, bến cảng đã hình thành. Sự nghiệp văn hóa-xã hội có bước phát triển; công tác xóa đói giảm nghèo được quan tâm thực hiện có kết quả tốt hơn; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc trong tỉnh ngày càng được cải thiện; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được quan tâm.
Thay mặt Bộ Chính trị, tôi nhiệt liệt biểu dương và ghi nhận những thành tích đã đạt được của Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Nam trong những năm qua.
Thưa toàn thể đồng bào, cán bộ, chiến sĩ!
Tự hào về lịch sử vẻ vang, quá khứ hào hùng, tôi mong muốn Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Nam càng phải ý thức rằng, trách nhiệm nặng nề đang đặt ra ở phía trước chúng ta. Tiếp tục nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, thực hiện đồng bộ các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí. Xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đi vào chiều sâu. Tập trung lãnh đạo, tổ chức thành công đại hội Đảng các cấp, Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lần thứ XX, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng.
Trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, chúng ta phải dồn sức người, sức của cho kháng chiến, nên đồng bào ta rất thiếu thốn, gian khổ, đói nghèo. Đến nay, đất nước đã hòa bình, thống nhất được 35 năm, nhưng tỉnh ta vẫn còn nhiều vùng nghèo, nhiều huyện nghèo, nhiều xã nghèo, nhiều hộ nghèo, đối với vùng núi cao còn rất nghèo khổ; đối với các huyện Nam Trà My, huyện Bắc Trà My, huyện Đông Giang, huyện Tây Giang, huyện Nam Giang, huyện Phước Sơn, huyện Hiệp Đức, huyện Tiên Phước, huyện Phú Ninh, huyện Nông Sơn; các xã trung du ở phía tây các huyện Quế Sơn, huyện Đại Lộc, huyện Núi Thành và các xã ven biển, vùng cát còn nhiều nghèo khó. Đời sống đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng cao, vùng căn cứ kháng chiến, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và đời sống của một số gia đình chính sách, thương binh, bệnh binh, gia đình có công với nước, gia đình bất hạnh trong chiến tranh còn với bao nỗi vất vả, nhọc nhằn là điều chúng ta phải suy nghĩ và luôn trăn trở. Các cấp ủy và mỗi đảng viên phải thấy trách nhiệm của mình trước Đảng, trước dân, phải lo cho dân thoát nghèo như lo chính cuộc sống của gia đình mình, đó là cách để chúng ta thể hiện nghĩa nặng tình sâu đối với những người chịu nhiều hy sinh, gian khổ vì độc lập tự do của dân tộc và của chính mảnh đất này.
Với truyền thống yêu nước và cách mạng, tiềm năng và thế mạnh của tỉnh nhà, nhưng phải phát huy truyền thống, khai thác tiềm năng, tận dụng lợi thế, tôi tin tưởng rằng, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Nam sẽ tiến cùng cả nước, sớm hoàn thành sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa, xây dựng quê hương Quảng Nam phát triển, phồn vinh.
Chúc các đồng chí Lão thành cách mạng, các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, các đại biểu, cán bộ, chiến sĩ các lực lượng vũ trang và toàn thể đồng bào sức khỏe, hạnh phúc.
Xin trân trọng cảm ơn.