Được “tạm giao” một đằng, đi đòi một nẻo?
Tài sản bị tranh chấp trong vụ kiện là thửa đất 30, 31; tờ bản đồ 14; diện tích 3.559m2; tại đường Phan Chu Trinh, Côn Đảo; đã được cấp sổ đỏ cho bà Nguyễn Kim Hoa (SN 1937, ngụ khu dân cư số 2) từ 1999. Tuy nhiên, năm 2014, bà Phạm Ngọc Hà (SN 1958, ngụ khu dân cư số 3) khởi kiện, đề nghị tòa công nhận thửa đất 30, 31 là của cha mình; đề nghị hủy sổ đỏ đã cấp cho bà Hoa.
Nguyên đơn đưa ra chứng cứ, là ngày 17/3/1995, cụ Phạm Kỳ Dư (là cha nguyên đơn) và 4 hộ, trong đó có hộ bà Hoa, lập “biên bản thỏa thuận nhượng đất” cho cụ Dư để khai thác đất sản xuất gạch; cụ Dư bồi thường công khai phá.
Trong năm 1995, UBND Côn Đảo có “Thông báo về việc thỏa thuận tạm giao đất số 19/TB-UB”. Theo đó, huyện thỏa thuận tạm giao cho cụ Dư 9.000m2 để khai thác đất sản xuất gạch.
Nguyên đơn cho rằng cha mình sử dụng ổn định khu đất để khai thác đất làm gạch từ 1995 đến 2004 thì chuyển cho mình. Năm 2006, cụ Dư chuyển đi tỉnh khác sống rồi qua đời mà không để lại di chúc. Và mãi đến 2014, nguyên đơn mới khởi kiện.
Bà Hoa bác bỏ tất cả những lập luận trên. Theo bà Hoa, từ trước những năm 1980, khu vực trên là mênh mông đất hoang hóa, một số hộ trong đó có bà Hoa bỏ công khai phá. Bà Hoa sử dụng liên tục thửa đất 30, 31; không tranh chấp, không mua bán; đến 1999 được huyện cấp sổ đỏ. Năm 2014, bà được cấp phép đổ đất trồng sâm thì con cụ Dư đến tranh chấp.
Bà Hoa cho hay không biết chữ nên không thể có chuyện bà ký giấy nhượng đất cho cụ Dư. Thông báo số 19/TB-UB của UBND huyện tạm giao 9.000m2 đất cho cụ Dư, là thửa đất nào đó, chứ không phải thửa 30, 31 của bà. Đất mà huyện tạm giao cho cụ Dư nằm cạnh thửa 30, 31 của bà. Quá trình cụ Dư móc đất làm gạch, từng lấn sang đất bà Hoa; bị bà Hoa phản ứng thì cụ Dư không xâm phạm nữa.
Bà Hoa cho rằng con cụ Dư đã nhầm lẫn. Diện tích đất huyện tạm giao cho cụ Dư trong văn bản năm 1995 là diện tích khác, không liên quan đến thửa 30, 31 của bà Hoa.
 |
Văn bản số 19 của UBND Côn Đảo năm 1995. |
UBND huyện cũng xác định… không biết chính xác
Về phía cơ quan quản lý đất đai, khẳng định việc cấp sổ đỏ cho bà Hoa là đúng đối tượng, đúng luật. Theo Văn bản 2294/UBND-TNMT ngày 21/9/2017, UBND Côn Đảo cho biết việc cấp sổ đỏ thửa 30, 31 tờ bản đồ 14 cho bà Hoa căn cứ Điều 2, Điều 19 Luật Đất đai 1993; Bản đồ địa chính huyện ngày 5/11/1998…
Ngày 13/10/2015, Chi cục Thuế có Văn bản 755/CCT-QLTT xác định liên tục từ 1996 đến nay, bà Hoa đều kê khai nộp thuế đất nông nghiệp.
UBND huyện khẳng định hồ sơ cấp sổ đỏ cho bà Hoa, hiện huyện vẫn còn lưu trữ.
Với khu đất năm 1995 huyện tạm giao cho cụ Dư, tại Văn bản 2294, UBND Côn Đảo giải thích cụ Dư từng là Trưởng phòng Xây dựng - Giao thông huyện. Huyện ra Thông báo 19 dựa trên báo cáo của cụ Dư về việc thỏa thuận với các hộ dân xung quanh; Bản phác họa sơ đồ vị trí tạm giao. Tuy nhiên, bản phác họa này có sai số đo đạc lớn do năm 1995, tại Côn Đảo chưa được đo đạc lập bản đồ, thậm chí chưa có máy đo. Nói cách khác, diện tích 9.000m2 này cụ thể chính xác là ở vị trí nào, thì đến UBND huyện cũng… không biết.
Năm 2003, khi nộp hồ sơ đề nghị cấp sổ đỏ, cụ Dư không kê khai đăng ký thửa 30, 31; sau đó cũng không khiếu nại, tranh chấp gì với thửa 30, 31 đứng tên bà Hoa.
UBND huyện khẳng định việc thỏa thuận nhượng đất giữa các hộ với cụ Dư theo biên bản ngày 17/3/1995 như thế nào; huyện không biết.
LS Huỳnh Phước Hiệp (Đoàn LS TP HCM) nhận xét: “Với các chứng cứ mà các bên đưa ra, có thể thấy quá trình sử dụng thửa đất 30, 31 của phía bà Hoa là rõ ràng, minh bạch, liên tục, hợp pháp từ trước những năm 1980 đến nay. Còn việc diện tích 9.000m2 huyện tạm giao cho cụ Dư vào năm 1995 ở đâu, là việc của UBND huyện và cụ Dư, không liên quan gì đến thửa 30, 31 của bà Hoa”.
“Theo tôi, trong vụ kiện này, khi phân xử, cơ quan chức năng cần phải xét đến tính hợp pháp, hợp lệ của Văn bản 19/TB-UB của UBND huyện Côn Đảo. Theo Luật Đất đai 1993, thì văn bản này không phù hợp cả về thể thức lẫn nội dung; thậm chí còn bất hợp lý khi tạm giao 9.000m2 đất mà không xác định vị trí cụ thể khu đất đó, số thửa số bản đồ, tứ cận giáp ranh…”.
Thế nhưng tại phiên sơ thẩm lần đầu ngày 10/1/2017, TAND huyện Côn Đảo vẫn chấp nhận toàn bộ đơn khởi kiện của con cụ Dư; tuyên hủy sổ đỏ mà huyện đã cấp cho bà Hoa; và bà Hoa phải giao đất cho con cụ Dư.
Cho rằng bản án “hoàn toàn sai pháp luật”, bà Hoa kháng cáo toàn bộ bản án. VKSND Côn Đảo cũng có kháng nghị hủy toàn bộ án sơ thẩm.
Tại phiên phúc thẩm năm 2018, đánh giá sai sót về nội dung và tố tụng của bản án sơ thẩm là không thể khắc phục được tại phiên phúc thẩm, TAND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã hủy toàn bộ án sơ thẩm, giao lại hồ sơ vụ án cho TAND Côn Đảo giải quyết lại theo trình tự sơ thẩm.
Sau một số phiên tòa, hiện vụ kiện này vẫn chưa đi tới phán quyết cuối cùng. Được biết, tới đây vụ án sẽ được đưa ra xét xử phúc thẩm. Phía bị đơn mong muốn vụ việc được xem xét công tâm, khách quan, phù hợp quy định pháp luật; để sớm chấm dứt tranh chấp đã kéo dài cả chục năm qua.
