Đề xuất mới về “tham vấn chính sách” khi xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Về nội dung này, theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, dự thảo Luật bổ sung quy định cơ quan được tham vấn chính sách có thể chủ động trong việc tổ chức các hoạt động nghiên cứu, phục vụ việc tham gia ý kiến đối với đề xuất chính sách một cách hiệu quả, chất lượng (được quyền thuê chuyên gia, tổ chức điều tra, khảo sát thực tế, hội thảo, tọa đàm để hỗ trợ, nâng cao chất lượng ý kiến tham vấn).

Thẩm tra về phản biện xã hội và tham vấn chính sách, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban tán thành với quy định của dự thảo Luật về phản biện xã hội đối với chính sách, dự thảo VBQPPL để vừa phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thành viên, vừa tập trung một đầu mối xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện phản biện xã hội như hiện hành; đồng thời, bảo đảm phù hợp với Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội và thống nhất với quy định tại Luật Công đoàn. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định cụ thể quyền phản biện xã hội độc lập của các tổ chức chính trị - xã hội.

Về tham vấn chính sách, đa số ý kiến các cơ quan đều tán thành với đề xuất mới này và nhận thấy quy định về tham vấn chính sách giúp các cơ quan phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành VBQPPL. Tuy nhiên, do đây là vấn đề mới nên đề nghị nghiên cứu quy định rõ khái niệm, nội dung của “tham vấn chính sách”, trách nhiệm của các cơ quan được tham vấn, thời điểm thực hiện tham vấn, phân biệt rành mạch giữa “tham vấn chính sách” với “lấy ý kiến” trong quá trình xây dựng chính sách, soạn thảo dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết.

Thảo luận về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga đề nghị làm rõ sự khác nhau giữa tham vấn chính sách với lấy ý kiến trong quy trình xây dựng chính sách, pháp luật; làm rõ nội hàm của tham vấn chính sách.

Về mối quan hệ giữa quy trình xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo văn bản, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp tán thành với cách thiết kế các quy định của dự thảo Luật về xây dựng chính sách và soạn thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết của QH, UBTVQH. Theo đó, về cơ bản đã “phân định rõ quy trình chính sách và quy trình soạn thảo” và “Chính phủ, cơ quan trình phê duyệt chính sách để làm cơ sở cho việc soạn thảo”.

Phó Chủ tịch QH Nguyễn Khắc Định nêu rõ, UBTVQH cơ bản tán thành có tham vấn chính sách nhưng cũng đồng tình với các ý kiến về việc cần phải làm rõ hơn nữa quy định về nội dung “tham vấn chính sách”, phân biệt giữa tham vấn chính sách và lấy ý kiến. Theo đó, tham vấn chính sách có sự khác biệt trong quá trình xây dựng VBQPPL, khác với hoạt động lấy ý kiến bằng văn bản như hiện nay đang thực hiện. Tham vấn chính sách là tổ chức một hội nghị, cuộc họp của cơ quan soạn thảo - đây là quy trình bắt buộc, có lấy ý kiến, có tiếp thu giải trình. Quy trình bắt buộc này của “tham vấn chính sách” có giá trị pháp lý cao hơn lấy ý kiến.