Hơn 20 năm, với sự nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, công cuộc đổi mới ở nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử.
Đảng ta rút ra bài học hàng đầu qua hơn 20 năm đổi mới là trong quá trình đổi mới phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Đại hội VI (12-1986) mở đầu sự nghiệp đổi mới. Điều quý giá là tinh thần đại hội mở đầu sự nghiệp đổi mới lại xuất phát từ tư tưởng Hồ Chí Minh, thể hiện những nội dung cơ bản nhất trong quan điểm của Người.
Mở đầu sự nghiệp đổi mới đến tận hôm nay, bài học lớn Đảng ta rút ra đó là trong toàn bộ hoạt động của mình, Đảng phải quán triệt tư tưởng “lấy dân làm gốc”. Quan điểm quần chúng là một trong những tư tưởng lớn nhất trong toàn bộ di sản Hồ Chí Minh. Theo Người, “trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới này không gì mạnh bằng sức mạnh đoàn kết của nhân dân”. Với nhận thức “dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra”. Hồ Chí Minh khẳng định “cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, chứ không phải là sự nghiệp của cá nhân anh hùng nào”. Hạt nhân trong quan điểm quần chúng là trên cơ sở đánh giá lực lượng quần chúng nhiều vô kể, họ rất thông minh, rất sáng tạo, Hồ Chí Minh đi tới kết luận: “Dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được. Dân chúng không ủng hộ, việc gì làm cũng không nên”. Trong công tác xây dựng Đảng và toàn bộ sự nghiệp cách mạng, Đảng ta rút ra kết luận: “Từ trước đến nay, bất cứ việc gì đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân, của toàn Đảng, được nhân dân và toàn Đảng đồng lòng giúp sức thì nhất định thắng lợi”.
Hơn 20 năm đổi mới là thời gian quá ngắn so với lịch sử dân tộc và chỉ chiếm 1/4 thời gian tồn tại và phát triển của Đảng, nhưng lại gặt hái được nhiều giá trị lớn. Đảng ta có bước trưởng thành, vượt lên chính mình. Lần đầu tiên trong lịch sử Đảng ta, trên diễn đàn đại hội, mở đầu Báo cáo chính trị, thay mặt toàn Đảng, Tổng Bí thư Trường Chinh đã nói rõ quan điểm và thái độ của Đảng trong việc đánh giá tình hình là nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật. Tinh thần này đánh dấu sự đột phá trong đổi mới tư duy của Đảng. Nhìn thẳng vào sự thật là cùng với đánh giá đúng những thành tích đã đạt được, phải chú trọng kiểm điểm những mặt yếu kém, phân tích sâu sắc những sai lầm và khuyết điểm, vạch rõ nguyên nhân, nêu ra biện pháp khắc phục. Điều này chỉ có được với một Đảng chân chính, thật sự cách mạng.
Trong hơn 20 năm đổi mới, Đảng ta đã làm sáng lên một nhận thức quý giá. Đó là sai lầm, khuyết điểm là xấu xa, nhưng nhận ra sai lầm, khuyết điểm, tìm rõ nguyên nhân vì đâu sinh ra khuyết điểm đó, và tìm mọi cách để khắc phục khuyết điểm đó lại là một giá trị. Đây chính là một điểm nhấn trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Người viết: “Nói về Đảng, một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”. Nhờ tự phê bình và phê bình, nghiêm minh trong xử lý cán bộ, đảng viên vi phạm Điều lệ Đảng và pháp luật Nhà nước, nên Đảng ta đã làm cho dân tin, dân phục, dân yêu.
Trong sự nghiệp cách mạng, một điểm mấu chốt là tạo lòng tin của nhân dân đối với Đảng - những người chịu đựng cái kết quả của sự lãnh đạo của Đảng - như Bác Hồ viết. Lòng tin này xuất phát từ tư cách của Đảng chân chính cách mạng. Qua hơn 20 năm đổi mới, trừ một bộ phận nhỏ cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất về chính trị, tư tưởng, về đạo đức, lối sống; mắc tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu dân, Đảng ta vẫn xứng đáng là “đạo đức, là văn minh”, tiêu biểu cho trí tuệ, danh dự và lương tâm của dân tộc. Bởi vì thành quả và giá trị lớn nhất qua 20 năm đổi mới là dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế- xã hội, có sự thay đổi cơ bản và toàn diện.
Bảo đảm được tốc độ tăng trưởng kinh tế, ngay cả khi kinh tế thế giới suy thoái và khủng khoảng, chúng ta vẫn đạt tăng trưởng trên 5% và là một trong số ít các nước tăng trưởng dương; sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh. Đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt. Hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết dân tộc được củng cố và tăng cường. Chính trị-xã hội ổn định. Quốc phòng và an ninh được giữ vững. Vị thế nước ta trên trường quốc tế được nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia đã tăng lên rất nhiều, tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục đi lên với triển vọng tốt đẹp.
Nhìn lại những thời khắc của “đêm trước” đổi mới; khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, nhiều Đảng Cộng sản mất vai trò lãnh đạo; hoặc gần đây khi nước Mỹ và cả thế giới lâm vào suy thoái và khủng hoảng kinh tế, đến đầu năm 2010 vẫn chưa hoàn toàn phục hồi, mới thấy hết tầm vóc, trí tuệ và bản lĩnh của Đảng ta.
Nhìn lại để đi tới. Càng tự hào với thành quả của hơn 20 năm đổi mới bao nhiêu, chúng ta càng ý thức rõ trách nhiệm lớn lao trong giai đoạn trước mắt bấy nhiêu. Bởi vì, công cuộc đổi mới đi vào bề rộng và chiều sâu là cả một cuộc chiến đấu gian khó. Nhưng chúng ta có niềm tin vì có nhân dân anh hùng, thông minh, sáng tạo, luôn luôn tin Đảng và đi theo Đảng. Chỉ cần Đảng phát huy dân chủ, động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn dân, thì mọi việc sẽ thành công.
PGS. TS BÙI ĐÌNH PHONG
