Đưa Tết Nguyên đán, lễ hội Việt ra thế giới

Bạn bè quốc tế dự Tết Việt

Tết Nguyên đán - ngày lễ quan trọng và thiêng liêng nhất đối với mọi người Việt Nam trên khắp thế giới, quan niệm và những tập tục ngày Tết cổ truyền chứa đựng đầy đủ những giá trị thiêng liêng mang đậm cốt cách, truyền thống văn hóa và tinh thần người Việt, tại Expo 2020 Dubai, lần đầu tiên, Nhà Triển lãm Việt Nam cùng cộng đồng người Việt quảng bá và giới thiệu Tết Việt Nam đến bạn bè quốc tế tại một kỳ World Expo.

Các gia đình cộng đồng kiều bào Việt Nam tại Dubai, khách quốc tế đến từ Mỹ, Nhật, Trung Quốc, Ả-rập Xê-út, Philippines, Indonesia, Thái Lan, Lào... cùng nhau tạo nên một không khí đón Xuân rộn ràng, vui tươi.

Chia sẻ trong buổi lễ đón Tết cổ truyền Việt Nam tại EXPO Dubai, ông Trần Nhất Hoàng, Phó Tổng Đại diện Việt Nam tại EXPO 2020 Dubai phát biểu: “Tết là khi mọi người Việt Nam mong ước được đoàn tụ cùng gia đình, người thân, nhìn lại 1 năm đã qua và ước mơ cho một năm mới thịnh vượng, tại Expo Dubai, chúng tôi có một gia đình đặc biệt, nơi tất cả các thành viên là một gia đình, chúng tôi cùng nhau cống hiến, đóng góp và vinh dự có cơ hội góp sức quảng bá nét đẹp của quốc gia mình, được làm điều mà chúng tôi vô cùng tự hào, nhưng chúng tôi sẽ không thể làm được những việc đó, không thể có một Nhà Triển lãm rực rỡ sắc màu và tràn ngập tình yêu thương tại EXPO 2020 Dubai nếu thiếu sự hỗ trợ, giúp đỡ hết lòng của cộng đồng Việt và của bạn bè quốc tế. Nhà Triển lãm Việt Nam, trong khoảnh khắc đặc biệt này, xin được gửi lời tri ân đến tất cả những người bạn quốc tế và bà con kiều bào”.

Trong không khí vui vẻ và đầm ấm, bà con kiều bào và các khách mời được thưởng thức các tiết mục văn nghệ mừng Xuân, các hoạt động chơi Tết truyền thống như hầu đồng, nhảy sạp, lì xì đầu năm cùng nhiều món ăn mang đậm hương vị ngày Tết như bánh chưng, bánh giày, xôi gấc, chè lam, mứt dừa, mứt quất…

Lần đầu tiên các giảng viên của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam tái hiện lại một buổi hầu đồng tại EXPO 2020 Dubai, giúp người tham dự cảm nhận rõ thực tế không khí hầu đồng trang nghiêm trong tinh hoa thờ Mẫu Tam Tứ Phủ. Nhìn về góc độ văn hóa, hầu đồng là loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian tổng hợp, trong đó kết hợp âm nhạc, văn học, vũ đạo, kịch câm, mỹ thuật… tạo nên một bức tranh hết sức đa dạng và phong phú của đời sống văn hóa tâm linh mang đậm bản sắc của dân tộc Việt Nam.

Tết chỉ thực sự về khi có sự hiện diện của bánh chưng xanh, dưa hấu đỏ, và cả những xấp bao lì xì may mắn. Cách đón Tết nay và Tết xưa của người Việt đã có ít nhiều thay đổi, nhưng có một nét văn hóa đặc sắc không bao giờ biến mất là phong tục lì xì trong những ngày Tết cổ truyền. Để lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, Giám đốc Nhà Triển lãm Việt Nam Phùng Thị Thanh Thủy hướng dẫn từng người khách mời quốc tế trải nghiệm phong tục lì xì Tết bằng cách tặng và gửi lời chúc an lành, may mắn đầu năm cho các em bé Việt Nam và quốc tế có mặt tại chỗ.

Bên cạnh các tiết mục ca múa nhạc và các hoạt động chơi Tết truyền thống, chương trình bốc thăm trúng thưởng khiến cho không khí tại Nhà Triển lãm Việt Nam càng thêm rộn ràng, vui tươi, báo hiệu một năm mới khởi sắc, tràn đầy niềm vui và thành công.

Lần đầu trải nghiệm đón Tết cổ truyền Việt Nam, bà Manuela Garcia Pascual, Giám đốc Ban Hợp tác quốc tế của EXPO 2020 nhận định: “EXPO là một môi trường quốc tế tuyệt vời để trải nghiệm sự đa dạng văn hóa của các quốc gia trên thế giới. Tôi không nghĩ mình sẽ có cơ hội đứng ở đây, cùng các bạn tận hưởng một tinh thần Tết cổ truyền của người Việt đúng nghĩa trên đất Ả-rập. Đối với tôi, đêm nay là một kỷ niệm đẹp với mảnh đất hình chữ S. Nhân dịp đầu xuân, tôi chúc Nhà Triển lãm Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức thành công những hoạt động văn hóa đặc sắc tại EXPO 2020, đưa văn hóa Việt Nam tới gần hơn với thế giới”.

Tết Việt là một trải nghiệm vô cùng thú vị. Dù chưa từng đặt chân đến Việt Nam nhưng nhiều bạn bè quốc tế đã phải lòng và mong sẽ đến thăm Việt Nam trong thời gian gần nhất.

Lễ hội các dân tộc tưng bừng trên không gian mạng

Hiện nay cả nước ta có khoảng 7.966 lễ hội, trong đó có trên 7.039 lễ hội dân gian. Theo quan niệm của đồng bào các dân tộc thiểu số, mỗi dịp tổ chức lễ hội là mỗi dịp báo cáo với trời đất, tổ tiên, ông bà về những sự kiện đã hoặc sắp sửa diễn ra của làng, gia đình hoặc dòng tộc. Đây thường là những sự kiện lớn, có sức lan tỏa rộng trong đời sống tâm linh của đồng bào. Đi kèm với các sự kiện bao giờ cũng có nghi lễ cúng bái tùy theo mức độ lớn nhỏ và làm đúng theo nghi thức truyền thống.

Tuy nhiên, hiện nay nhiều không gian văn hóa, lễ hội của đồng bào đang dần bị hiện đại hóa. Đa phần các lễ hội của người dân tộc thiểu số đều chưa xuất phát từ nhu cầu tự thân của chính cộng đồng. Thậm chí, có những lễ hội cộng đồng được các đạo diễn dàn dựng, hướng dẫn nghệ nhân thực hiện theo kịch bản, rồi khoác cho nó cái áo “lễ hội dân gian” để phục vụ mục tiêu khác.

Để phục dựng và giữ gìn bản sắc văn hóa lễ hội các dân tộc thiểu số, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) đã có Văn bản số 458/BVHTTDL-VHDT gửi Sở VH,TT&DL các tỉnh: Điện Biên, Lai Châu, Yên Bái, Hà Giang, Kon Tum và Bình Phước về việc hướng dẫn thực hiện hỗ trợ phục dựng lễ hội các dân tộc thiểu số. Theo đó, 7 lễ hội dân tộc cần được bảo tồn gồm: Lễ hội truyền thống dân tộc Lào; Lễ hội truyền thống dân tộc La Chí; Lễ hội truyền thống dân tộc Nùng; Lễ hội truyền thống dân tộc Thái; Lễ hội truyền thống dân tộc Bình Phước; Lễ hội truyền thống dân tộc Shi La; Lễ hội truyền thống dân tộc Gia Rai.

Cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa yêu cầu, thông qua lễ hội, phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, lồng ghép đưa các yếu tố văn hóa mới tiến bộ nhằm tăng cường giao lưu quảng bá, giới thiệu, phù hợp với nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tâm linh của đồng bào các dân tộc, góp phần thúc đẩy phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, loại bỏ yếu tố lạc hậu, hủ tục không phù hợp trong đời sống cộng đồng.

Các lễ hội cần diễn ra một cách dân dã, tự nhiên, phản ánh sinh hoạt văn hóa cộng đồng, do đồng bào chủ động tham gia mở hội và thụ hưởng những giá trị văn hóa do lễ hội mang lại một cách thiết thực, lành mạnh, tiết kiệm. Lễ hội dân gian truyền thống không nên tùy tiện, lạm dụng các hình thức sinh hoạt văn hóa mới làm phai nhòa bản sắc văn hóa dân gian.

Đồng thời chú ý phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, những người có uy tín, các nghệ nhân văn nghệ dân gian tham gia vào hoạt động của lễ hội, kể cả trong hành lễ cũng như trong phần hội, tránh khiên cưỡng, áp đặt; tránh mang nặng yếu tố thương mại hoặc lợi dụng để hoạt động mê tín dị đoan, rượu chè, cờ bạc và các tệ nạn xã hội khác trong đời sống xã hội, gây phản cảm và xa lạ với đồng bào dân tộc thiểu số.

Tháng 7/2021, Bộ VH,TT&DL đã ban hành Quyết định số 2139/QĐ-BVHTTDL phê duyệt Đề án số hóa dữ liệu lễ hội tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025. Mục tiêu cụ thể của Đề án nhằm số hóa 100% dữ liệu các loại hình lễ hội truyền thống. Theo đó, những dữ liệu được số hóa đảm bảo chất lượng, sử dụng hiệu quả trong công tác quản lý và cập nhật bổ sung định kỳ các loại hình lễ hội truyền thống; hoàn chỉnh hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin quản lý các loại hình lễ hội truyền thống, đảm bảo sử dụng hiệu quả.

Bên cạnh đó, đầu tư hoàn thiện trang thiết bị công nghệ thông tin, phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu và Cổng thông tin về lễ hội truyền thống Việt Nam.

Đặc biệt, việc xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu về lễ hội Việt Nam cho phép lưu trữ, quản lý, khai thác và báo cáo từ các nguồn dữ liệu số hóa và điều tra thống kê. Từ đó, đơn vị quản lý nhà nước có thể tra cứu thuận tiện, đáp ứng nhu cầu. Cổng thông tin về lễ hội Việt Nam sẽ phục vụ nhu cầu tra cứu và quảng bá hình ảnh, giá trị văn hóa của lễ hội Việt Nam ra thế giới...