Vấn để được đề cập tại Hội thảo “Cơ chế quản lý vận tải đường bộ, dưới góc nhìn của DN vận tải, DN bến xe” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam (VATA) tổ chức sáng qua (30/8).
Giảm ùn tắc như bóp săm xe…
Quy hoạch hệ thống bến xe của Hà Nội vừa công bố trở thành vấn đề nóng của Hội thảo khi ngay trong phát biểu khai mạc, Trưởng ban Pháp chế VCCI, ông Đậu Anh Tuấn chia sẻ rằng ông rất ấn tượng với bến xe Nước Ngầm được DN đầu tư rất quy củ nhưng bến xe này đang gặp khó khăn khi triển khai vé điện tử và không thể yên tâm đầu tư bởi theo Quy hoạch có thể bến xe này sẽ bị đẩy đi xa hơn…
Theo ông Bùi Danh Liên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP Hà Nội, sau hòa bình lập lại Hà Nội có 3 bến xe khách: Kim Liên, Bến Nứa, Kim Mã. Quá trình phát triển, bến xe Kim Liên chuyển về Giáp Bát, bến xe Bến Nứa về Gia Lâm, bến xe Kim Mã về Mỹ Đình. Từ năm 2007 có thêm 2 bến xe xã hội hóa là bến xe Nước Ngầm và bến xe Lương Yên. “Hà Nội phát triển, mở rộng di chuyển, xây dựng thêm bến xe là nhu cầu tất yếu. Lập bến xe mới, di chuyển bến xe ra xa trung tâm có giảm ùn tắc ở một số điểm nhưng lại gây ùng tắc ở nơi khác, nó giống như chiếc săm xe đạp, bóp chỗ này, nó lại phình chỗ khác…” - ông Liên ví von.
Theo TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên phụ trách công tác khách vận, Vụ Vận tải, Bộ GTVT, việc di dời các bến xe ra xa trung tâm, nhất là đô thị lớn như Hà Nội chẳng khác gì biến các bến xe thành “hòn đảo đơn độc” đứng ngoài đô thị. Việc này sẽ gây khó khăn mất thêm thời gian, chi phí để hành khách tiếp cận phương tiện, vì so với các bến hiện nay (Mỹ Đình, Gia Lâm, Nước Ngầm, Giáp Bát…) thì các bến xe dự kiến trong tương lai (như Đông Anh, Cổ Bi, Nội Bài, Ngọc Hồi…) có cự ly đến bến xe xa hơn gấp 3- 5 lần (10- 20 km).
“Đây là yếu tố rất bất lợi đối với hành khách, lại là cơ hội để tình trạng “xe dù, bến cóc” tràn vào các khu đô thị, gây mất ổn định trật tự giao thông. Việc “đẩy” bến xe ra xa trung tâm được cho là sẽ giảm mật độ xe ra vào TP nhưng thực tế, ngược lại làm tăng đáng kể lượng hành trình của hành khách từ trung tâm TP tới bến xe và ngược lại. Điều này gây thêm rối loạn trật tự giao thông, tăng yếu tố ùn tắc và tai nạn” - ông Thủy khẳng định.
Kinh doanh bến xe nhưng không được làm doanh nghiệp (!?)
“Chúng tôi là DN nhưng không được làm DN. Có những điều không thực hiện theo Luật DN…” - Chủ tịch Hiệp hội Bến xe khách, ông Nguyễn Văn Dũng lên tiếng. Theo ông, bến xe muốn tồn tại và phát triển phải hoàn thiện mình, phải làm sao thu hút được vận tải, thế nhưng toàn bộ “đầu vào” lại do các Sở GTVT quyết định. “Bến xe có làm được gì đâu, Chúng tôi có làm hay, làm tốt cũng không giải quyết được gì” - ông Dũng bức xúc. Theo ông, hãy để các bến xe làm đàng hoàng, thúc đẩy cạnh tranh và người bỏ phiếu chấm điểm là các nhà xe chứ không phải là các Sở GTVT…
Nhớ lại thời kỳ trước, các Sở GTVT chỉ quản lý nơi đi, còn DN vận tải chọn bến và ký hợp đồng, sau đó bỏ. Ông Dũng cho rằng như vậy là “phú quý giật lùi”, đẩy khó khăn cho bến xe, DN vận tải. “Bến xe là DN, DN đương nhiên được định giá, giá do thị trường quyết định, nhưng lại quy định giá do UBND các tỉnh, TP quy định. Đó là đối với DN nhà nước thôi chứ? Các anh kêu xã hội hóa nhưng giá do các anh quy định? Tất nhiên DN bằng cách này, cách khác vẫn sống được nhưng không đàng hoàng…” - ông Dũng phát biểu.
Về quy hoạch và thời hạn sử dụng của bến xe, Chủ tịch Hiệp hội Bến xe khách tỏ ra thất vọng bởi không có nước nào cứ đẩy mãi bến xe ra ngoài. “TP HCM đã đẩy đến tận cùng, giáp Đồng Nai, Bình Dương. Nhưng dù sao cũng “ra tấm ra món”, bến xe Miền Đông dù sao cũng kết nối được với Metro, còn Hà Nội quy hoạch giao thông công cộng để tập hợp tất cả các phương tiện “chưa đâu vào đâu”…” - vẫn lời ông Dũng.
Từng tham gia xây dựng các quy hoạch bến xe, Chủ tịch Hiệp hội Bến xe khách cho biết, bây giờ các vị trí bến xe trong quy hoạch ngày đó hầu như đã trở thành Trung tâm thương mại. “Bến xe Lương Yên, Nước Ngầm làm gì có trong quy hoạch, nhưng làm tốt nên được đưa vào quy hoạch. Do vậy, đối với các TP lớn như Hà Nội, TP HCM, Bộ GTVT cần phải có tiếng nói!” - Chủ tịch Hiệp hội Bến xe khách đề nghị.
