Theo cáo trạng, để nhập khẩu dược liệu (thuốc bắc) về Việt Nam, Phú liên hệ với một số người ở Trung Quốc (không rõ nhân thân, lai lịch) để mua bán.
Phú nhờ Nguyễn Ngọc Sơn (66 tuổi, ngụ phường Quang Trung, TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương) đứng tên thành lập Công ty Ngọc Sơn.
Mặc dù nắm rõ Cty Ngọc Sơn chưa được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược phạm vi xuất khẩu, nhập khẩu dược liệu… nhưng ngày 14/6/2020, Phú vẫn sử dụng tư cách pháp nhân của công ty này để nhập gần 102 tấn dược liệu thô, trị giá gần 13 tỷ đồng qua Cảng Đà Nẵng.
| |
Các bị cáo tại phiên xử. (Ảnh: Văn Sơn) |
Trong tờ khai hải quan tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Đà Nẵng, lô hàng này là 5 container với hàng hóa nhập khẩu gồm táo sấy khô, quả mơ sấy khô, hạt điều sấy khô, củ cải sấy khô và cà rốt sấy khô.
Trước khi hàng nhập khẩu về Cảng Đà Nẵng, các đối tượng ở Trung Quốc gửi chứng từ nhập khẩu bản scan gồm hợp đồng mua bán hàng hóa, hóa đơn, chi tiết hàng hóa, vận đơn tàu biển qua ứng dụng Wechat cho Phú.
Phú chuyển các chứng từ nhập khẩu cho Nguyễn Chí Thanh (là người làm thuê cho Phú) để Thanh mở tờ khai hải quan điện tử.
Sau đó, Phú cùng Thanh vào Đà Nẵng thực hiện các thủ tục tại Cảng Đà Nẵng và liên hệ hãng tàu để nhận lệnh giao hàng.
Ngày 15/6/2020, Thanh nộp Giấy đăng ký kiểm dịch thực vật và kiểm tra an toàn thực phẩm cho Chi cục Kiểm dịch thực vật Vùng 3. Chi cục phân công Vũ Việt Hưng (kiểm dịch viên) thực hiện lấy mẫu, kiểm tra và đề xuất cấp giấy chứng nhận.
Hưng xác định bên trong chứa dược liệu chứ không phải là mặt hàng nông sản như trên chứng từ nhập khẩu, nhưng vẫn đồng ý và lập hồ sơ đề nghị lãnh đạo Chi cục Kiểm dịch thực vật Vùng 3 cấp giấy chứng nhận đạt yêu cầu kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm cho lô hàng; mà không báo cáo đúng sự việc cho lãnh đạo Chi cục để xử lý theo quy định.
Phú và Thanh đến liên hệ Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 3 nhận giấy chứng nhận và nộp để thông quan, nhưng sau đó hải quan kiểm tra và tạm giữ lô hàng.
Ngày 18/6/2020, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Đà Nẵng ra quyết định khám xét nơi cất giấu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính với lô hàng, xác định hàng hóa bên trong 5 container đều là mặt hàng dược liệu.
Tại phiên tòa, bị cáo đã thừa nhận hành vi của mình. Trong đó, bị cáo Hưng thừa nhận việc mình chủ quan trong việc kiểm tra lô hàng. Hưng cho rằng khi kiểm tra thấy táo khô và bì còn lại là lá nên bị cáo chỉ lấy mẫu của táo để kiểm dịch. Các mẫu còn lại là Thanh đưa, bị cáo không ngờ những mẫu đó không hề giống với những mặt hàng có trên container. Bị cáo nói “ân hận vì sự qua loa, làm việc không đúng chức trách, nhiệm vụ của mình, đã tiếp tay cho hành vi buôn lậu của các bị cáo trong vụ án”.
Tại tòa, bị cáo Hưng khai khi bị bắt vì tội “Buôn lậu”, bị cáo đã làm đơn trình bày là không tham gia buôn bán, không vụ lợi. Nhưng sau khi cơ quan điều tra giải thích là có hành vi giúp sức, thì Hưng nhận thức là mình sai.
Trả lời câu hỏi của Hội đồng xét xử: "Bị cáo được phân công lấy mẫu, có làm đúng quy trình không?", Hưng nói làm đúng quy chuẩn. Tòa truy vấn vậy sao chỉ lấy mẫu quả màu đỏ, lấy mẫu ít và không đúng với tờ khai…, Hưng nói là do điều kiện kho bãi. Tuy nhiên, lời biện bạch này không được chấp nhận.
Hưng cũng nói không nhận vật chất hay tiền mà chỉ "tạo điều kiện, tiết kiệm thời gian" cho các bị cáo khác và doanh nghiệp.
Còn bị cáo Phú trình bày rằng hồ sơ từ nước ngoài chuyển qua Zalo, Wechat. Nhóm Wechat đều là người Trung Quốc, hợp đồng, hàng hóa gửi về ghi toàn bằng tiếng Anh. Bị cáo dùng Google để dịch thì thấy nhập khẩu mặt hàng là nông sản. Sau đó đưa cho giám đốc Cty đọc, ký.
Trước đó, Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an Đà Nẵng) cho biết đây là vụ buôn lậu đặc biệt nghiêm trọng. Nghi phạm sử dụng các phương thức, thủ đoạn tinh vi, lợi dụng sơ hở trong công tác kiểm tra thông quan để nhập lậu hàng hóa.
Theo cơ quan công an, trước đó, Phòng Cảnh sát kinh tế đã tiếp nhận điều tra vụ án buôn lậu do Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) chuyển đến.
Qua điều tra, xác minh, Phòng Cảnh sát kinh tế xác định đây là vụ án buôn lậu có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, đối tượng đã thực hiện trót lọt nhiều lần. Phòng Cảnh sát kinh tế đã xác lập chuyên án để tập trung đấu tranh, làm rõ.
Sau quá trình điều tra, công an xác định Đào Công Phú đã thành lập công ty "ma" lấy tên là Cty Ngọc Sơn. Phú thuê người thực hiện thủ tục nhập khẩu hàng hóa nhằm mục đích buôn lậu thuốc bắc từ Trung Quốc về Việt Nam.
Cty Ngọc Sơn đã mở 6 tờ khai hải quan và nhập khẩu tổng cộng 21 container hàng hóa về Việt Nam qua cửa khẩu cảng Đà Nẵng. Trong số đó, 16 container đã được thông quan và chở đi tiêu thụ.
Đối với lô hàng 5 container đang thực hiện các thủ tục để thông quan thì bị lực lượng hải quan phát hiện hàng hóa bên trong là mặt hàng dược liệu (thuốc bắc), không phải là các mặt hàng nông sản như khai báo, với tổng trọng lượng hơn 100 tấn, trị giá lô hàng gần 13 tỉ đồng.