Nên nhớ, trước khi phiên xử diễn ra, chiều 16/9, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã ban hành thông báo kết luận thanh tra trong đó có sự việc này. Tại thông báo, TTCP cho biết, chuyển kết luận thanh tra sang Ủy ban Kiểm tra Trung ương (UBKTTW) Đảng để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm.
Từ kết quả thanh tra, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo Bộ Y tế để xảy ra những tồn tại, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra này. TTCP kiến nghị Bộ Y tế chỉ đạo Cục Quản lý Dược tổ chức kiểm điểm và có biện pháp xử lý đối với tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra những vi phạm.
Bộ Y tế chỉ đạo kiểm điểm và có biện pháp xử lý với tập thể, cá nhân liên quan việc cho phép nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita Caplet 500 mg của Công ty Austin Hồng Kông vào Việt Nam ngày 11/4/2014 trong khi giấy phép hoạt động về thuốc và nguyên liệu làm thuốc của công ty này đã hết hạn từ ngày 6/10/2013.
Hai ngày sau đó, hôm 18/9, Bộ Công an đã khởi tố vụ án “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Cục Quản lý Dược.
Viện Kiểm sát: “Giả từ xuất xứ đến chất lượng”
Tại phiên xử vừa qua, căn cứ vào kết quả thẩm vấn công khai tại tòa và hồ sơ vụ án, VKS xác định, từ giữa năm 2013 đến ngày 19/9/2014, Nguyễn Minh Hùng (GĐ VN Pharma), Võ Mạnh Cường (GĐ Công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C) và 10 đồng phạm đã làm giả hàng loạt tài liệu như: giấy chứng nhận lưu hành tự do (FSC); giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc (GMP) của Canada; hợp đồng mua bán, các phụ lục hợp đồng mua bán với Công ty Austin Hong Kong và các chứng từ giả... để nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg Caplet chữa bệnh ung thư giả vào Việt Nam với mục đích bán kiếm lời. Trị giá lô thuốc 251.100 USD (khoảng 5,3 tỷ), được nâng khống lên 571.950 USD (khoảng 12 tỷ).
 |
| "Cục Quản lý Dược cấp phép cho VN Pharma nhập lô thuốc, là nơi đang bị điều tra sai phạm, nên không khách quan khi cung cấp các thông tin tài liệu này", đại diện VKS nêu quan điểm |
Theo VKS, Hùng có nhiều năm kinh doanh lĩnh vực thuốc, biết thuốc H-Capita không rõ nguồn gốc nhưng cố tình thực hiện hành vi, chỉ đạo cấp dưới làm giả hồ sơ nhập khẩu; nâng khống giá thuốc từ 27 lên 75 USD.
“Toàn bộ lô thuốc H-Capita khi nhập về đã bị phát hiện, thu giữ, chưa lưu hành. Tuy nhiên, hành vi của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng. Khi sự việc bị phát hiện, các bị cáo còn thủ tiêu con dấu nên cần xử lý nghiêm...”, đại diện VKS nêu quan điểm.
Mức án VKS đề nghị HĐXX áp dụng với Hùng là 18-19 năm tù về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh theo khoản 4 Điều 157 BLHS 1999.
Với Cường, VKS xác định, vì mục đích lợi nhuận mà cùng Hùng thực hiện hàng loạt sai phạm. Tại tòa hầu hết các bị cáo đều thừa nhận hành vi, riêng Cường không thừa nhận, nên cần xử phạt nghiêm khắc hơn. VKS đề nghị tuyên phạt Cường 20 năm tù; 10 bị cáo còn lại bị đề nghị 3-13 năm tù.
Đáng lưu ý, VKS cũng yêu cầu CQĐT tiếp tục làm rõ các hành vi khác của VN Pharma và những người liên quan, trách nhiệm một số cá nhân Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế)... để xử lý trong giai đoạn tiếp theo của vụ án.
Đại diện VKS bác bỏ quan điểm cho rằng H-Capita là “thuốc kém chất lượng, không phải thuốc giả” bởi quy định “hàng giả gồm thuốc chữa bệnh cho người nhưng không đúng hàm lượng đã đăng ký”. H-Capita được xác định không phải của Công ty Helix Canada sản xuất, không rõ nguồn gốc xuất xứ nên thuốc này là giả.
“H – Capita không chỉ giả về nguồn gốc xuất xứ mà giả cả về chất lượng. Bởi Công ty Helix Canada không có thật, không có tiêu chuẩn đã đăng ký. Tiêu chuẩn thuốc này do các bị cáo thuê người viết”, VKS nêu nói.
Bất ngờ “chứng cứ” mới
Diễn biến phiên xử sau đó “gay cấn” hơn vào ngày 27/9. Luật sư bào chữa cho Hùng cho rằng cáo trạng “bỏ qua nhiều tài liệu quan trọng, ảnh hưởng đến quyền lợi của các bị cáo”.
Theo luật sư, các tài liệu mới được Bộ Y tế giải mật, cũng như người của Hiệp hội dược Ấn Độ cung cấp thể hiện lô thuốc H-Capita do Hùng và đồng phạm nhập về “đạt các tiêu chuẩn sản xuất, chất lượng tại thời điểm xuất xưởng”. Việc Hội đồng giám định hồi tháng 4/2015 kết luận “lô thuốc không đạt tiêu chuẩn” đã được Bộ Y tế giải thích sự khác biệt này có thể xảy ra bởi quá trình vận chuyển, bảo quản, lưu kho, không đảm bảo quy định về nhiệt độ, độ ẩm; dẫn đến chất lượng thuốc không còn giữ được như ban đầu. Do đó “thời điểm giám định, kết quả không còn phù hợp với chất lượng khi sản xuất”.
Luật sư cho rằng “đoàn công tác của Bộ Y tế đã xác minh lô thuốc này được sản xuất tại Nhà máy Affy Parenterals ở Ấn Độ. Các tài liệu được làm rõ tại toà là chứng cứ mới khách quan thể hiện lô thuốc 9.300 hộp thuốc H-Capita có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được sản xuất hợp pháp, đúng tiêu chuẩn chất lượng của Tổ chức Y tế thế giới. Nhưng về trình tự, thủ tục nhập khẩu lô thuốc trái với quy định pháp luật Việt Nam”.
Luật sư cho rằng VKS không đánh giá đầy đủ tài liệu điều tra bổ sung ở giai đoạn 2 đã thu thập, không căn cứ trên cơ sở của bản kết luận điều tra... mà lại sử dụng chứng cứ cũ để kết luận hành vi phạm tội các bị cáo.
Khi bào chữa cho Cường, vị luật sư này nói: “VKS cho rằng hành vi của các bị cáo gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng là không chính xác bởi H-Capita nhập về là thuốc thật”.
Thông tin chủ tọa công bố trong phiên xử cũng khá bất ngờ. HĐXX cho biết vừa nhận được công văn khẩn của Cục Quản lý Dược cho rằng lô thuốc VN Pharma nhập khẩu “là thuốc thật chứ không phải thuốc giả”. Cục Quản lý Dược cho rằng “các bị cáo chỉ làm giả về xuất xứ để trục lợi”.
 |
| Nguyễn Mạnh Hùng bị đề nghị 18-19 năm tù |
“Tài liệu thu thập không đúng quy định pháp luật”
Trước những quan điểm, “chứng cứ” mới trên, đại diện VKS bảo lưu quan điểm truy tố các bị cáo. Với các chứng cứ Bộ Y tế cung cấp thể hiện đã đến nhà máy Ấn Độ xác minh và lô thuốc VN Pharma nhập khẩu về là thuốc thật, VKS cho rằng các tài liệu này không được thu thập đúng quy định của pháp luật. Việc thu thập chứng cứ vụ án phải do CQĐT, hoặc Bộ Y tế có tài liệu thì phải phối hợp với CQĐT.
“Chỉ trong 4 ngày làm việc Bộ Y tế đã tự thu thập được tất cả các tài liệu này. Bộ Y tế nhận tài liệu này từ ai? Việc giao nhận được thực hiện thế nào? Bộ Y tế sử dụng tài liệu này gửi cho công an theo chỉ đạo của ai...”, VKS nêu các vấn đề chưa được làm rõ.
“Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) là cơ quan cấp phép cho VN Pharma nhập lô thuốc, là nơi đang bị điều tra sai phạm về việc này. Cục Quản lý dược không khách quan khi cung cấp các thông tin tài liệu này”, đại diện VKS nêu quan điểm.
Về chất lượng thuốc, VKS cho rằng, Hùng và đồng phạm mua thuốc của nhà sản xuất là Công ty Helix Canada nhưng thực tế công ty này không có thật, các tài liệu về thuốc của công ty cũng được làm giả. “Lô thuốc thu giữ là tang vật cũng không đúng với các chỉ tiêu đã đăng ký với cơ quan chức năng thì phải là thuốc giả chứ không phải thuốc kém chất lượng”, đại diện VKS nêu quan điểm.
