“Gần lắm Trường Sa” không chỉ là ca khúc gắn liền với cuộc sống chiến đấu kiên trung của lính đảo mà còn như bản tình ca hiệu triệu các chiến sĩ hải quân thêm vững vàng tay súng canh trời, giữ biển của Tổ quốc giữa đại dương bao la.
Khúc ca bất tử
Có thể nói trong nhiều ca khúc viết về Trường Sa, “Gần lắm Trường Sa” của nhạc sĩ Hình Phước Long là một trong những ca khúc nổi tiếng nhất. “Gần lắm Trường Sa” đã đưa ông lên tầm thời đại âm nhạc và trở thành nhạc sĩ nổi tiếng tài hoa.
“Gần lắm Trường Sa” không chỉ là khúc ca dễ thuộc, dễ nhớ, làm thao thức triệu triệu con tim của người dân đất Việt mà vượt qua biên giới, bay đến khắp năm châu trên thế giới, để rồi những người con yêu Tổ quốc ở tận bên kia bán cầu mỗi lần nghe ca khúc ấy lại nhớ về quê hương đất mẹ. Thế hệ bộ đội Hải quân Việt Nam biết đến ca khúc này bằng tất cả sự trân trọng, giới ca sĩ hát khúc ca này bằng tất cả niềm cảm xúc đam mê, bạn bè thế giới khâm phục tinh thần kiên cường anh dũng của bộ đội Trường Sa mà “Gần lắm Trường Sa” làm nhịp ô thước.
Sau giải phóng 1975, Trường Sa được nhân dân Việt Nam và bầu bạn thế giới biết đến không chỉ bởi tinh thần chiến đấu anh dũng, ngoan cường của các chiến sĩ, mà còn biết đến một Trường Sa bởi vẻ đẹp lấp lánh về tình biển đảo, tình đồng đội thiêng liêng; tình quân dân thắm thiết và tình người sâu nặng qua lăng kính và thính giác “Gần lắm Trường Sa”.
Chính khúc ca “Gần lắm Trường Sa” đã chuyển tải tình cảm ấy bằng những ca từ độc đáo với giọng hát vút cao sâu lắng ân tình của ca sĩ. “Gần lắm Trường Sa” đã trở thành người bạn tinh thần của các chiến sĩ hải quân ở nơi đầu sóng ngọn gió, trở thành khúc ca bất tử hát về Trường Sa mà chưa có ca khúc nào vượt được.
Cho đến bây giờ có hàng trăm ca khúc viết về biển đảo nhưng chưa có ca khúc nào ca từ sâu sắc, giai điệu thiết tha xúc động như “Gần lắm Trường Sa”. Dù chưa một lần đến Trường Sa nhưng chỉ nghe những ca từ “Nơi anh đóng quân là một vùng đảo nhỏ, bên đồng đội thân yêu chỉ có loài chim biển” cũng đủ để cảm nhận về sự hy sinh kiên cường và kiêu hãnh vô cùng của các chiến sĩ nơi ấy...
Nhạc sĩ của Trường Sa
Nhạc sĩ Hình Phước Long có 15 ca khúc viết về biển, đảo, trong đó “Gần lắm Trường Sa” là khúc ca nổi tiếng và thành công nhất. Đến thời điểm này, chưa nhạc sĩ nào có nhiều bài hát về biển, đảo vượt qua Hình Phước Long, ông đã trở thành nhạc sĩ riêng của bộ đội Hải quân Trường Sa.
Hình Phước Long sinh ngày 7/9/1950 tại xã Ninh Hà (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa). Cuộc đời ông gắn với biển Nha Trang. Thời trai trẻ, ông luôn ước ao sáng tác ca khúc viết riêng cho Trường Sa nhưng ông nhiều lần buông bút, cả khi nhiều lần ông đứng trước biển Nha Trang hình dung về Trường Sa có những người lính hải quân cầm súng canh đảo với đàn hải âu chao nghiêng trên sóng vỗ.
Câu chuyện về sự ra đời của ca khúc “Gần lắm Trường sa” được kể lại: Đầu những năm 80 của thế kỷ trước, khi ấy ông công tác ở Phòng Văn hóa - Thể thao huyện Cam Ranh (Khánh Hòa) và được bộ đội Lữ đoàn 146 hải quân mời đến nghe kể chuyện về đời sống, tâm tư lính đảo Trường Sa, rồi được xem phim tài liệu “Tổ quốc nơi đầu sóng”. Khi ấy tâm tình người nhạc sĩ mới thực sự thức dậy với cảm xúc dâng trào về biển đảo. Trong cuốn nhật ký ghi lưu bút của nhạc sĩ Hình Phước Long ở Lữ đoàn 146 Hải quân có đoạn:
“Kỳ vĩ và lãng mạn. Sóng nước mênh mang, chim hải âu bay rợp trời, hình ảnh kiên cường của đảo và giây phút bâng khuâng khi người lính trẻ nhớ về đất liền, bao tình cảm dạt dào chỉ biết bày tỏ qua những cánh thư. Sẽ có một bài hát về Trường Sa”.
Sau buổi nghe kể chuyện biển đảo ấy, ông tự nhủ với lòng mình sẽ viết một ca khúc tặng bộ đội Trường Sa như một lời tri ân với sự hy sinh của các chiến sĩ, nhưng cách đặt ca khúc tên gì, mở đầu bằng ca từ nào thì vẫn là một dấu hỏi.
Năm 1982, trong dịp tập huấn sáng tác ở Nha Trang, một chiều ông đạp xe dạo dọc đường Trần Phú ven biển, giữa những cơn gió biển đang mơn man, lùa vào cơ thể mình, bất chợt nhìn thấy một nữ sinh vận áo dài trắng phấp phới tóc thề vẻ cô đơn tư lự nhìn xa xăm ra biển.
Nhạc sĩ thầm nghĩ, nếu có người yêu ở Trường Sa, em có nghe lời tâm tình theo sóng biển vọng về? Cảm xúc dâng trào, ông lấy giấy bút viết lời ca ngay trên bãi biển trong vòng 1 giờ, sau đó ông trở về ngôi nhà nhỏ ở thị trấn Ninh Hòa (nay là thị xã Ninh Hòa) phổ nốt nhạc đầu tiên.
Vừa hát, vừa phổ nhạc, ông vừa hình dung về Trường Sa. Những ca từ như thấm vào gan ruột: “Mỗi cánh thư về từ đảo xa/ Anh thường nói rằng Trường Sa lắm xa xôi/ Nơi anh đóng quân là một vùng đảo nhỏ/ Bên đồng đội yêu thương/ Chỉ có loài chim biển/ sóng vỗ điệp trùng quanh gành trúc san hô/ Trường Sa ơi!/ Biển đảo quê hương/ Đôi mắt biên cương vẫn sáng long lanh giữa sóng cuồng bão giật/ Không xa đâu Trường Sa ơi!/ Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em/ Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh”.
Người đầu tiên thể hiện ca khúc là ca sĩ Anh Đào, và đây cũng là ca sĩ hát thành công nhất ca khúc “Gần lắm Trường Sa”. Nhạc sĩ Hình Phước Long xác nhận dù bài hát được nhiều thế hệ ca sĩ thể hiện nhưng không ai hát thành công như Anh Đào. Năm 1983, ông viết thêm ca khúc “Gặp anh trên đảo Sinh Tồn”, tham dự cuộc thi sáng tác do Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức và đoạt giải nhì (không có giải nhất).
Một năm sau khi “Gần lắm Trường Sa” ra đời, ông được ra thăm quần đảo Trường Sa. “Dẫu chưa đặt chân tới nhưng những gì mình cảm nhận và viết về nơi này đều rất chân thực. Khi biết mình ra đảo anh em bộ đội đứng chờ trước đó rất lâu.
Mình vừa xuống tàu thì họ túa đến vây xung quanh, ôm chầm thân thiết như người quen lâu ngày gặp lại. Quá xúc động, trong khi còn chuếnh choáng vì say sóng nhưng anh em bộ đội yêu cầu, mình đã cầm đàn ghi ta đứng hát giữa đảo. Khi ấy, mình và nhiều anh em bộ đội đã khóc”, nhạc sĩ Hình Phước Long tâm sự.
Nghệ sĩ Ưu tú, ca sĩ Thanh Thúy, Phó trưởng đoàn Văn công Quân khu bảy cũng là một trong những ca sỹ thể hiện thành công ca khúc “Gần lắm Trường Sa”. “Mỗi lần hát ca khúc này, tự trong huyết quản mình dâng tràn xúc động.
Mỗi lần hát, tim tôi cảm thấy như Tổ quốc đang gọi tên mình. Mỗi ca từ như một nhịp thở, trăn trở và đầy tự hào trong tâm hồn mỗi chiến sĩ. Khi lời ca cất liên, biển, đảo cảm thấy thân thương diệu vợi vô cùng. Mỗi lần hát là mỗi lần tôi khóc, nhiều chiến sĩ cũng khóc theo. Lúc đó tôi chỉ muốn ôm họ vào lòng để truyền tình cảm đất liền cho họ”, ca sĩ Thanh Thúy chia sẻ. /.