Tại thành phố Saint Petersburg, Nga, hai vị giáo sư của Đại học tổng hợp Kỹ thuật Baltic (Voenmech) vừa bị xét xử vì tội bán các bí mật về tên lửa cho nước ngoài. Voenmech là một trong những trường đại học của Nga đào tạo chuyên gia trong lĩnh vực tên lửa và kỹ thuật phòng thủ vũ trụ. Theo Cơ quan an ninh liên bang Nga - FSB, các vị giáo sư đã chuyển giao thông tin về tên lửa đạn đạo liên lục địa Bulava cho Trung Quốc.
 |
| Một vụ bắn thử tên lửa Bulava từ tàu ngầm của Nga. |
Các bằng chứng từ FSB
Hai vị giáo sư Evgheni Aphanasev và Svyatoclav Bobysev bị bắt vào tháng 3/2010. Tòa án vừa tiến hành phiên xử kín với hai vị giáo sư này. Tuy công tố viên đề nghị mức án 15 năm tù giam cho mỗi bị cáo, nhưng Aphanasev bị buộc tội phản bội tổ quốc và tiết lộ bí mật quốc gia chỉ bị kết án 12 năm 6 tháng tù biệt giam. Bobysev bị buộc tội đồng lõa với kẻ phản quốc và bị tuyên án 12 năm tù biệt giam.
Aphanasev và Bobysev làm việc tại Khoa Bộ khởi động và kỹ thuật của tổ hợp tên lửa và tàu vũ trụ. Cả hai vị có vài lần đến thành phố Harbin, tỉnh Hắc Long Giang, Trung Quốc, giảng bài tại đại học tổng hợp kỹ thuật tại nơi đây. Thông thường bên mời thỉnh giảng sẽ đưa ra các đề tài mà mình quan tâm. Tuy nhiên với Trung Quốc, tại Nga sẽ có một vài ủy ban đặc biệt để kiểm tra, xem xét và phê duyệt các bài giảng sẽ được đọc tại đất nước đông dân nhất thế giới.
Sự hợp tác giữa các giáo sư của Voenmech và Đại học tổng hợp kỹ thuật Harbin kéo dài vài năm. Vào năm 2009, theo các nhà điều tra, trong một chuyến đi công tác, Bobysev đã đưa cho đại diện tình báo Trung Quốc các tài liệu về thử nghiệm tên lửa đạn đạo liên lục địa Bulava. Trong đó có dự liệu về điều khiển khởi động từ xa.
Ngoài ra, tòa khi tuyên án có nhấn mạnh, các tài liệu mà hai vị giáo sư chuyển giao cho phía Trung Quốc có thể sử dụng để phát hiện tàu ngầm nguyên tử. Công nghệ phát hiện tàu ngầm này, phía Nga dự kiến vào mùa thu 2012 sẽ lắp đặt vào hệ thống Bulava. Tại tòa, người ta cũng công bố số tiền mà hai vị giáo sư nhận được khi bán tài liệu mật là 7 nghìn USD. Báo Kommersant, Nga, còn nói cụ thể hơn, giáo sư Aphanasev đã nhận số tiền này sau khi để lại cho phía Trung Quốc những tấm slide về sơ đồ khởi động sau khi kết thúc khóa giảng dạy tại đây.
Tại FSB, người ta khẳng định, tại Harbin, Aphanasev và Bobysev có tiếp xúc với giáo sư Cát Lâm và một nữ phiên dịch Văn Yên (có tên gọi tiếng Nga là Vera). Cả hai người này đều có mối liên hệ với cơ quan tình báo Trung Quốc. Dù vậy, cả ông Aphanasev và ông Bobysev khi tiếp xúc với những người này, đều hiểu rõ mình đang vượt quá thẩm quyền cho phép, nhưng lại không báo cáo với ủy ban có trách nhiệm của Nga về vấn đề này.
Phía Trung Quốc không chỉ quan tâm đến tên lửa Bulava mà còn cả các hệ thống tên lửa khác của Nga như Iskander, Topol - M. Theo báo Neva 24, một nhân chứng bí mật khẳng định, giáo sư Cát Lâm và Văn Yên là nhân viên cơ quan tình báo khoa học quân sự thuộc Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc.
Theo kết quả điều tra, các tài liệu bí mật được đem đến Trung Quốc bằng máy tính xách tay của giáo sư Aphanasev và được copy lại trong ổ đĩa cứng di động của giáo sư Bobysev. Vào năm 2007, FSB tiến hành chiến dịch thông tin về sự tiếp xúc của các giáo sư Nga với tình báo Trung Quốc. Các nhân viên FSB trong vòng 10 tháng trời đã bí mật thu thập thông tin và tìm ra bằng chứng về tội làm gián điệp của họ. Một bằng chứng khác nữa chứng minh cho sự phản bội là nhân viên FSB tìm thấy danh sách các câu hỏi của Vera (tức Văn Yên) về tên lửa Nga tại nơi ở của các giáo sư người Nga.
Tranh cãi về thông tin mật
Dù vậy, trước tòa, các giáo sư Aphanasev và Bobysev vẫn phủ nhận mình phạm tội. Họ khẳng định, các thông tin mà phía Trung Quốc biết được về thời hạn thử nghiệm tên lửa Bulava hoàn toàn không đóng dấu tuyệt mật, vì thế không thể coi chúng là bí mật quốc gia. Hơn thế, các bị cáo cho rằng, cơ quan phản gián Nga không hề cảnh báo thông tin mà họ mang ra nước ngoài là bí mật. Tuy nhiên, tòa án không chấp nhận lập luận của các bị cáo và cho rằng những thông tin họ trao cho Trung Quốc là tuyệt mật. Chính các vị giáo sư phải biết rằng đó là thông tin cấm phổ biến, chứ không cần phải đợi ai cảnh báo.
Những thiệt hại mà các bị cáo gây ra cho nền quốc phòng Nga được các chuyên gia của Bộ Quốc phòng Nga, Ủy ban vũ trụ và một số cơ quan khác tính toán. Các luật sư bảo vệ quyền lợi của hai vị giáo sư ngỏ ý không tin các số liệu được công bố. Bởi các chuyên gia mà các luật sư đề nghị cùng có mặt để xác định thiệt hại đã không được mời. Thiệt hại vật chất được đưa ra là 1,3 tỉ rúp, nhưng hậu quả của nó theo nhiều chuyên gia là khôn lường.
Phiên tòa xét xử giáo sư Aphanasev và Bobysev là kín, vì thế các nhà quan sát, các phóng viên chỉ có thể nghiên cứu vụ án này từ hồ sơ vụ án mà phía tòa cung cấp. Các đồng nghiệp của hai vị giáo sư tin rằng họ vô tội, còn các bằng chứng buộc tội là khá mong manh.
Bên cạnh đó, hãng tin Bal-Infor, Nga, cho biết thêm: Trưởng phòng thí nghiệm của Voenmech - ông Sergei Igolkin, khẳng định, không ghi nhận việc chuyển cho phía Trung Quốc các thông tin mật như tòa đã nêu. Ông này nói thêm: “Con số thiệt hại được đưa ra chẳng có giá trị gì hết. Tòa án không đưa ra được bằng chứng là Trung Quốc đang hay sẽ chuẩn bị thiết kế loại tên lửa tương tự như Bulava của Nga”.
Luật sư của ông Bobysev là Valeri Latysev bổ sung thêm rằng, thân chủ của mình bị sức ép, còn cái gọi là thông tin mật chỉ là sự bổ sung sau đó. Luật sư của giáo sư Aphanasev nói thẳng, mức án mà tòa tuyên là vô lý, bởi cơ quan tình báo Nga đã dựng chuyện các giáo sư bán thông tin mật cho nước ngoài.
Báo Tin Tức của Nga viết: 70 đồng nghiệp của Aphanasev và Bobysev vào năm 2011 đã viết bức thư mở, đề nghị tranh luận rộng rãi về sự quan trọng của các thông tin được cho là bí mật. Nhưng ý kiến của họ đã không được lắng nghe. Theo lời ông Sergei Igolkin, nếu cứ mập mờ kiểu này, bất cứ nhà bác học nào có liên quan đến quốc phòng cũng có thể hầu tòa. Trong khi đó luật sư của hai vị giáo sư đang kháng án lên tòa thượng thẩm.
Ngụy Ngữ Ngôn
