Hà Nội muốn quy định “chặt” hơn tiêu chuẩn người dịch

Trước nhu cầu ngày càng lớn về bản dịch, đội ngũ người dịch trên địa bàn Hà Nội ngày càng phát triển nhanh chóng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, với quy định của pháp luật như hiện nay, việc quản lý người dịch và chất lượng bản dịch trên địa bàn TP đang gặp nhiều khó khăn.

UBND TP.Hà Nội đề nghị cần quy định cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện, thủ tục công nhận người dịch. Ảnh chỉ có tính minh họa

Khó kiểm soát chất lượng bản dịch

Theo UBND TP. Hà Nội, Nghị định số 79/2007/NĐ-CP về  cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký dù đã có quy định về tiêu chuẩn người dịch (phải có bằng cấp về ngoại ngữ) nhưng lại chưa có quy định để kiểm soát chất lượng bản dịch nên tình trạng dịch sai sót, nhầm lẫn, không thống nhất, không đầy đủ, không chính xác vẫn còn xảy ra nhiều.

Nguyên nhân của tình trạng này, theo UBND TP là do Nghị định số 79/CP quy định tiêu chuẩn, điều kiện của người dịch khá đơn giản, theo đó, người dịch không bắt buộc phải là cộng tác viên dịch thuật mà chỉ cần là người thông thạo tiếng nước ngoài cần dịch và có bằng cử nhân ngoại ngữ, điều này tuy tạo thuận lợi cho người dân trong việc lựa chọn người dịch song chất lượng của bản dịch cũng như lợi ích của người yêu cầu dịch thuật không được đảm bảo.

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 18 của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP về chứng thực chữ ký người dịch thì người dịch phải cam đoan và chịu trách nhiệm về tính chính xác của bản dịch nhưng trên thực tế hiện nay vì chưa có những chế tài ràng buộc cũng như việc chứng thực chữ ký người dịch của cán bộ chứng thực cũng chỉ dừng lại ở khái niệm đơn thuần là chỉ chứng thực về mặt hình thức nên chất lượng bản dịch đã xảy ra nhiều vấn đề bất cập, như bỏ sót nội dung, nội dung không rõ, sai về cấu trúc ngữ pháp…

Thậm chí có trường hợp nội dung bản dịch trái hẳn với bản gốc, người dịch khi dịch không đối chiếu với bản gốc nên dịch cả những bằng cấp giả mạo, dịch những giấy tờ không đúng quy định của pháp luật… Điều này khiến cho cán bộ chứng thực chữ ký người dịch không khỏi băn khoăn về nội dung bản dịch bởi cán bộ Phòng Tư pháp không phải ai cũng có khả năng thông thạo ngoại ngữ để có thể kiểm tra chất lượng tất cả bản dịch, đảm bảo nội dung bản dịch là hoàn toàn chính xác mặc dù họ chỉ chịu trách nhiệm chứng thực chữ ký của người dịch.

Cần rõ hơn trách nhiệm của UBND cấp tỉnh

Mặc dù các cơ quan chức năng của Hà Nội đã thực hiện nhiều biện pháp siết chặt quản lý đối với cộng tác viên cũng như các doanh nghiệp dịch thuật nhưng theo UBND TP Hà Nội, với số lượng hàng trăm doanh nghiệp đang hoạt động về lĩnh vực dịch thuật trên địa bàn thì việc quản lý các doanh nghiệp này là không đơn giản. Trong khi đó thủ tục cấp phép cho một doanh nghiệp với ngành nghề kinh doanh là dịch thuật lại khá dễ dàng

Để việc tổ chức, quản lý hoạt động dịch thuật trong lĩnh vực chứng thực được thuận lợi, tạo an toàn  lợi ích cho tổ chức, cá nhân trong các giao dịch, tăng cường quản lý nhà nước về công tác dịch thuật trong lĩnh vực chứng thực, quản lý tốt hơn đội ngũ người dịch và góp phần cải cách thủ tục hành chính, UBND TP Hà Nội đề nghị cần quy định cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện, thủ tục công nhận người dịch. Tất cả các người dịch này đều phải kiểm tra trình độ dịch thuật bởi Hội đồng kiểm tra trình độ dịch thuật (do Bộ Tư pháp thành lập). Bộ Tư pháp lập và công bố danh sách, thông báo công khai cho các cơ quan, tổ chức và người dân biết.

Bên cạnh đó, cần quy định cụ thể, rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các tổ chức hành nghề dịch thuật. Tổ chức hành nghề dịch thuật gồm doanh nghiệp dịch thuật, doanh nghiệp hoạt động đa ngành nghề có đăng ký kinh doanh dịch vụ dịch thuật.

Để việc quản lý nhà nước về hoạt động dịch thuật có hiệu lực, hiệu quả cần quy định cụ thể thẩm quyền và trách nhiệm của UBND cấp tỉnh, Sở Tư pháp trong việc quản lý nhà nước đối với hoạt động dịch thuật, dịch thuật viên và Tổ chức hành nghề dịch thuật.  Đồng thời, quy định cụ thể, rõ ràng những loại văn bản, giấy tờ nào không được dịch và không được chứng thực chữ ký người dịch. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng đề nghị chuyển việc chứng thực bản dịch từ UBND cấp huyện sang tổ chức hành nghề công chứng.

Hà Anh