Để đổi mới, tăng cường công tác hòa giải, đối thoại trong giải quyết tranh chấp dân sự, hành chính, ngày 1/10/2018, TAND Tối cao đã ban hành kế hoạch về việc triển khai thực hiện thí điểm đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện tại một số TAND, trong đó có TAND TP Hà Nội.
Sau một thời gian chuẩn bị, dưới sự phối hợp giúp đỡ của TAND Tối cao, Thành ủy và UBND TP Hà Nội, Trung tâm hoà giải, đối thoại tại TAND TP Hà Nội và tại 15 TAND cấp quận, huyện đã được thành lập và đi vào hoạt động.
Các trung tâm hòa giải, đối thoại trên sẽ tiến hành hòa giải các tranh chấp dân sự, kinh doanh thương mại, hôn nhân và gia đình, lao động; đối thoại các khiếu kiện hành chính trước khi tòa án thụ lý, giải quyết, trừ những tranh chấp khiếu kiện theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính không được hòa giải, đối thoại.
Quá trình hòa giải, đối thoại, các hòa giải viên, đối thoại viên là những người trung lập, khách quan, để hỗ trợ các bên thỏa thuận, đối thoại để giải quyết tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính. Những lời khai của người tham gia hòa giải, đối thoại không được sử dụng làm chứng cứ trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính trừ một số trường hợp đặc biệt theo yêu cầu của pháp luật.
Trường hợp các bên yêu cầu tòa ra quyết định công nhận hòa giải thành, đối thoại thành thì quyết định này có hiệu lực thi hành như bản án, quyết định của tòa án. Các bên tham gia hòa giải không phải trả bất cứ khoản thù lao nào cho hòa giải viên, đối thoại viên.
Việc ra đời các trung tâm hòa giải, đối thoại nêu trên giúp giảm tải công tác xét xử của tòa án trong bối cảnh số lượng biên chế còn hạn chế trong khi các tranh chấp dân sự, khiếu kiện ngày càng gia tăng, phức tạp. Đây cũng là bước chuyển mình rất lớn trong việc đổi mới thủ tục hành chính tư pháp và thủ tục giải quyết các vụ việc tại tòa án, góp phần giữ gìn ổn định trật tự xã hội, tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức của đương sự, Nhà nước và toàn xã hội.
Phát biểu tại Hội nghị, Chán án TAND Tối cao, ông Nguyễn Hòa Bình cho biết việc ra đời các trung tâm hòa giải, đối thoại góp phần tạo ra sự bình đẳng, thân thiện, thanh bình, tiết kiệm cho người dân và cơ quan công quyền, các tranh chấp được giải quyết không kéo dài từ nhiệm kỳ này sang nhiệm kỳ kia… Bên cạnh đó, các trung tâm hòa giải, đối thoại còn góp phần xây dựng tòa án trong sạch, vững mạnh.
Để mô hình thí điểm trên mang lại hiệu quả cao, ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng cần tăng cường tuyên truyền, đưa những vụ việc đã hòa giải, đối thoại thành công để người dân biết đến, tin tưởng vào cơ chế giải quyết tranh chấp mới – một cơ chế hữu hiệu, có tác dụng, mới vận hành.
