Hình ảnh Bác Hồ bị bóp méo trên kho ảnh GIF của Facebook: Trách nhiệm thuộc về ai?

Mới đây người dùng Facebook khi sử dụng ảnh GIF có thấy hiện lên hình ảnh Bác Hồ bị bóp méo. Việc này gây bất ngờ và bức xúc trong cộng đồng mạng vì hình ảnh Bác Hồ, lãnh tụ và danh nhân văn hóa của Việt Nam bị bóp méo, xuyên tạc, bôi xấu. Được biết, đây là hình ảnh do một tài khoản tạo ra và đăng tải trên ứng dụng Tenor, được xem như một kho ảnh GIF trên Facebook. 

Liên quan tới sự việc đang khiến nhiều người quan tâm này, Thạc sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Hãng luật TGS (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng: để xác định được chính xác phần trách nhiệm của các chủ thể khi để hình ảnh này xuất hiện, chúng ta cần phải xác định vai trò của mỗi bên đối với hình ảnh này, bên nào là chủ sở hữu nó.

Thực tế hình ảnh Bác Hồ bị bóp méo thuộc kho GIF của Tenor – một nền tảng chia sẻ và tìm kiếm hình ảnh GIF khá nổi tiếng. Đây là kho GIF được Facebook sử dụng để cung cấp cho người dùng. Đồng nghĩa với việc bên có quyền sở hữu cũng như gỡ bỏ hình ảnh này thuộc về Tenor Gif chứ không phải Facebook.

Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh bị bóp méo gây bức xúc trong cộng đồng người dùng mạng xã hội. (Ảnh chụp màn hình)

Do đó, Tenor sẽ phải là đơn vị chịu trách nhiệm chính về hình ảnh GIF xuyên tạc hình ảnh của Bác Hồ. Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa rằng Facebook không có trách nhiệm nào cho vấn đề này.

Suy cho cùng, mạng xã hội chính thức mà người dùng tiếp cận và sử dụng với hình ảnh này là từ Facebook. Nói cách khác, Facebook cũng phải chịu trách nhiệm khi thiếu kiểm duyệt để xảy ra việc đối tác của mình (Tenor) đưa một tệp GIF lên nền tảng của mình có nội dung xúc phạm lãnh tụ Hồ Chí Minh một cách nghiêm trọng. Cả hai phía Facebook và Tenor đề có nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm dựa trên vai trò và chức năng của mình đối với vụ việc trên.

Về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực công nghệ thông tin và thông tin điện tử khi để lọt hình ảnh đó tràn lan trên mạng xã hội, Thạc sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng khẳng định:  

Theo Luật An ninh mạng năm 2018, hành vi đưa thông tin, hình ảnh xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác là hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng (điểm d, Khoản 1 Điều 8).

Tại luật này cũng đã ban hành các biện pháp để bảo vệ an ninh mạng, trong đó bao gồm biện pháp kiểm tra, giám sát an ninh mạng và ứng phó, khắc phục sự cố an ninh mạng. Trách nhiệm này được giao cho các cơ quan nhà nước cùng phối hợp thực hiện để bảo vệ cho không gian mạng đảm bảo, trong sạch.

Việc để xảy ra sự việc hình ảnh lãnh tụ dân tộc Hồ Chí Minh bị bóp méo, xuyên tạc trên ứng dụng của mạng xã hội Facebook, bên cạnh trách nhiệm của các đơn vị, doanh nghiệp chủ sở hữu và nền tảng mạng xã hội, còn có trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp và khối lượng công việc của các cơ quan quản lý trong lĩnh vực công nghệ thông tin và thông tin điện tử là rất lớn nên sẽ có lúc sẽ không thể phát hiện kịp thời và kiểm soát được hết tất cả các hình ảnh được phát tán trên mạng xã hội.

Thạc sỹ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng – Phó Giám đốc Hãng luật TGS (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội

Vì vậy rất cần thiết việc những người sử dụng không gian mạng cùng phối hợp, giúp đỡ các cơ quan quản lý, kịp thời phát hiện, báo cáo những hành vi, hình ảnh, thông tin sai trái để các cơ quan quản lý kịp thời tiếp nhận và có những biện pháp khẩn cấp ngăn ngừa, khắc phục các hành vi trên.

Đối với hình thức xử lý các đối tượng đăng tải, lan truyền và sử dụng hình ảnh có nội dung xuyên tạc bóp méo lãnh tụ và danh nhân văn hóa nói chung, cụ thể là Bác Hồ nói riêng, luật sư Hùng cho rằng,  hành vi đăng tải, lan truyền và sử dụng hình ảnh có nội dung xuyên tạc bóp méo lãnh tụ và danh nhân văn hóa nói chung, cụ thể là Bác Hồ nói riêng, đã vi phạm vào khoản a Điểm 1 Điều 8 Luật An ninh mạng 2018.

Điểm này quy định các hành vi bị nghiêm cấm về an ninh mạng, trong đó có hành vi đăng tải, phát tán thông tin trên không gian mạng có nội dung Xúc phạm dân tộc, quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, vĩ nhân, lãnh tụ, danh nhân, anh hùng dân tộc.

Đồng thời Điều 9 của Luật này cũng quy định, người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Về xử phạt hành chính, Khoản 5, Điều 65 Nghị định 174/2013/NĐ-CP xử phạt VPHC trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin quy định, Phạt tiền từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong hành vi xuyên tạc sự thật lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm dân tộc, danh nhân, anh hùng dân tộc mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Về xử lý hình sự, nếu xác định được chính xác người có hành vi xuyên tạc, bôi nhọ hình ảnh lãnh tụ thì theo quy định tại Khoản 1 Điều 331 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017) quy định về Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Theo đó, người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Mặt khác, luật sư Hùng cho rằng, mạng xã hội được coi như thói quen thường xuyên mỗi ngày để “tiếp cận” với thế giới. Tuy nhiên, mặt trái của mạng xã hội sẽ khôn lường nếu như chúng ta mất cảnh giác. Do vậy, trước hết, người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo nhận diện những thủ đoạn quen thuộc của các đối tượng này để không bị mắc bẫy, lôi kéo.

Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nhận thức và kỹ năng, để mỗi công dân trở thành một người dùng mạng xã hội thông thái, có “sức đề kháng” và khả năng phân biệt thông tin chính thống với thông tin xấu, độc là giải pháp cơ bản, quan trọng. Mỗi công dân cần có trách nhiệm với những nội dung mình đăng tải và tiếp cận.

Khi phát hiện những thông tin, hình ảnh sai lệch, vi phạm người dùng cần báo cáo ngay trên nền tảng mạng xã hội mình đang sử dụng và yêu cầu nền tảng đó gỡ bỏ nội dung. Trường hợp nội dung, hình ảnh đó vẫn xuất hiện, người dùng có thể báo đến cơ quan có thẩm quyền để đưa ra biện pháp giải quyết.