Đây chính là những hạn chế được đưa ra “mổ xẻ” tại Hội nghị xúc tiến hỗ trợ tài chính đầu tư bảo vệ môi trường 2016, do Quỹ BVMTVN phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức mới đây.
Hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro
Theo báo cáo tại hội nghị, Quỹ BVMTVN đã thực hiện cho vay với lãi suất ưu đãi hơn 1.457 tỷ đồng cho 208 dự án trên địa bàn 44 tỉnh. Các dự án vay vốn tập trung chủ yếu là xử lý chất thải công nghiệp (cho vay hơn 765,6 tỷ đồng với 66 dự án), xử lý chất thải công nghiệp (cho vay hơn 312,2 tỷ đồng với 36 dự án), xử lý chất thải sinh hoạt (cho vay hơn 110,5 tỷ đồng với 7 dự án) và xã hội hoá thu gom rác thải (cho vay hơn 51,7 tỷ đồng).
Nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của Quỹ BVMTVN, Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân nhận định: Quỹ là một trong những công cụ tài chính của Chính phủ trong hoạt động bảo vệ môi trường nhằm mục tiêu phát triển bền vững đất nước. Trong khi đó, bà Dương Thị Phương Anh - Phó Giám đốc Quỹ BVMTVN cũng thừa nhận, trong những năm qua, sự hỗ trợ tài chính của Quỹ đã đóng góp tích cực trong hoạt động bảo vệ môi trường, góp phần giúp doanh nghiệp vượt qua những giai đoạn khó khăn về nguồn vốn, nâng cao hình ảnh, sức cạnh tranh của doanh nghiệp trong khu vực và quốc tế.
Theo bà Dương Thị Phương Anh, trong quá trình cho vay, nhờ kiểm soát chặt chẽ việc thu hồi nợ, xử lý nợ xấu nên Quỹ luôn kiểm soát được mức nợ xấu dưới 3%. Tuy nhiên, hoạt động của Quỹ hiện nay chưa có văn bản pháp luật quy định và hướng dẫn, do đó còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ngoài ra, do nguồn vốn của Quỹ còn hạn hẹp (hơn 1.386 tỷ đồng) nên mới chỉ đáp ứng được một phần nhỏ so với nhu cầu hỗ trợ tài chính cho các dự án.
Thủ tục vay còn rườm rà
Theo ông Nguyễn Điểu, Giám đốc Sở TN&MT TP Đà Nẵng, trong thời gian qua, để bảo vệ môi trường, Đà Nẵng đã thay đổi định hướng thu hút đầu tư, từ chối nhiều dự án lớn có nguy cơ về ô nhiễm. Thành phố đã tập trung rà soát, giám sát để ngăn ngừa tái phát ô nhiễm những nơi đã xử lý, tăng cường thanh tra xử lý nghiêm về tình trạng xả thải. Mặc dù kết quả chưa nhiều nhưng chủ yếu đến từ nội lực, do sự đóng góp chủ yếu từ người dân, ý thức của người dân dần nâng cao. Chính sự đồng thuận của người dân đã tạo động lực để các tổ chức cùng tham gia vào hoạt động BVMT thành phố.
“Hiện nay thủ tục vay vốn của Quỹ còn rườm rà, kéo dài, mất thời gian, thẩm định dự án rất khó khăn nên nhiều doanh nghiệp tại Đà Nẵng dù muốn vay vốn từ Quỹ BVMTVN đang gặp bế tắc. Mong Bộ TN&MT đề xuất Chính phủ ưu tiên những doanh nghiệp, tổ chức có những hoạt động, hoài bão tập trung cho công việc tái chế, bảo vệ môi trường.”- ông Điểu cho hay.
Tại hội nghị, nhiều đại diện của các công ty xử lý môi trường đều cho rằng, cần cơ chế đột phá để hỗ trợ tài chính bảo vệ môi trường cho doanh nghiệp. Hiện nay các dự án lựa chọn công nghệ xử lý tiên tiến thường có thời gian thu hồi vốn lâu, gặp nhiều rủi ro trong hoạt động sản xuất khi phải phụ thuộc vào chủ nguồn thải, kể cả sự thay đổi về các chính sách. Do vậy, cần tăng chi ngân sách nhà nước cho sự nghiệp môi trường theo tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, xây dựng môi trường đầu tư bảo vệ môi trường dựa trên các cơ sở hỗ trợ, ưu đãi của Chính phủ và tích cực khai thác các nguồn đầu tư từ xã hội.
