Họ tự tìm cách giải quyết những vấn đề của bản thân
Sống trong một thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, người trẻ bây giờ đang ở trong một “thế giới phẳng”, nơi họ cùng nhau tiếp cận các trào lưu, học thuyết, luồng tư tưởng mới về giới, về giá trị cá nhân, tiền bạc, tình cảm,... Đó là những con người mười tám, đôi mươi cởi mở, sẵn sàng đương đầu thử thách, chứng minh bản thân, khao khát thể hiện cái tôi. Tuy nhiên, mặt trái của những tiến bộ này, đó là tạo nên những áp lực, khoảng trống, sự khủng hoảng tinh thần cho người trẻ.
Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới, ước tính có khoảng 300 triệu người mắc các vấn đề về tâm lý. Trong đó, 85% số bệnh nhân là người trẻ, tuổi trung bình khởi phát bệnh là 18, con số bệnh nhân hiện vẫn đang tiếp tục có xu hướng tăng lên. Thế hệ người trẻ ở Việt Nam, mặc dù rất may mắn khi phần lớn họ không phải sống trong chiến tranh, nạn đói. Tuy nhiên, họ lại gặp áp lực đồng trang lứa, thành công sớm,... tràn ngập trên mạng xã hội và cuộc sống ngoài đời thật. Những bất an về tinh thần là “con dao” vô hình cướp đi mạng sống con người một cách nhanh nhất.
Chính vì vậy, hiện nay, thế hệ trẻ quan niệm hạnh phúc từ tinh thần sẽ quyết định thành công trong cuộc sống. Một tinh thần khỏe mạnh, giúp chúng ta sáng tạo, năng động trong công việc, cũng như dễ dàng yêu thương, hòa đồng, vị tha với mọi người. Để được như vậy, người trẻ làm mọi cách để bản thân vui vẻ, lạc quan hơn trước thế giới đầy biến động này. Họ hướng đến việc tìm kiếm giá trị bản thân, cởi bỏ “xiềng xích”, định kiến đã cũ của xã hội.
Đầu tiên, về công việc, nếu như ngày xưa, công việc là để mưu sinh, kiếm sống, ràng buộc nặng nề đối với thế hệ trước. Bây giờ, những cô gái, chàng trai trẻ cho rằng công việc phải gắn liền với niềm đam mê, yêu thích, có phúc lợi xã hội tốt, đảm bảo tinh thần vui vẻ, hài lòng khi đi làm. Như theo báo cáo một báo cáo cuối năm 2022 từ Gympass - nền tảng phúc lợi doanh nghiệp lớn nhất thế giới, cho thấy thế hệ trẻ xếp hạng phúc lợi tại nơi làm việc quan trọng gấp ba lần so với lực lượng lao động lớn tuổi hơn và 89% nhân viên trẻ sẽ nghỉ việc nếu công ty của họ không chú trọng đến phúc lợi (cả về tinh thần và vật chất). Phúc lợi ở đây không chỉ bao gồm lương mà còn chế độ nghỉ phép, chăm sóc sức khỏe tinh thần, thể chất và đảm bảo công bằng nơi làm việc.
Tại Việt Nam, không khó để bắt gặp hình ảnh người trẻ “nhảy việc”, tìm kiếm những cơ hội mới. Có những người tìm được hướng đi mới, nhưng cũng có người thất bại. Lấy ví dụ cô gái 9x Mạc Thị Thúy Vân (26 tuổi) quyết tâm bỏ việc để theo nghề phi công. Được biết, cô tốt nghiệp ngành kiến trúc ở một trường đại học tốp đầu tại TP HCM, Thúy Vân từng có một công việc ổn định. Cảm thấy áp lực, mệt mỏi, gò bó không phù hợp với tính cách, mơ ước của bản thân, Thúy Vân đã quyết định sang nước ngoài học lại ngành phi công. Hiện nay, cô đang làm cơ phó cho một hãng máy bay ở nước ngoài. Đây từng là câu chuyện truyền cảm hứng cho rất nhiều người trẻ Việt Nam, sẵn sàng rời khỏi “vùng an toàn”, tìm kiếm hạnh phúc, đam mê, thử thách cho bản thân mình.
Ngoài ra, người trẻ ngày nay còn tìm kiếm hạnh phúc trong tình cảm. Không giống như thế hệ trước, tình yêu của thế hệ trẻ bây giờ dựa trên nền tảng tự do và tôn trọng nhau. Tự do nghĩa là tự do lựa chọn bạn đời, giới tính, tuổi tác và mức độ gắn bó. Điều này tương đối khác với thế hệ trước, khi hôn nhân, tình yêu đồng giới, hôn nhân môn đăng hậu đối do cha mẹ sắp đặt vẫn còn tồn tại.
Ở Việt Nam, không ít nghệ sĩ đã công khai giới tính thật của mình. Như ca sĩ Lynk Lee đã chuyển giới thành nữ, vì anh mong muốn được sống đúng với giới tính thật và cho rằng đó là niềm hạnh phúc. Bình đẳng, tôn trọng trong tình cảm là chuẩn mực về hạnh phúc trong chuyện tình yêu của người trẻ hiện nay. Mới gần đây nhất, một nữ người mẫu 9x đã buồn bã chia sẻ trên truyền hình về mối tình bất hạnh của cô với một người đàn ông “gia trưởng”. Dù đã có con chung, nhưng người bạn trai vẫn không muốn gặp gỡ, nói chuyện trực tiếp thể hiện sự tôn trọng đối với gia đình cô.
 |
Quan niệm hạnh phúc của thế hệ 9x, 10x sẽ khác biệt ít nhiều so với trước. (Ảnh minh họa, nguồn: papaya.asia). |
Cuối cùng, chăm sóc sức khỏe về tinh thần, thể chất đã và đang góp phần giải quyết bài toán hạnh phúc “tinh thần” cho người trẻ. Đặc biệt, sau đại dịch COVID-19 diễn ra, người trẻ trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng tìm đến biện pháp chữa lành. Tự bản thân có thể tìm kiếm hạnh phúc ngay trong những giây phút hiện tại. Vài năm gần đây, không khó để bắt gặp lối sống lành mạnh các kiểu ăn eat clean (ăn sạch), ăn chay, ăn thực dưỡng (đảm bảo cân bằng âm - dương trong cơ thể),... Cho đến những lớp thiền, khóa tu, lớp dạy kỹ năng sống, các chuyến đi du lịch. Những quyển sách, podcast của các sư thầy như thầy Minh Niệm, thầy Thích Nhất Hạnh,... đang được nhiều người trẻ tìm đọc, lưu lại như một “liều thuốc” an định tinh thần. Tất cả là phương thức này đã và đang giúp người trẻ tìm được giá trị bản thân, trả lời câu hỏi “tôi là ai?”, rũ bỏ gánh nặng công việc, tình cảm.
Liệu người trẻ có ích kỷ không?
Lựa chọn lối sống độc thân, tự do hôn nhân, “kén cá chọn canh” trong công việc, phản đối những áp lực tinh thần. Có nhiều người cho rằng thế hệ trẻ hiện nay rất ích kỷ, khi họ không nghĩ đến lợi ích chung của cộng đồng, xã hội như những thế hệ đi trước. Liệu có phải như vậy không?
 |
Tinh thần vui vẻ, lạc quan giúp người trẻ thành công trong cuộc sống. (Ảnh nhóm Hà Nội chung tay, nguồn: tuoitrethudo). |
Thực ra không hoàn toàn như vậy. Người trẻ bây giờ được tiếp xúc với công nghệ, nhiều luồng thông tin trên xã hội, họ áp lực hơn, nhưng trưởng thành sớm hơn. Thế hệ 9x, 10x, thậm chí 11x, từ sớm đã có ý thức bảo vệ xã hội. Với người trẻ này nay, quan niệm của họ là đạt được hạnh phúc tinh thần, để lan tỏa giá trị tốt đẹp đến với cộng đồng. Như trong một khảo sát năm 2021 của Cimigo về mối quan tâm của giới trẻ (18 - 29 tuổi) Việt Nam chỉ ra rằng, 29% băn khoăn về việc giảm ô nhiễm môi trường, 26% quan tâm bảo vệ thiên nhiên, 6 trên 10 người trẻ được hỏi mong muốn tạo sự khác biệt thông qua việc giúp đỡ người khác. Cimigo cũng nhấn mạnh thế hệ Z đặt mục tiêu rõ ràng và kỳ vọng hoàn thành trong ngắn hạn (khoảng 5 năm).
Hàng loạt các nhóm thanh niên, thiếu niên Việt Nam đã tổ chức buổi thu gom rác thải thường xuyên tại thành phố. Ví dụ như nhóm “Hà Nội xanh”, “Sài gòn xanh”, “Nghệ An xanh”,... họ là những người mới mười tám, đôi mươi, nhưng cuối tuần nào cũng đến các kênh mương, khu rác thải để làm sạch môi trường. Những người trẻ này không làm vì tiền bạc, danh tiếng, họ chỉ làm để bảo vệ môi trường, thiên nhiên mảnh đất thân thương nơi họ đang sống. Các nhóm tổ chức phi lợi nhuận của những người trẻ này đã truyền cảm hứng cho thanh, thiếu niên Việt Nam cống hiến điều tốt đẹp để xã hội ngày càng phát triển, tiến bộ.
Không chỉ làm việc tốt một cách thầm lặng, thế hệ Gen Z, Gen X còn ghi lại những video, hình ảnh làm việc tốt để lan tỏa, thu hút mọi người tham gia cùng mình. Vào năm 2023, ba chàng trai trẻ thành lập dự án mang tên “Hà Nội chung tay” nhằm giúp đỡ những người vô gia cư. Hành động của ba thanh niên được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, nhiều người gọi họ là “hâm dở” khi thành lập những khu nhà ở giúp đỡ người vô gia cư. Nhưng phần lớn người trẻ lại khen ngợi hành động của dự án và nhiệt tình tham gia, hỗ trợ.
Đặc biệt, thế hệ trẻ hiện nay còn biết san sẻ tình yêu thương đối với loài động vật. Đây là một nghĩa cử cao đẹp, bởi trên trái đất này đâu chỉ có mình loài người. Ở Việt Nam, “Trạm cứu hộ chó, mèo” đã ra đời, với sự chung tay, giúp đỡ của hàng trăm người trẻ giải cứu các chú chó, chú mèo bị bỏ rơi, đánh đập, bạo hành. Đem đến cho chúng một mái nhà ấm áp, yêu thương. Đây là một quan niệm rất tuyệt vời của người trẻ, đó là bất cứ sinh mạng nào cũng đáng được trân trọng, yêu quý trong cuộc đời này.
Đặc biệt, thế hệ trẻ có thể là những người “kén việc”, nhưng thực tế, ở thế kỷ XXI, đã “sinh” ra rất nhiều người trẻ 9x, 10x hạnh phúc với nghề nghiệp của mình. Và phải nói rằng, nhờ tình yêu trong công việc, họ đã tạo ra cuộc sống đầy đủ về vật chất, tinh thần. Theo khảo sát mới đây của Tập đoàn công nghệ bất động sản Property Guru, người trẻ từ 22 đến dưới 39 tuổi có nhu cầu tìm mua bất động sản nhiều nhất năm 2023. Xu hướng này phản ánh khả năng tài chính tốt hơn của thế hệ trẻ hiện nay, trong bối cảnh kinh tế Việt Nam đang ngày càng phát triển.
Thực tế, soi chiếu vào cuộc sống đời thực không khó để tìm ra những giám đốc, chủ doanh nghiệp thuộc thế hệ 9x như Chloe Uyên Trần (29 tuổi) thành lập nên dự án TômTEX để thực hiện ý tưởng tuyệt vời về việc tận dụng những phế phẩm nông nghiệp tạo ra những vật liệu sinh học với ý tưởng mục tiêu bảo vệ môi trường. Ngô Thùy Anh - người sáng lập và điều hành HASU, Công ty với những ứng dụng chăm sóc tinh thần, thể chất dành riêng cho những người từ 50 tuổi, cô lọt tốp Top under 30 năm 2022 của tạp chí Forbes Việt Nam (những người thành công trước tuổi 30) và còn là một trong 17 Đại sứ trẻ toàn cầu của Samsung,...
