Đây là cảng tàu đón khách quốc tế chuyên biệt đầu tiên ở Việt Nam. Chủ đầu tư dự án này là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Mặt trời Hạ Long, đầu tư theo hình thức đối tác công - tư.
Cục Hàng hải Việt Nam yêu cầu Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Tổng Công ty Bảo đảm an toàn hàng hải miền Bắc, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Hoa tiêu hàng hải khu vực III và các đơn vị liên quan xem xét, thống nhất cỡ tàu khai thác, kích thước, mớn nước phù hợp.
Đồng thời, thực hiện kiểm tra điều kiện thực tế, luồng tàu và giới hạn độ sâu vùng nước trước cầu cảng, các quy định liên quan để cấp phép cho tàu, thuyền hoạt động tại Cảng tàu khách quốc tế Hòn Gai.
Cảng vụ Hàng hải Việt Nam cũng yêu cầu chủ cảng là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Mặt trời Hạ Long phối hợp với đơn vị tư vấn, chuyên ngành, căn cứ vào điều kiện khu nước, vũng quay tàu theo thông báo hàng hải để lựa chọn cỡ tàu khai thác phù hợp; chịu trách nhiệm về độ bền, độ ổn định của cầu cảng, an toàn cho tàu ra, vào, neo đậu đón trả khách.
Cầu cảng số 1 thuộc Bến cảng tàu khách quốc tế Hòn Gai đã được Cục Hàng hải Việt Nam chấp thuận cho phép đầu tư xây dựng từ tháng 4/2017. Cảng được thiết kế hiện đại, đồng bộ gồm: cầu dẫn, cầu cảng, nhà ga hành khách, nhà công vụ của các cơ quan chức năng.
Cầu cảng dài 524m đảm bảo khả năng tiếp nhận những loại tàu biển hiện đại nhất thế giới, có thể đón đồng thời 2 tàu khách cỡ lớn có trọng tải đến 225.000 GRT, sàn đón trả khách có diện tích 3.900m2. Bến du thuyền phục vụ khách thăm Vịnh dài 1.345m có sức chứa trên 250 tàu du lịch.