Nhân dịp đầu xuân Quý Mão 2023, mời bạn đọc cùng ông Lê Đức Thọ - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre chia sẻ khát vọng đưa hoa kiểng, cây giống của địa phương vươn tầm cao mới.
Nền tảng tiềm năng
Để thực hiện tốt đề án “Phát triển cây giống và hoa kiểng Chợ Lách mang tầm quốc gia”, Bến Tre có nền tảng như thế nào để phát triển?
Ông Lê Đức Thọ: Huyện Chợ Lách là cái nôi của nghề sản xuất cây giống, hoa kiểng của khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), được ví như “vương quốc” cây giống, hoa kiểng, vùng đất cây lành, trái ngọt. Đây là nơi sản xuất giống cây trồng lớn nhất nước, với diện tích 1.538ha, trên 8.000 hộ, sản xuất cung ứng hàng năm cho các tỉnh từ 17 - 20 triệu cây giống các loại.
 |
Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Lê Đức Thọ khảo sát vườn cây đầu dòng ở Chợ Lách. Nguồn: Báo Đồng Khởi |
Cùng với kinh nghiệm sản xuất qua nhiều thế hệ, kết hợp với khoa học kỹ thuật tiên tiến, nghề sản xuất cây giống ở huyện Chợ Lách ngày càng phát triển, diện tích ngày càng mở rộng, đã góp phần đáng kể cho việc phát triển diện tích cây ăn quả ở nước ta trong thời gian qua. Đặc biệt, người dân có tay nghề cao và kinh nghiệm lâu năm trong nghề sản xuất cây giống; hầu như tất cả những cây giống và cây ăn trái chủ lực đều được người dân nhân giống thành công. Nhìn chung, lĩnh vực sản xuất kinh doanh cây giống đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm cây giống trong khu vực và cả nước.
Riêng đối với hoa kiểng là nghề truyền thống của địa phương, trong những năm gần đây nghề sản xuất, kinh doanh hoa kiểng không ngừng phát triển về số hộ sản xuất và sản lượng cung cấp trên thị trường. Hoạt động sản xuất, kinh doanh hoa kiểng được thực hiện liên tục trong năm, từ công đoạn như trồng và chăm sóc cây nguyên liệu, bứt gốc, mua gốc hoa kiểng, nuôi dưỡng, uốn sửa tạo hình,… Các mặt hàng hoa kiểng ngày càng đa dạng, có thể cung ứng cho thị trường suốt trong năm như: Mai vàng, hoa giấy, kiểng thú, bonsai, kiểng lá, cây cảnh,…
 |
Người dân xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách tất bật chuẩn bị cho vụ hoa Tết 2023 |
Từ lâu, cây giống, hoa kiểng Chợ Lách, đặc biệt là vùng Cái Mơn đã trở thành thương hiệu nổi tiếng khắp nơi trên cả nước, với tiềm năng, thế mạnh và ưu thế trên thị trường, là điều kiện để tỉnh Bến Tre thực hiện thành công đề án “Phát triển cây giống và hoa kiểng Chợ Lách mang tầm quốc gia”.
Kỳ vọng vào tương lai…
Từ nền tảng này, Bến Tre đã kỳ vọng thế nào trong tương lai để địa phương trở thành trung tâm sản xuất, kinh doanh cây giống, hoa kiểng mang tầm quốc gia?
Ông Lê Đức Thọ: Bến Tre đặt ra nhiều mục tiêu triển khai chuỗi cây giống, hoa kiểng giai đoạn 2022-2025. Trong giai đoạn này, tỉnh mong muốn người dân sẽ được hướng dẫn về cơ cấu, sử dụng giống cây trồng, quản lý khai thác cây, vườn cây đầu dòng và sản phẩm giống cây trồng, bảo đảm các tiêu chuẩn sản xuất, tiêu chuẩn cơ sở và tiêu chuẩn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về sản xuất cây giống. Sưu tập và bảo tồn được 01 - 3 cây đầu dòng/giống và có thể nhiều hơn; xây dựng vườn cây đầu dòng chủ lực đủ số lượng 30 - 40 triệu mắt ghép/năm để cung ứng sản xuất giống đạt số lượng từ 17 - 20 triệu cây giống/năm trở lên. Cùng với đó, Bến Tre sẽ lai tạo, du nhập và khảo nghiệm một số giống cây và hoa kiểng mới, đồng thời liên kết Trường, Viện và các tỉnh khu vực ĐBSCL trong việc nhân tạo giống các loại hoa kiểng quý dựa trên kỹ thuật ghép, chiết, nuôi cấy mô tế bào.
Bên cạnh đó, tỉnh sẽ tạo được sự kết nối, hợp tác chặt chẽ giữa người sản xuất, kinh doanh cây giống hoa kiểng với các doanh nghiệp, các hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác (THT), gắn với đề án “Làng Văn hóa - Du lịch Chợ Lách” thông qua các mô hình: Làng hoa giấy, làng hoa mai vàng, vườn cây ăn trái, vườn sản xuất cây giống,… Điều này sẽ vừa phục vụ phát triển sản xuất kinh doanh của người dân, vừa phục vụ phát triển du lịch của huyện Chợ Lách.
 |
Cây tắc (quất) được người dân Chợ Lách “làm đẹp”, tạo hình khéo léo để phục vụ thị trường Tết Quý Mão 2023 |
Một mục tiêu lâu dài được Bến Tre đặt ra đó là định kỳ phối hợp tổ chức, tham dự Festival cây giống và hoa kiểng khu vực ĐBSCL và các sự kiện thiết thực khác để thúc đẩy phát triển du lịch và thương mại cho nghề sản xuất, kinh doanh cây giống, hoa kiểng huyện Chợ Lách. Nghiên cứu tiếp nhận chuyển giao dịch vụ tư vấn và triển khai các công nghệ kỹ thuật để sản xuất sản phẩm công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp, môi trường. Bảo đảm nâng cao chất lượng nguồn cung cấp cây giống trên 80% có truy xuất nguồn gốc vào năm 2025 và 90% vào năm 2030.
Ngoài ra, Bến Tre sẽ liên kết với các tỉnh khu vực ĐBSCL trong việc nhân tạo giống các loại hoa kiểng quý dựa trên kỹ thuật ghép, chiết, nuôi cấy mô tế bào; xây dựng chuỗi cây giống, hoa kiểng; liên kết với doanh nghiệp, HTX trong việc xuất - nhập khẩu cây giống; xây dựng mô hình hoa kiểng, giống cây mới để thúc đẩy tiến trình chuyển giao khoa học công nghệ mới cho nông dân và doanh nghiệp,... Tỉnh cũng sẽ nhanh chóng hệ thống lại, xây dựng cơ sở dữ liệu và số hóa cơ sở dữ liệu cây giống và hoa kiểng của tỉnh, chuẩn hóa và hoàn chỉnh hồ sơ các loại giống cây và hoa kiểng theo các quy định hiện hành. Công tác truyền thông, quảng bá về cây giống, hoa kiểng phải được quan tâm thực hiện theo hướng bài bản, chủ động, thiết thực, hiệu quả.
Nắm bắt cơ hội, vượt qua thách thức
Ông có đánh giá như thế nào về khó khăn mà địa phương gặp phải khi thực hiện đề án này?
Ông Lê Đức Thọ: Bên cạnh các thuận lợi và tiềm năng của địa phương việc thực hiện đề án còn gặp một số khó khăn như: Việc sản xuất, kinh doanh cây giống, hoa kiểng của một bộ phận người dân theo truyền thống nên sự phát triển thiếu tập trung, liên kết giữa các hộ nông dân, giữa hộ nông dân và doanh nghiệp, HTX, THT còn hạn chế; chưa có mối liên kết vùng hiệu quả trong sản xuất, giao thương với các tỉnh, thành khác của ĐBSCL. Công tác quảng bá thương hiệu cây giống hoa kiểng chưa có kênh chính thống; việc bảo hộ sản phẩm cây giống, hoa kiểng gặp vấn đề về giả tem nhãn của thị trường tự do, gây ảnh hưởng đến chất lượng, danh tiếng của sản phẩm địa phương.
 |
Cây giống Cái Mơn được gắn tem, logo trước khi xuất hàng, đảm bảo chất lượng, nguồn gốc |
Một khó khăn nữa là ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mặc dù bước đầu có quan tâm nhưng vẫn chưa được phổ biến và nhân rộng trong người dân, và việc áp các quy trình kỹ thuật giữa các hộ sản xuất kinh doanh cây giống hoa kiểng chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, công tác sưu tập, chọn lọc, nhập nội, lai tạo giống mới chưa được ngành chức năng thực hiện thường xuyên để đánh giá, khảo nghiệm và đưa vào sản xuất. Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này cũng còn những bất cập, cần được quan tâm khắc phục và làm nghiêm túc để có thị trường phát triển lành mạnh, hiệu quả. Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và tình trạng xâm nhập mặn hàng năm diễn biến phức tạp, gây khó khăn cho các hộ sản xuất, kinh doanh cây giống hoa kiểng trong việc chủ động nguồn nước ngọt sản xuất.
Được mệnh danh là “vương quốc” cây giống, hoa kiểng, vậy Bến Tre có phương án, giải pháp nào tháo gỡ khó khăn khi thực hiện đề án để “danh xứng với thực”?
Ông Lê Đức Thọ: Để triển khai và thực hiện có kết quả đề án trong thời gian tới, Bến Tre sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của người dân trong việc xây dựng và phát triển Chợ Lách trở thành trung tâm (vùng) sản xuất, kinh doanh cây giống, hoa kiểng mang tầm quốc gia. Phát triển sản lượng cây giống trong tỉnh cung ứng trong năm trên 90% đạt tiêu chuẩn sản xuất giống, tiêu chuẩn cơ sở và tiêu chuẩn ngành theo quy định. Tập trung triển khai thực hiện các nhóm giải pháp về khoa học công nghệ; chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất, phát triển các giống cây và hoa kiểng, nhân tạo giống các loại hoa kiểng quý, cây giống dựa trên kỹ thuật chiết, ghép, nuôi cấy tế bào thực vật, …
 |
Bon sai hoa giấy được phối nhiều màu sắc với nhiều hình thù đa dạng tại thủ phủ hoa kiểng Chợ Lách rất hút khách trong những dịp Tết gần đây |
Đồng thời, Bến Tre sẽ xây dựng vùng sản xuất tập trung cây giống và hoa kiểng tích hợp, kết nối giữa người nông dân, cơ sở sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp, HTX, THT gắn với xây dựng “Làng Văn hóa - Du lịch Chợ Lách”, tạo sự phát triển toàn diện, hiệu quả. Cùng với đó là tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, triển khai thực hiện hiệu quả liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, từng bước điều chỉnh hành vi tiêu dùng theo hướng sử dụng các sản phẩm hàng hóa có chứng nhận chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ.
Tỉnh cũng sẽ xây dựng và đưa vào vận hành sàn giao dịch điện tử cây giống, hoa kiểng cho vùng Chợ Lách. Tiếp tục quảng bá và nâng chất thương hiệu cho ngành sản xuất kinh doanh cây giống, hoa kiểng; đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu giống (Big Data), ứng dụng AI trong quản lý và canh tác các giống cây trồng, hoa kiểng của Bến Tre. Ngoài ra, địa phương cần hướng dẫn, hỗ trợ, giám sát, phổ biến cho người dân các quy định của pháp luật trong sản xuất, kinh doanh giống cây trồng, hoa kiểng. Đặc biệt, Bến Tre chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người nông dân, doanh nghiệp, HTX, THT về mô hình kinh tế tập thể, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tích hợp và sự cần thiết phải hợp tác, liên kết phát triển chuỗi giá trị. Từ đó, giúp nâng cao năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của địa phương; đưa địa phương phát triển toàn diện, nhanh và bền vững.
Xin trân trọng cảm ơn ông, chúc ông cùng gia đình năm mới nhiều sức khỏe, an khang và thịnh vượng!
