Dòng họ Đào và dòng họ Phạm ở khu Rạng Đông, thôn Hạ Lao, xã Nam Thanh (Nam Trực) từ lâu đã nổi danh có nhiều con cháu học hành thành đạt. Các gia đình trong họ chủ yếu làm nông nghiệp nhưng đã tích cực hưởng ứng phong trào “khuyến học, khuyến tài”. Đến nay, dòng họ Đào đã có 120 người, dòng họ Phạm có trên 70 người có trình độ từ đại học đến học hàm giáo sư. Ngoài việc đóng góp xây dựng quỹ khuyến học của các thành viên, dòng họ Đào và Phạm còn nhận được sự ủng hộ rất lớn của ông Phạm Văn Định, con trai bà Đào Thị Thục, người của hai dòng họ đang công tác tại Hà Nội. Từ nhiều năm nay, ông Định đã gửi tiết kiệm 1,1 tỷ đồng để lấy lãi hỗ trợ cho các cháu học tập.
Từ năm 2000, các ông Đào Đình Thuất, Đào Đình Thân, Đào Xuân Quyền, Đào Đức Mạnh, Đào Xuân Dùng đã đứng lên thành lập chi hội khuyến học, khuyến tài dòng họ Đào và vận động con em trong họ tham gia. Bản thân các thành viên trong chi hội như gia đình các ông Đào Đình Thân, Đào Đình Thuất, Đào Đức Mạnh... đều có các con có bằng đại học và học vị tiến sỹ. Đến nay, quỹ hội luôn có số dư khoảng 35 triệu đồng, từ năm 2000 đến 2009 đã phát thưởng cho 292 học sinh giỏi, trong đó có 11 học sinh giỏi cấp tỉnh, 27 học sinh giỏi cấp huyện, 272 học sinh tiên tiến và trên 100 em học đại học. Những em học đại học có thành tích học tập tốt còn được quỹ “Vì ngày mai lập nghiệp’’ do ông Phạm Văn Định hỗ trợ mỗi tháng 300 nghìn đồng. Những em có hoàn cảnh khó khăn được dòng họ hỗ trợ tiền và sách vở... Từ phong trào khuyến học, khuyến tài, đã thúc đẩy phong trào thi đua giữa các gia đình trong dòng họ phấn đấu vươn lên nuôi con ăn học nên người. Gia đình ông Đào Văn Tuyển, bản thân ông là bệnh binh, kinh tế gia đình khó khăn nhưng vẫn nuôi các con học đại học, đến nay các con ông đã có công ăn việc làm ổn định. Ngoài ra, nhiều gia đình trong họ đã có các con học tại các trường đại học danh tiếng.
Thành lập năm 1996, đến nay, dòng họ Phạm luôn có số quỹ trên dưới 30 triệu đồng để động viên con cháu vươn lên trong học tập. Cùng với sự ủng hộ của ông Phạm Văn Định trong việc hỗ trợ cho các em đang học đại học mỗi tháng 300 nghìn đồng, mỗi em đạt danh hiệu học sinh giỏi được trao học bổng 500 nghìn đồng, học sinh tiên tiến 300 nghìn đồng nên các em trong dòng họ đều không ngừng phấn đấu vươn lên trong học tập, để trở thành sinh viên các trường đại học, cao đẳng, làm nền tảng sau này xây dựng dòng họ ngày càng phát triển. Từ ngày thành lập, dòng họ đã quy định, mỗi gia đình trong họ đều có người là hội viên của chi hội khuyến học, đồng thời trích quỹ họ ra để mua sách vở, giấy bút trao tặng cho học sinh có kết quả học tập cao và giúp đỡ các cháu có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong học tập. Em Phạm Văn Thiều, gia đình nghèo, bố bị bệnh tâm thần, mẹ bỏ đi, phải ở với ông bà nội già yếu, từ năm 1998 đến nay, dòng họ luôn giúp đỡ, động viên, hỗ trợ em sách vở và kinh phí học tập để em tiếp tục được đến trường. Hiện tại, dòng họ có 14 em đang học đại học, hàng chục em học tại các trường cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp, nhiều em đạt danh hiệu học sinh giỏi, cấp huyện và cấp tỉnh. Hàng năm, bước vào năm học mới, các dòng họ lại tổ chức tổng kết phong trào khuyến học, khuyến tài và phát thưởng cho các cháu có kết quả học tập tốt tại từ đường dòng họ, báo công lên tiên tổ và tỏ lòng hiếu thuận đối với dòng họ, những tấm lòng hảo tâm đã động viên, giúp đỡ để các em có điều kiện học tập tốt hơn.
Với những thành tích đã đạt được trong phong trào khuyến học khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, từ năm 1998 và 2000, dòng họ Đào và dòng họ Phạm đã được Huyện ủy, UBND huyện tặng bức trướng khuyến học, khuyến tài./.
Minh Hồng
