Kuching - Sức hấp dẫn của thành phố “Mèo”

Là thủ phủ và thành phố đông dân nhất nằm bên sông Sarawak tại đầu Tây Nam của bang Sarawak trên đảo Borneo, Malaysia. Không nhiều người biết về lý do tại sao thành phố Kuching được đặt tên theo một chú mèo, hầu hết đều là truyền thuyết và những phán đoán. Tuy vậy, hình ảnh loài mèo đã ăn sâu vào cuộc sống của thành phố, từ lịch sử đến văn hóa và cuộc sống hiện đại. 

Linh vật của thành phố

“Kuching” trong tiếng Malaysia có nghĩa là “mèo”. Đây cũng chính là linh vật của thành phố này, từ đường phố, quán xá cho đến các cửa hàng lưu niệm, đâu đâu cũng thấy hình ảnh của những chú mèo. Nếu là người yêu thích mèo, nhất định bạn sẽ thấy háo hức khi đến đây. Nhịp sống chậm rãi nhưng vẫn có thể năng động khi cần thiết, Kuching thực sự mang trong mình linh hồn của loài mèo. 

Ngồi trên xe taxi trên đường vào thị trấn từ sân bay Kuching, du khách có thể dễ dàng nhìn thấy những hình ảnh chú mèo, đủ mọi loại và đủ màu sắc. Ngay ở con đường vòng bên ngoài khu phố Tàu, một chú mèo trắng khổng lồ vẫy tay chào du khách.

Trên vỉa hè gần nhà thờ Hồi giáo, một gia đình mèo giống như những con robot nhìn chằm chằm người qua đường. Những bức tượng mèo với phong cách nghệ thuật đường phố được trang trí bằng sơn phun xung quanh các tòa nhà.

Nằm ở phía bắc tòa thị chính thành phố Kuching, Bảo tàng Mèo chính là nơi đặc biệt nhất trong thành phố nếu bạn muốn tìm hiểu về các loài mèo cũng như mối liên hệ của chúng với thành phố nằm trên đảo Borneo, có hơn 2.000 hình ảnh, tượng và hiện vật liên quan đến loài mèo khắp nơi trên thế giới.

Bảo tàng Mèo tại Kuching cũng được xem là bảo tàng về mèo duy nhất trên thế giới. Amir, người làm việc tại Bảo tàng Mèo của thành phố nói: “Hình ảnh những chú mèo ăn sâu bám rễ ở thành phố này bắt nguồn từ cái tên của nó”. 

Khi đi trong thành phố, bạn có thể dễ dàng nhìn thấy một bức tượng gia đình mèo khổng lồ nhiều màu sắc trên đỉnh của đài phun nước, những chú mèo tinh nghịch được đúc bằng đồng dọc bờ sông... Ở đây còn có I-CATS - trường Cao đẳng Quốc tế về Công nghệ Sarawak, hay Cats FM - Đài phát thanh địa phương.

Nơi cao nhất của thành phố, trên một trụ cao là hình ảnh cán cân công lý và một chú mèo bằng vàng, cùng với bốn chú mèo trắng bên dưới. Khi giới thiệu với khách du lịch, anh Amir thường nói rằng, “hình ảnh những chú mèo đã ăn sâu vào trong tâm khảm của người dân thành phố, từ lịch sử cho đến văn hóa hiện đại của chúng tôi”. 

Nhiều giả thuyết về cái tên

Khi đứng cạnh nhiều hiện vật như xác ướp mèo, những bức tranh, bức tượng bằng sứ… được trưng bày khắc họa nên lịch sử 5.000 năm của loài mèo, Amir giải thích và đưa ra một số thông tin đằng sau sự ra đời của cái tên Kuching, “Một số người tin rằng, Vương công đầu tiên của Sarawak, một người Anh có tên là Jame Brooke đến Kuching khoảng năm 1839, khi thấy rất nhiều mèo ở dọc sông Sarawak ông đã chỉ vào khu dân cử và hỏi tên của nơi này. Tuy nhiên, một người dân địa phương đã nghĩ rằng ông chỉ vào một con mèo đi ngang qua nên trả lời là “Kucing”-trong tiếng Malaysia có nghĩa là mèo.”

Một số giả thuyết khác về nguồn gốc của cái tên cũng có. Đó là cho rằng tên thành phố xuất phát từ một loại cây từng được trồng tại đây. Quả của cây này có tên là Mata kuching, có nghĩa là “Trái mắt mèo”, gần giống với quả vải thiều.

Hay người Ấn Độ đến đây buôn bán, họ gọi đây là thương cảng có nghĩa là “cochin” và đọc chệch đi tức là Kuching”. Giả thuyết cuối cùng về cái tên độc đáo của thành phố này là nó đã được đặt khi người dân phát hiện ra loài mèo đuôi ngắn sống dọc bờ sông Sarawak chảy qua thành phố. 

Biểu tượng của may mắn

Ngoài Bảo tàng Mèo, mọi người khi đến đây cũng rất muốn khám phá về mối quan hệ của những người dân địa phương với loài mèo. Được biết, Kuching là thành phố đa sắc tộc, nơi sinh sống của nhiều người Mã Lai, Trung Quốc và Ấn Độ, cũng như các bộ lạc địa phương như Iban, Bidayuh, Orang Ulu và Melanau.

Và mèo mang một ý nghĩa rất quan trọng đối với mỗi nhóm người sống ở Kuching. Ví dụ, đối với người Trung Quốc, mèo là biểu tượng của sự may mắn. Qua hàng trăm năm, mèo cũng đã được sùng bái bởi những người theo đạo Hồi - hình thức tôn giáo chiếm ưu thế trong các bộ lạc bản địa trên đảo Borneo. Nhà tiên tri Muhammad có nuôi một chú mèo tên Muezza.

Thêm nữa, những cư dân đảo Borneo cũng rất yêu quý loài mèo bởi chúng giúp người dân kiểm soát côn trùng. Trong những năm 1950, chính quyền đã cố gắng sử dụng các loại hóa chất để tiêu diệt muỗi và chuột chũi nhằm ngăn chặn dịch sốt rét. Nhưng hóa chất độc hại đã gây ảnh hưởng đến quần thể mèo trong khu vực.  

Không quân Hoàng gia Anh đã thực hiện một nhiệm vụ có tên “Operation Cat Drop”, thả 14.000 con mèo vào vùng nông thôn ở Borneo, Malaysia, từ đó mèo xuất hiện ở khắp mọi nơi, sinh sôi nảy nở trong khu vực này. 

Tại các vòng xoay, ngã tư rất nhiều tượng mèo được tạc lên vừa thu hút sự chú ý của khách du lịch vừa để hộ mệnh cho thành phố này, bởi quan niệm của người Malaysia thì mèo là con vật đem lại nhiều may mắn. Ngay cổng vào trung tâm thành phố, có tượng một chú mèo trắng khổng lồ.

Bức tượng này được xây dựng năm 1988 để mừng sự kiện Kuching được nâng cấp từ một tỉnh nhỏ lên thành phố. Bức tượng mang tên Đại Miêu, được coi là biểu tượng đầy tôn kính, tự hào của thành phố. Và nó đã trở thành một trong những tượng mèo lớn nhất, được chụp ảnh nhiều nhất trên thế giới.

Còn nếu muốn gặp những con mèo thật, bạn có thể ghé qua Meow Meow Cat Café, gần sông Sarawak và cách bảo tàng Mèo hơn 5 km về phía nam. Cô chủ Janet và những người sáng lập quán nghĩ rằng phải mở một quán cà phê mèo dành cho những người không có điều kiện nuôi mèo tại nhà.

“Chúng tôi hiện có 6 chú mèo thuộc các giống mèo khác nhau", cô nói. Ở đây bạn sẽ bắt gặp những người khách chơi với nhiều giống mèo khác nhau như mèo Kiwi to lớn với bộ lông trắng xù; Suria, một con mèo Bengal vương giả; Honey, chú mèo Ba Tư mắt to tròn hay một chú mèo lông dài màu xám có tên April...

“Tôi không biết những chú mèo có mang lại may mắn hay có ý nghĩa linh thiêng gì không, nhưng mỗi khi buồn, con mèo lông xám April lại đến và vỗ về tôi, chúng là những người bạn tuyệt vời nhất, có chúng cuộc sống của tôi thú vị và vui vẻ hơn rất nhiều”. 

Nếu bạn không thích mèo, Kuching cũng có rất nhiều điều thú vị để bạn khám phá. Đó là những khu phố nhộn nhịp của người gốc Ấn, gốc Hoa, các ngôi làng văn hóa của hàng chục dân tộc bản địa, những cánh rừng nhiệt đới hoang sợ, những hang động dài hun hút, những bãi biển bình yên.

Còn nếu muốn ngắm nhìn toàn thành phố trong không gian yên bình, một chuyến du thuyền dọc sông Sarawak sẽ là lựa chọn không thể bỏ qua. Du khách đến đây sẽ khó có thể tưởng tượng được rằng thuở xa xưa, đây đã từng là một thương cảng sầm uất. 

Ngoài ra, Kuching là một địa điểm ẩm thực lớn đối với du khách và là cửa ngõ chính để du khách đến thăm Sarawak và Borneo.

Vườn quốc gia đất ngập nước Kuching nằm cách khoảng 30km từ thành phố, và có nhiều điểm thu hút du lịch khác trong và quanh Kuching như Vườn quốc gia Bako, Trung tâm động vật hoang dã Semenggoh, Nhạc hội thế giới Rừng mưa (RWMF), Tòa nhà nghị viện bang, Cung Astana, Pháo đài Margherita, Bảo tàng mèo Kuching, và Bảo tàng bang Sarawak. Thành phố trở thành một trong các trung tâm công nghiệp và thương nghiệp tại Đông Malaysia.