Mứt Gừng là món mứt không thể thiếu trong dịp Tết cổ truyền của người Huế. Những ngày giáp Tết, nguyên liệu để làm mứt được tập kết đầy nhà. Lò làm mứt đỏ lửa suốt ngày để cho ra những mẻ mứt kịp cung cấp trên thị trường Huế và các địa phương trong Nam ngoài Bắc.
 |
| Sơ chế gừng làm mứt. (ảnh Dương Linh) |
Kim Long sở dĩ nổi tiếng về mứt gừng vì đây là làng ven sông, nguyên liệu được mua từ một ngôi làng vùng Thượng nguồn sông Hương là làng Bãng Lãng (ngã ba Tuần) chuyên chở bằng thuyền xuôi dòng về bán.
Để có được những lát mứt gừng thơm ngon, cay cay, màu vàng ươm tự nhiên phải cẩn thận trong từng công đoạn làm mứt. Tất cả các khâu từ chọn gừng, ra lát, rim đường cho đến chọn người đứng lò đều rất quan trọng. Gừng phải đảm bảo đúng gừng gốc Huế. Gừng Huế tuy không to nhưng lại có mùi thơm và độ cay ngon không nơi nào có được.
 |
| Mứt gừng Huế vốn thơm, cay hơn mứt các vùng vì được chế biến từ củ gừng Tuần. Ảnh: Dương Linh. |
Mứt gừng Huế vốn thơm, cay hơn mứt các vùng vì được chế biến từ củ gừng Tuần, vùng đất đồi pha sỏi phía tây bắc thành phố Huế. Đó là loại gừng được trồng trên vùng đất ở ngã ba Tuần nơi hai nhánh Tả và Hữu của con sông Hương gặp nhau. Củ gừng Tuần tuy nhỏ nhưng dậy hương thơm và vị đậm đà. Đến tháng chạp, gừng vừa độ, không quá non và quá già, được thu hoạch để chế biến mứt.
Mứt gừng Kim Long được chế biến với bí quyết riêng của những người thợ làng nghề truyền thống, từ tỷ lệ đường đến thời gian nấu. Đặc biệt, gừng được làm trắng bằng nguyên liệu tự nhiên như chanh và quất, không dùng phẩm màu, không chất bảo quản. Thành phẩm là những miếng mứt gừng mỏng, vàng tự nhiên, cay cay, ngọt ngọt và rất giòn.
 |
| Công đoạn "rim" mứt gừng Kim Long (ảnh Dương Linh) |
Trước đây, đa số các hộ gia đình ở Kim Long đều làm nghề mứt gừng, nhưng nay địa phương phát triển đa ngành nghề, chỉ còn một vài hộ vẫn giữ được nghề cha truyền con nối này. Để duy trì làng nghề truyền thống này, UBND phường Kim Long đã có nhiều chính sách tạo điều kiện cho những hộ làm mứt gừng.
Nhà bà Nguyệt là một trong những cơ sở sản xuất mứt gừng lớn, lâu đời và có tiếng ở Kim Long, có sản phẩm bày bán trong siêu thi.
Trò chuyện với bà Nguyệt, mới hiểu những khó khăn, trăn trở của người làm nghề này. Bà Nguyệt là đời thứ tư kế nghiệp làm mứt gừng, tuổi già sức yếu nhưng vẫn muốn làm nghề này và mong muốn con cháu mai sau vẫn theo nghiệp của bà.
 |
| Tất cả các khâu từ chọn gừng, ra lát, rim đường cho đến chọn người đứng lò đều rất quan trọng (ảnh Dương Linh) |
 |
| Đóng gói mứt gừng Kim Long(ảnh Dương Linh) |
Mứt gừng đẹp, lát to, vừa đường, làm trắng bằng chanh và quất, không màu, không phẩm, không chất bao quản. Làm bằng thủ công (nghề truyền thống từ nhiều chục năm). Miếng mứt gừng mỏng, cay cay ngọt ngọt. Vị cay thơm của gừng sẽ giúp ấm áp lòng ta, chén trà xanh không thể thiếu lát gừng Xứ Huế vào dịp tết mỗi năm.
