Tuy nhiên, đã có nhiều quan điểm trái chiều chung quanh cách tính thuế của Dự thảo Luật Thuế nhà đất, cần được xem xét.
Có sát thực tiễn ?
Một trong những mục tiêu của Luật Thuế nhà, đất đang được xây dựng là nhằm góp phần hạn chế đầu cơ nhà, đất. Tuy nhiên, quan điểm của Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội trong báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự án luật trên cũng thừa nhận khó kỳ vọng quy định thuế suất cao vượt trội sẽ ngăn chặn được hiện tượng đầu cơ đất đai. Theo ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban- nơi soạn thảo dự luật, mục tiêu ban đầu xác định là đánh thuế theo tỷ lệ hợp lý để dần đưa hoạt động nhà đất vào nền nếp, thay vì mục tiêu hàng đầu là chống đầu cơ. Với tư cách là thành viên ban soạn thảo dự luật, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) Phạm Đình Thi cho rằng, nếu được ban hành, Luật Thuế nhà, đất cũng chỉ góp phần hạn chế đầu cơ. Cũng đồng quan điểm này, nhiều doanh nghiệp kinh doanh địa ốc, bằng kinh nghiệm thực tế đã nhận định mục tiêu trên khó đạt được khi một trong những cơ sở tính thuế thông qua hệ thống đăng ký pháp lý bất động sản hoạt động chưa hiệu quả.
Lý giải việc có nhiều ý kiến cho rằng, với cách đánh thuế và mức thuế khá thấp của dự thảo thì khó có thể hạn chế được đầu cơ, ông Thi nhận định, do việc thay đổi cơ bản căn cứ tính thuế của luật này nên khi thực hiện chắc chắn sẽ gặp những khó khăn, nhất là trong việc xác định giá nhà, đất làm căn cứ tính thuế. Hơn nữa, việc thu thuế lũy tiến, đặc biệt là đối với nhà được xác định theo giá tại thời điểm tính thuế là vấn đề mới, trong khi cơ quan quản lý nhà, đất chưa xác định được mỗi hộ gia đình, cá nhân có bao nhiêu nhà, đất, nên những hạn chế là khó tránh khỏi. Ông Thi cho rằng, mức thuế suất áp dụng với nhà và đất đều được ban soạn thảo căn cứ trên những định mức trung bình của xã hội về nhà, đất. Cụ thể, đối với nhà, dự kiến trên định mức 37,5 m2/người, gấp hai lần chỉ tiêu phấn đấu về diện tích nhà ở bình quân đầu người đến năm 2020 mà Thủ tướng đã phê duyệt, và mỗi hộ bình quân có 4 người. Theo đó, với diện tích khởi điểm chịu thuế 150m2 và giá của 1m2 nhà xây dựng mới 4 triệu đồng/m2, giá khởi điểm tính thuế sẽ là 600 triệu đồng. Còn mức thuế suất đối với đất 0,03% là mức động viên trung bình của cả nước, được xác định trên cơ sở số liệu thu thuế đối với đất ở theo quy định của Pháp lệnh Thuế nhà, đất so với giá đất và diện tích đất của các địa phương.
Đã thực sự công bằng ?
Trước luồng ý kiến cho rằng, chỉ vì mục tiêu chống đầu cơ mà bắt nhiều dân nghèo phải đóng thuế là không công bằng, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) Phạm Đình Thi nhận định, hoàn toàn không phải như vậy, bởi đây là luật thuế có tính chất là thuế tài sản. Mọi người có tài sản thì phải đóng thuế. Còn mục tiêu hạn chế đầu cơ chỉ là một trong những mục tiêu của luật thuế này.
Thực ra, đến thời điểm nay vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều trong việc đặt mục tiêu chống đầu cơ của luật thuế này. Tuy nhiên, ông Thi khẳng định lại, dù được đề cập như thế nào thì luật thuế này cũng chỉ là góp phần hạn chế tình trạng đầu cơ nhà, đất mà thôi. Còn mục tiêu xuyên suốt phải là bảo đảm cả 4 mục tiêu, gồm: tăng cường quản lý Nhà nước đối với nhà, đất, khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ nhà, đất và khuyến khích thị trường bất động sản phát triển lành mạnh; khắc phục những mặt hạn chế của những chính sách thuế nhà, đất hiện hành đồng thời nâng cao tính pháp lý của pháp luật hiện hành về thuế nhà, đất trên cơ sở bổ sung mới và kế thừa các quy định còn phù hợp; tiếp cận với thông lệ quốc tế về thuế nhà, đất tạo điều kiện thuận lợi cho việc hội nhập quốc tế; động viên hợp lý sự đóng góp của chủ sở hữu nhà và người sử dụng đất, nhất là những đối tượng sử dụng nhà, đất vượt hạn mức quy định.
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc áp dụng biểu suất thuế chung đối với nhà như dự thảo là không hợp lý, mà nên phân thành các vùng giàu, đô thị, vùng miền núi, miền xuôi với các mức khác nhau. Đối với nhà thì nên áp dụng cụ thể hơn nữa, không nên chỉ áp dụng cho nhà cấp 3, cấp 4... mà nên áp dụng cho từng địa phương, từng khu vực, vùng miền. Ngoài ra, dự thảo cũng không nên cộng các nhà lại để thu thuế, bởi thực tế có nhiều người có cả nhà ở nông thôn và thành thị, nhưng nhà nông thôn không phải là sự đầu cơ, mà vẫn phải nộp thuế đất lũy tiến.
Bên cạnh đó cũng có những ý kiến cho rằng nên đánh thuế theo hạn mức diện tích nhà ở, tức là chia cho bình quân đầu khoảng bao nhiêu người/m2 để làm mốc đánh thuế.
Lan Nhi
