Mật “bò tót” chỉ là mật trâu

Nhiều người săn lùng vì tin rằng có thể chữa bá bệnh, cả bệnh nan y nhưng thật ra không có mật bò tót, hầu hết chỉ là... mật trâu.

Chiều 5-12, chúng tôi liên lạc với người đàn ông tên Sáu, một “đầu nậu” chuyên cung cấp mật bò tót, ngụ tại chung cư Phan Văn Trị (Q.5, TP.HCM), đang rao bán ba túi mật bò tót, “đảm bảo hàng xịn 100%, giá 8,5 triệu đồng/túi”.

Dù người mua có kinh nghiệm nhưng cũng dễ bị lừa vì phần lớn là mật trâu - (Ảnh: Đ.Thanh)

“Thần dược”

Lương y Đinh Công Bảy (tổng thư ký Hội Dược liệu TP.HCM): Công dụng không khác mật trâu, bò. Bò tót thuộc họ trâu, bò nên trong đông y, mật bò tót ít được sử dụng vì khó kiếm mà công dụng của nó không khác gì mật trâu (thủy ngưu đảm), mật bò (ngưu đảm, hoàng ngưu đảm). Trong cơ thể người, mật chỉ tiết ra một lượng nhỏ vừa đủ giúp tiêu hóa thức ăn hằng ngày. Nếu đưa thêm một lượng mật - dù của loại động vật nào - vào cơ thể cao hơn mức bình thường đều sẽ gây ngộ độc. Mật động vật chứa các axit mật, mà loại axit này rất độc nếu ở liều cao, đậm đặc. Khi bị ngộ độc, bệnh nhân thường có tình trạng bụng đau dữ dội, tiêu chảy, vàng da, vô niệu, nhiều trường hợp bị suy gan, suy thận. Chưa kể những trường hợp uống phải mật giả. Nếu mật động vật bị bệnh (nhiễm khuẩn, thương hàn, bệnh do sán lá Fasciola gigantica ký sinh trong gan và ống dẫn mật gây ra) thì càng nguy hiểm hơn.

Ông Sáu quảng cáo: “Người bạn của tui bị gan nhiễm mỡ, đường thận không tốt, lại bị béo phì... Cho uống thử mật bò tót pha với rượu trắng trong một thời gian ngắn đã giảm cân được mấy ký, đi bác sĩ khám, căn bệnh gan nhiễm mỡ cũng đỡ hẳn”.

Ngoài ông Sáu, những người cung cấp mật bò tót còn tung tin đồn: bất kỳ bệnh gì mà dùng mật bò tót đều có thể thuyên giảm.

Ông Tính, một đầu nậu cung cấp mật bò tót quy mô lớn tại Kon Tum, khoe rằng đã 20 năm trong nghề cung cấp các loại “thần dược” được bào chế từ các bộ phận của thú rừng. Ông ta khẳng định: “Phải 20 triệu đồng mới có một túi mật bò tót thật. Tù tội đã đành. Vào rừng hàng tháng trời để săn và giết một con bò tót nặng hơn 1 tấn là chuyện đâu có dễ”.

Khách mua hàng của đầu nậu này phải trả trước 20 triệu đồng qua tài khoản ngân hàng của ông ta. Sau đó sẽ có người đến tận nhà giao hàng. Ông Tính cho biết với cách mua bán này, ông đã giao dịch thành công rất nhiều “phi vụ” cho khách. Hằng tháng có đến vài chục người từ Sài Gòn liên hệ để mua mật. Số mật bán ra đến 40-50 túi trong tháng. Hầu hết là giới đại gia hoặc những người đang có các căn bệnh tin tưởng vào công dụng thần kỳ của mặt hàng này.

“Tôi bị bệnh tiểu đường. Đã tốn mấy chục triệu đồng để mua ba túi mật về uống nhưng bệnh vẫn chưa thuyên giảm. Nhưng đã lỡ tin thì tin cho trót, ráng chi tiền uống thêm vài túi mật nữa xem sao” - ông Nguyễn Minh Hoàng, chủ một cơ sở vật liệu xây dựng trên đường Quang Trung (Q.Gò Vấp), nói.

Mật “nhái“

Ông Trung, một đầu nậu cung cấp mật bò tót quy mô lớn ở Tây Ninh, cho biết: “Nguồn gốc của những loại mật thật trên thị trường hiện nay đa số từ Tây Ban Nha, Ấn Độ, Thái Lan... nhập vào Campuchia. Dân buôn từ đây xách hàng qua cửa khẩu đưa vào VN. Nguồn hàng này không nhiều, mật bò tót ở VN lại càng cực hiếm. Mật bò tót là hàng nghiêm cấm mua bán nên nếu bị bắt thì có thể vướng vào tù tội nên đa số nguồn hàng rao bán hiện nay đều là mật bò nuôi, mật trâu nuôi cả”.

Những túi mật bò thường được khẳng định là hàng “xịn”, người mua dễ dàng mua phải hàng nhái loại này - (Ảnh: Đ.Thanh)

Ông Tùy, một “trùm” cung cấp mật bò tót ở Q.5, tiết lộ: “Làm gì có mật bò tót giá vài trăm ngàn hay vài triệu đồng một túi. Giết một con bò tót chỉ lấy được một túi mật nên rất quý! Tụi tui từng làm giả khá nhiều mật bò tót cung cấp sỉ cho các hệ thống chân rết bán cho khách và có thể bán ra với bất kỳ giá nào”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, để bán với giá vài triệu đồng một túi mật, mật thật trong túi sẽ được rút ra, sau đó bơm vào bột màu, chất tạo mùi đắng, vị hơi ngọt, pha thêm chút máu bò để có mùi tanh tanh. Nếu khách mua với giá cao hơn, lượng mật trong túi được trích ra ít hơn nhằm giữ mối. Còn các túi mật được rao bán với giá vài trăm ngàn đồng đều là mật trâu, mật bò “chính hiệu”. Các loại mật này sẽ được “phù phép”, pha chế thêm bột màu, chất tạo mùi... cho giống hàng thật.

Nếu muốn biết hàng thật hay giả thì phải dựa vào giọt tinh của mật, kết cấu, độ dày, mùi vị của túi mật... Nhưng dù là có kinh nghiệm, người mua vẫn có thể bị lừa.

Ông Vũ Thái Hòa (đường Trần Bình Trọng, Q.5) than thở: “Tui nghe nói mật bò tót chữa dứt được bệnh gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ mà mình đang vướng phải. Mua ba túi mật loại lớn giá tất cả chỉ 1,5 triệu đồng. Mới uống một túi thì bị ngộ độc, tiêu chảy, gia đình phải đưa đi cấp cứu thì mới biết uống phải mật dỏm”.

Ông Trần Thế Liên (vụ trưởng Vụ bảo tồn thiên nhiên Tổng cục Lâm nghiệp - Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn) cho biết việc mua bán mật bò tót là hành vi bị nghiêm cấm. So sánh các tiêu chí của IUCN (Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế) cho các quần thể nhỏ ở các khu vực cho thấy các quần thể nhỏ bò tót ở VN đều đang trong tình trạng cực kỳ nguy cấp. Do vậy, những vụ mua bán mật có nguồn bò tót tại VN có thể hầu hết chỉ là hàng giả.

Theo Đức Thanh - Vũ Thủy

Tuổi Trẻ