Theo Luật Khoáng sản, trong 6 tháng, kể từ ngày GPKTKS chấm dứt hiệu lực, chủ mỏ phải thực hiện các nghĩa vụ có liên quan đến việc đóng cửa mỏ, CT, PHMT, đất đai; phải di chuyển tài sản còn lại của mình và của các bên có liên quan ra khỏi khu vực KTKS.
Thế nhưng, hiện một số DN được cấp mỏ đất làm vật liệu xây dựng, vật liệu san lấp (VLSL) trên địa bàn tỉnh dù đã hết hạn so với GPKTKS đã nhiều năm vẫn “chây ỳ” các nghĩa vụ liên quan đến việc đóng cửa mỏ, CT, PHMT, dù cơ quan chức năng đã nhiều lần yêu cầu thực hiện, xử phạt.
Đơn cử như Cty TNHH Phú Bài (phường Phú Bài, thị xã Hương Thủy, có mỏ đất làm VLSL thuộc khu vực núi Gích Dương 1, xã Thủy Phù) đã quá từ 6 tháng trở lên từ ngày GPKTKS hết hiệu lực nhưng không nộp hồ sơ đề nghị đóng cửa mỏ cho cơ quan thẩm quyền. Do đó, đầu 2024, Cty TNHH Phú Bài đã bị UBND tỉnh xử phạt 140 triệu đồng.
Tương tự, từng bị UBND tỉnh xử phạt 575 triệu đồng do vi phạm trong KTKS và đến nay GPKTKS đã hết hạn kéo dài hơn 4 năm, nhưng Cty CP Đầu tư và Xây dựng Việt Long (huyện Phong Điền) vẫn chưa lập đề án đóng cửa mỏ đất. Sở TN&MT nhiều lần có văn bản yêu cầu Cty này lập đề án đóng cửa mỏ khoáng sản đất làm VLSL tại khu vực đồi Kiền Kiền (xã Phong Thu) nhưng đến nay DN này vẫn chưa thực hiện.
Mới đây, Thanh tra tỉnh đã tổ chức công bố kết luận thanh tra (KLTT) việc cấp phép, quản lý, khai thác mỏ khoáng sản đất làm VLSL trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017 - 2022. Chánh Thanh tra tỉnh, ông Lương Bảo Toàn cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh trong quy hoạch có 45 khu vực thăm dò, KTKS, với diện tích hơn 834ha, trữ lượng tài nguyên dự báo hơn 60 triệu m3. Đến nay, UBND tỉnh đã cấp phép 38 khu vực mỏ, trong đó 20 mỏ còn hiệu lực với tổng diện tích 360ha, tổng trữ lượng hơn 18 triệu m3.
Đoàn Thanh tra tỉnh đã tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định trong việc cấp phép thăm dò, khai thác, quản lý khai thác, đất đai, bảo vệ môi trường trong hoạt động KTKS với 28 mỏ trên địa bàn.
Kết quả thanh tra việc thực hiện các quy định bảo vệ môi trường trong hoạt động KTKS, cho thấy, tổng số tiền ký quỹ CT, PHMT đã thu của 28 mỏ là hơn 13 tỷ đồng. Qua thanh tra, có 1 mỏ của Cty CP Đầu tư và Xây dựng Việt Long tại khu vực đồi Kiền Kiền, xã Phong Thu khai thác làm VLSL đã hết thời hạn khai thác, nhưng đơn vị khai thác không xác định tiền trượt giá hàng năm, không thực hiện các thủ tục đóng cửa mỏ và CT, PHMT.
Sở TN&MT chưa có biện pháp sử dụng số tiền ký quỹ CT, PHMT để thực hiện đóng cửa mỏ và CT, PHMT theo quy định của Luật Khoáng sản. Trách nhiệm của vi phạm trên thuộc về Giám đốc Cty Việt Long, liên đới chịu trách nhiệm là giám đốc và các cá nhân có liên quan của Sở TN&MT do chưa có biện pháp sử dụng số tiền ký quỹ CT, PHMT để thực hiện đóng cửa mỏ và CT, PHMT theo quy định.
Có 4/28 mỏ, Sở TN&MT xác định thời gian ký quỹ CT, PHMT không đúng với thời gian cho phép khai thác tại GPKTKS và giấy chứng nhận đầu tư theo quy định dẫn đến một số trường hợp GPKTKS đã hết hạn, nhưng đơn vị khai thác không thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ và không nộp số tiền ký quỹ các năm còn lại, gây khó khăn trong thu hồi toàn bộ số tiền ký quỹ.
Thanh tra tỉnh đã yêu cầu Cty TNHH MTV Sơn Đình Thu, Cty TNHH Phúc Thịnh, Cty TNHH Hùng Đạt, Cty TNHH Xây dựng Vận tải Minh Nhật, Cty TNHH MTV Hải Quốc Toàn, Cty TNHH MTV Tuấn Nhân hoàn thiện các thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định của pháp luật về khoáng sản.
Thanh tra tỉnh đề nghị các sở, ngành, địa phương đôn đốc, kiểm tra, xử lý đối với các đơn vị được cấp GPKTKS mỏ đất làm VLSL đã hết thời hạn khai thác, nhưng chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục đóng cửa mỏ. Nghiêm túc xử lý đối với các đơn vị đã quá thời hạn đóng cửa mỏ nhưng đến nay vẫn không lập thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định tại Điều 58 Luật Khoáng sản.