Thị trường thực phẩm chức năng (TPCN) ngày nay phát triển rầm rộ. Trước đây, người ta biết đến TPCN thông qua kênh phân phối là các công ty bán hàng đa cấp. Giờ đây, TPCN được biết đến thông qua các nhà thuốc, cửa hàng thực phẩm dinh dưỡng. Kinh doanh TPCN đã rộ hơn khi mạng bán hàng trực tuyến hình thành, hàng trăm trang web kinh doanh sản phẩm TPCN cũng từ đấy mà phát triển.
Hầu hết các sản phẩm TPCN đều được tiếp thị quảng cáo là hàng “xách tay” do người thân đem từ nước ngoài, hoặc do các tiếp viên hàng không mang về sau mỗi chuyến công tác. Các sản phẩm này được giới thiệu là hàng của Mỹ, Pháp, Úc, Nhật… nhưng thực chất nguồn gốc, xuất xứ từ nước nào thì vẫn còn là một ẩn số?
Từ “Nhất dáng, nhì da”
Được các bạn đồng nghiệp truyền khẩu tác dụng cà phê giảm cân hiệu quả nhanh, chỉ cần uống 1 tuần là có thể giảm từ 1 -3 kg. Chị Loan, nhân viên một công ty giải trí đã tìm đến địa chỉ của một trang web bán hàng trực tuyến để mua loại cà phê này hòng mong muốn được sở hữu một thân hình “mi-nhon” mà chị hằng mơ ước, dù rằng nhìn chị cũng chẳng thuộc hàng “nặng ký”.
Chị Loan kể, lúc đầu chị phấn khởi vì xuống cân thật, khi uống loại cà phê này vào khiến chị chẳng muốn thèm ăn. Nhưng sau khi chi ngưng uống thì chừng 1 tháng thì trọng lượng của chị tăng nhanh. Lý do mà chị ngưng uống là vì khi uống loại cà phê này làm cho chị cảm giác mệt mỏi khi làm việc, chị chỉ muốn nghỉ ngơi... mà chị thì phải đi làm nên không thể tiếp tục dùng sản phẩm này được!
 |
| Ảnh minh họa. |
Cửa hàng số 9xxx Bắc Hải, Quận 10, TPHCM, nơi kinh doanh nhiều mặt hàng mỹ phẩm chăm sóc da và TPCN bổ sung dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Nghe chúng tôi muốn tìm mua sản phẩm chống lão hóa da, chị B.L đã nhiệt tình chào mời một số mặt hàng mà theo lời chị nói rằng hiện nay đang bán chạy bởi tính hiệu quả mà sản phẩm đem lại cho chị em phụ nữ.
Sản phẩm nhau thai cừu được mang từ Úc về, chị B.L đon đả về công hiệu của sản phẩm này, nào là giàu amino acid và gonadotropin, tinh chế từ hơn 30 amino acid khác, có tác dụng đặc biệt và “Đây cũng là bí quyết cho vẻ đẹp huyền bí của nữ hoàng Cleopatra-biểu tượng cho sắc đẹp của Ai cập cổ đại”, cải thiện sức sống và sinh lực cho cơ thể… với giá bán 600 ngàn đồng/lọ.
...đến “bệnh của thời nay"
Vào một trang web bán hàng trực tuyến có địa chỉ tại Đăklăk, chúng tôi trong vai người có nhu cầu cần tìm mua sản phẩm thu nhỏ âm đạo, thì được cô bán hàng tên H, giới thiệu 5 dòng sản phẩm từ loại thuốc xịt đến thuốc uống, giá cả từ 500.000đ – 2.300.000đ/sản phẩm. Tại đây, chúng tôi thấy nhiều sản phẩm ở chuyên mục “Tăng cường khả năng tình dục ở nữ” như Veromax For Woman, với lời quảng cáo là sản phẩm có nguồn gốc thảo dược, được bảo chứng bởi các tổ chức y tế uy tín, được bác sĩ khuyên dùng. Theo lời rao của người bán hàng, thì các sản phẩm này được sản xuất theo công nghệ Nhật Bản, chiết xuất từ thảo dược và trồng ở cao nguyên?!
Kinh doanh sản phẩm TPCN không chỉ dành riêng cho phái đẹp, điều đáng ngạc nhiên hơn là có vô số sản phẩm dành cho đấng mày râu, các đức ông chồng mắc “bệnh của thời nay” do ảnh hưởng của đời sống việc làm hằng ngày đã trở nên căng thẳng, làm cho các đức ông luôn rơi vào trạng thái stress và trở thành đối tượng dễ bị căn bệnh “khó nói” tấn công.
Đánh vào tâm lý chẳng có ông nào chịu thừa nhận là mình yếu, không âm thầm chịu đựng như trước đây, chính vì lẽ đó mà nhiều sản phẩm được quảng bá như “dội bom” trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Ăn theo quảng cáo, nhiều cửa hàng cũng “nhập khẩu” dòng sản phẩm để phục vụ cho đối tượng này với lời quảng cáo quá lố như thể giải pháp dành cho quý ông. Nào là viên nang hải cẩu được mang về từ Canada, hoạt huyết tăng cường ham muốn tình dục,thực phẩm rối loạn cương dương, one a day. Đến đông trùng hạ thảo của Korea... Giá cả của loại sản phẩm này cũng rất đa dạng, mỗi nơi bán giá mỗi kiểu khác nhau và tùy vào loại sản phẩm mà có giá từ vài trăm ngàn đến hàng triệu đồng.
Tại nhà thuốc trên đường Nguyễn Duy Dương, Q10,TPHCM, nhìn thấy kệ tủ trên tường, trưng bày những sản phẩm với dòng chữ ghi THỰC PHẨM DINH DƯỠNG, chỉ vào một lọ Virllty Pill, chúng tôi được cô nhân viên giới thiệu đây là sản phẩm tăng cường sinh lực cho đàn ông, được chiết xuất 100% từ thiên nhiên, sản xuất tại Mỹ, giá của sản phẩm là 950.000đ. Khi được hỏi vì sao trên sản phẩm không có ghi chú tiếng Việt thì cô nhân viên trả lời “do đây là hàng ký gửi, được mang từ Mỹ về, số lượng không nhiều nên giá bán tại cửa hàng cũng rẻ hơn, nếu mua ở bên ngoài giá của lọ này cũng trên 1 triệu đồng!”
Không rõ nguồn gốc
Trên thị trường hiện nay có nhiều loại TPCN dành cho nhiều đối tượng khác nhau, từ trẻ em đến người lớn, phụ nữ và đàn ông. Với trẻ em thì gần như là những sản phẩm dành cho trẻ biếng ăn, trẻ suy dinh dưỡng, bé chậm lớn, trẻ em thời kỳ tăng trưởng, trẻ đang giai đoạn thi cử, học hành căng thẳng…
Riêng đối với người lớn thì sản phẩm đa dạng hơn rất nhiều, đa số phụ nữ thì quan tâm đến sản phẩm làm đẹp, nên họ tìm đến những sản phẩm như tăng cân, giảm cân, làm đẹp từ trong ra ngoài, với những phụ nữ đang giai đoạn tiền mãn kinh thì cần sự hỗ trợ của sản phẩm làm tăng ham muốn tình dục...
Trong nước cũng có nhiều doanh nghiệp sản xuất thực phẩm dinh dưỡng bổ sung, được kết luận nghiên cứu lâm sàng. Nhưng do tâm lý sính ngoại nên người tiêu dùng vẫn ưu tiên lựa chọn sản phẩm ngoại nhập mà quên đi chuyện chất lượng sản phẩm đó có hợp chuẩn với người châu Á chúng ta hay không. Chưa kể đến chất lượng sản phẩm bên trong có đảm bảo từ nguồn gốc xuất xứ đến hạn sử dụng.
Theo PGS.TS Trần Đáng, Chủ tịch Hội thực phẩm chức năng Việt Nam, TPCN là sản phẩm dùng để hỗ trợ, phục hồi, tăng cường và duy trì các chức năng của các bộ phận trong cơ thể, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng cương đề kháng và giảm bớt nguy cơ bệnh tật, được sản xuất theo luật thực phẩm và các thành phần công bố trên nhãn của nhà sản xuất. Tuy nhiên mỗi loại TPCN có công dụng nhất định chứ không phải chữa được bách bệnh như lời quảng cáo.
Hiện nay, xuất hiện nhiều thực phẩm chức năng xách tay không có xuất xứ rõ ràng, không được cơ quan nào kiểm duyệt, không được Bộ Y tế cấp phép nên không biết được chất lượng thực hư ra sao. Vì vậy, khiến nhiều người tiền mất mà tật mang nếu mua nhầm sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc. Mua theo lời quảng cáo của người bán. Thậm chí nhiều người bán hàng còn chưa rành về công dụng chức năng của các loại sản phẩm mà mình kinh doanh.
Lan Phương – Xuân Tài
