Ngày 24/4, Cộng hoà Czech lên tiếng thông báo sẽ đăng cai tổ chức lễ ký kết hiệp ước cắt giảm vũ khí hạt nhân tầm xa mới giữa Nga và Mỹ. Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy Moscow và Washington đang tiến gần tới việc hoàn tất một thoả thuận thay thế Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược được ký năm 1991.
Đối với Tổng thống Mỹ Barack Obama, lễ ký kết được tổ chức tại thủ đô Prague, Cộng hoà Czech sẽ đánh dấu sự trở lại mang tính biểu tượng. Hồi tháng 4/1009, tại Prague, ông Obama đã phác thảo chương trình nghị sự hạt nhân và lên tiếng cam kết về "một thế giới không vũ khí hạt nhân" trong một bài diễn văn trước hàng chục nghìn người.
| |
| Tổng thống Nga Dmitry Medvedev (trái) và Tổng thống Mỹ Barack Obama (Ảnh: AP) |
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Cộng hoà Czech Filip Kanda cho hay, các cuộc hội đàm về hiệp ước vẫn chưa hoàn tất song Prague đã quyết định sẽ đứng ra tổ chức buổi lễ ký kết giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Nga Dmitry Medvedev khi hai bên đạt được thoả thuận. Hiệp ước START-1 đã hết hiệu lực vào ngày 5/12/2009.
"Là một đồng minh, chúng tôi đã tham khảo ý kiến của Mỹ về lựa chọn để Prague hoàn tất việc ký kết khi đạt được thoả thuận. Chúng tôi đã nhất trí", ông Kanda cho biết.
Trong khi đó, tại Washington, một quan chức cấp cao thuộc Chính quyền Tổng thống Obama cho hay, Nhà Trắng đã thảo luận với chính phủ Cộng hoà Czech và Nga về việc ký kết hiệp ước tại Prague. Quan chức này đồng thời cho biết thêm, thoả thuận vẫn đang được hoàn tất.
"Prague là nơi Tổng thống Obama đã phát biểu và đưa ra quan điểm về kiểm soát và cấm phổ biến vũ khí vào mùa xuân năm ngoái, đồng thời cũng là nơi chúng tôi luôn muốn ký hiệp ước", quan chức trên bày tỏ.
Hiện tại, Nga và Mỹ vẫn đang tiến hành đàm phán tại Geneva, Thụy Sĩ. Hiệp ước START-2 có nhiều khả năng sẽ hạn chế số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược được triển khai của Mỹ và Nga. Bất cứ một thoả thuận nào cũng sẽ cần được cơ quan lập pháp của cả hai quốc gia thông qua và cũng sẽ giới hạn một số lượng lớn vũ khí hạt nhân, đã được triển khai hay trong kho dự trữ của mỗi bên.
Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton và người đồng cấp phía Nga - ông Sergei Lavrov - đều lên tiếng thông báo thoả thuận đã gần được hoàn tất.
Hiệp ước START-1, được ký bởi cựu Tổng thống Nga Mikhail Gorbachev và cựu Tổng thống Mỹ George H.W. Bush, yêu cầu mỗi bên cắt giảm 1/4 số đầu đạn hạt nhân xuống còn khoảng 6.000 và tiến hành nhiều thủ tục thẩm tra mà mỗi quốc gia cam kết trong hiệp ước.
Moscow và Washington đã cam kết sẽ tôn trọng những giới hạn của START-1 và cho phép các thanh sát viên tiếp tục thẩm tra việc hai bên sẽ tuân theo hiệp ước.
Hồi tháng 7, Tổng thống Obama và Tổng thống Medvedev đã nhất trí trong vòng 7 năm sẽ cắt giảm số lượng đầu đạn hạt nhân mỗi quốc gia sở hữu xuống còn khoảng 1.500- 1.675 như một phần của hiệp ước mới mở rộng.
Theo AP/Mekongnet