1- Sau những ngày đi dự đám cưới dồn dập vào cuối năm, bạn tôi bị cho là “chơi ngông” khi tuyên bố với vị hôn phu sắp cưới của mình rằng, trước khi kết hôn, anh và em phải đi kiểm tra sức khỏe sinh sản. Thấy anh chồng sắp cưới tròn xoe mắt ngạc nhiên, bạn tôi giải thích, ở nước ngoài, việc khám sức khỏe sinh sản trước khi lập gia đình là chuyện bình thường và cần phải làm, em không nghi ngờ gì ở anh nhưng cả hai cần phải khám vì hạnh phúc tương lai sau này.
Chỉ một lời đề nghị về vấn đề được cho là không còn mới trong thời đại hiện nay, cả hai người đã tranh luận và giận nhau mấy tuần. Điều này cho thấy, mặc dầu cụm từ “chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS)” đã trở nên quen thuộc với các bạn trẻ, nhưng quen thuộc không đồng nghĩa với thói quen chăm sóc.
2- Còn nhớ, trước đây, chị Hằng, một nhân viên y tế ở xóm tôi cũng gặp trường hợp phản ứng tương tự khi gửi cho một số sinh viên giấy đề nghị xét nghiệm máu miễn phí và có hỗ trợ 50 nghìn đồng/sinh viên theo chương trình tư vấn, chăm sóc SKSS. N.Q.T - sinh viên Trường Đông Á - tâm sự: “Mọi người sẽ bàn tán, thậm chí đánh giá đạo đức nếu mình chưa vợ mà đi khám...”.
Với các bạn gái, áp lực này còn tăng lên gấp nhiều lần. Họ sợ bị coi là những cô gái hư hỏng, sợ ánh mắt dò xét của người quen biết hay của chính bố mẹ, người thân. Trong khi đó, cũng có không ít người cho rằng, mình không “chơi bời” thì chắc chắn sẽ không bị “dính” HIV, nhưng họ ngại tiếp xúc với các dụng cụ y tế.
3- Theo Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS thành phố Đà Nẵng, hiện nay có hơn 50% trường hợp nhiễm mới mỗi năm ở thành phố rơi vào những người ngoại tỉnh. Trong khi đó, tốc độ lây nhiễm mới cũng tăng nhanh. Chỉ tính riêng trong 8 tháng đầu năm 2009, toàn thành phố đã phát hiện 89 trường hợp nhiễm HIV mới, tăng hơn 23% so với cùng kỳ năm 2008. Mặc dầu trung tâm đã đẩy mạnh chương trình tư vấn sau xét nghiệm, nhưng những người được phát hiện dương tính với HIV thì không trở lại các cơ sở y tế, thậm chí giấu địa chỉ, di chuyển liên tục, gây khó khăn trong công tác giám sát. Nếu không được tư vấn thường xuyên, liên tục thì đối tượng nhiễm HIV rất dễ làm lây lan HIV trong gia đình, cộng đồng dân cư.
Hẳn sẽ có rất nhiều người giật mình khi biết có trên 20 bệnh lây truyền qua đường tình dục với hơn 16 nhóm triệu chứng khác nhau. Trong đó, một số bệnh không thể khỏi hẳn như AIDS, mồng gà, herpes, viêm gan siêu vi B... Thiếu hiểu biết về SKSS cũng dẫn đến tảo hôn ở độ tuổi vị thành niên, những câu chuyện đau lòng do không biết ứng xử trong các tình huống liên quan đến kỹ năng sống... Mặc dầu khẩu hiệu “Gần gũi, lắng nghe, tìm hiểu và chia sẻ” rất quen thuộc, nhưng để thực hiện nó thì vẫn còn nhiều rào cản bởi tâm lý e ngại và lo sợ đối với giới trẻ hiện nay.
NGHỊ VĂN