Ngăn chặn vụ việc thương tâm do Xyanua cách nào? - Bài 5: Chỉ cần 'nổ đơn' bao nhiêu cũng có, giao hàng tận nhà

> Ngăn chặn vụ việc thương tâm do Xyanua cách nào? - Bài 1: Loạt vụ đầu độc gây chấn động dư luận

> Ngăn chặn vụ việc thương tâm do Xyanua cách nào? - Bài 2: Chất độc nhất trong các chất độc

> Ngăn chặn vụ việc thương tâm do Xyanua cách nào? - Bài 3: Các nước nghiêm trị kẻ sát nhân hàng loạt, 'siết' quản lý chất độc gây án

> Ngăn chặn vụ việc thương tâm do Xyanua cách nào? - Bài 4: Cảnh giác với những thực phẩm tự nhiên chứa chất độc chết người

Loạt các vụ đầu độc bằng Xyanua làm dấy lên nỗi lo ngại về tình trạng lạm dụng chất độc Xyanua trong đời sống, làm công cụ gây án để giải quyết những mâu thuẫn làm ăn hay xích mích gia đình. Câu hỏi đặt ra là thực tế, việc trao đổi – mua bán loại chất cực độc này tại Việt Nam thế nào?

Đầu tháng 8/2024, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã tiếp cận một số cửa hàng, công ty buôn bán hóa chất trên địa bàn TP Hà Nội. Tại một cửa hàng buôn bán hóa chất công nghiệp ở quận Cầu Giấy, nghe khách hỏi mua xyanua bằng cụm từ nói tránh “bột mạ vàng”, nam nhân viên bán hàng trả lời “không có” rồi đi vào, không tiếp.

Một công ty bán hóa chất khác đang trong tình trạng đóng cửa. Phóng viên gọi tới số hotline của cửa hàng ngỏ ý mua Xyanua, một nữ nhân viên nhấc máy dè chừng hỏi: “Mua để làm gì?” Sau khi nhận được câu trả lời: mua để sử dụng trong phòng thí nghiệm của trường học thì nữ nhân viên nói: “Mặt hàng này rất nguy hiểm nên không bán lẻ, chỉ bán từ 500 gram trở lên”.

Về giá, nữ nhân viên cho biết, vì cửa hàng bán Xyanua tinh khiết nên giá khá cao, đồng thời đưa ra hàng loạt câu hỏi “Ở bên công ty, đơn vị nào”, "có giấy tờ gì không?". Sau đó, người này từ chối bán khi khách không chứng minh được những thông tin cần thiết (giấy tờ) khi mua hàng.

Các cửa hàng hóa chất có giấy phép kinh doanh mà phóng viên tiếp cận được thì việc mua bán Xyanua đều rất khó khăn. Tuy nhiên, việc tìm mua xyanua trên mạng lại khá dễ dàng. Chỉ cần gõ từ khóa “mua xyanua”, “xyanua giá rẻ” trên một số công cụ tìm kiếm, nhiều kết quả rao bán Xyanua (hay còn có tên gọi khác là Kali xyanua, Potassium cyanide) nhanh chóng hiện ra.

Với từ khóa “mua xyanua online”, một số trang web về hóa chất xuất hiện. Tại trang web của công ty "A" rao bán các hóa chất như Kali xyanua, Potassium xyanua, Potassium cyanide... với khối lượng 50kg/thùng. Các loại chất này được quảng cáo có xuất xứ từ USA (Mỹ).

Hóa chất xyanua hay Potassium cyanide KCN được quảng cáo trên trang web của công ty "A".

Theo nội dung mà công ty này quảng cáo, Kali xyanua được sử dụng nhằm chiết tách vàng và các kim loại quý khác từ quặng, xi mạ... Tuy nhiên, điều bất ngờ là khi phóng viên tiến hành mua Kali xyanua trên trang web của công ty này thì được dẫn đến giỏ hàng, cách thức thanh toán. Khách chỉ cần để lại tên, địa chỉ thư điện tử, số điện thoại mà hoàn toàn không đề cập đến “giấy tờ hay mục đích sử dụng”.

Tương tự, trong một hội nhóm về mua bán hóa chất trên mạng xã hội Facebook, người dùng có thể dễ dàng bắt gặp nhiều bài đăng liên quan đến mua bán chất Kali Xyanua. Những người mua liên tục đăng các bài viết tìm mua chất Xyanua. Dưới phần bình luận mỗi bài viết, nhiều người bán khẳng định mình luôn sẵn sản phẩm này.

Người tìm mua - người đăng bán chất độc xyanua "nhộn nhịp" trên chợ mạng.

Một tài khoản mời chào mua chất cực độc với giá cạnh tranh trên một hội nhóm trên Facebook.

Dưới mỗi bài đăng bán Xyanua cũng có vô vàn bình luận của những người có nhu cầu.

Người bán chất Xyanua trong các hội nhóm cũng thường xuyên đăng tải các bài viết quảng cáo với hình ảnh hàng thùng hóa chất này để thể hiện luôn sẵn hàng bán cho những người có nhu cầu, không cần biết nhu cầu đó là gì.

Phóng viên liên hệ với một người bán chất Xyanua, người bán lập tức báo giá và yêu cầu thanh toán trước tiền để có thể vận chuyển đơn hàng, không hỏi khách mua sản phẩm này với mục đích gì.

Khi được hỏi mua Xyanua, người bán lập tức báo giá và yêu cầu khách thanh toán trước tiền để có thể vận chuyển đơn hàng.

Không dừng ở đó, bên bán cho biết, mua số lượng Xyanua nhiều hay ít đều được đáp ứng, chỉ cần ghi địa chỉ sẽ được báo giá và ship tận nơi. Mọi thao tác trao đổi mua bán diễn ra chưa đầy 5 phút.

Chất độc Xyanua được bán trên các trang mạng với giá không quá đắt, người có mức thu nhập trung bình cũng có thể mua được. Đặc biệt, người mua không cần phải có kiến thức chuyên sâu về hóa học hay phải trải qua bất kỳ một quy trình kiểm duyệt nào, chỉ cần liên hệ trực tiếp với những người bán qua các tin nhắn hoặc ứng dụng chat là đã có thể hoàn tất giao dịch.

Khó kiểm soát hoạt động mua bán Xyanua trên không gian mạng?

Theo Luật sư Phan Văn Khánh - Trưởng Văn Phòng Luật sư Win – Win (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), theo quy định hiện hành, việc kinh doanh Xyanua không bị cấm hoàn toàn trên thị trường Việt Nam nhưng phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về quản lý hóa chất. Chất này vào nhóm danh mục hoá chất hạn chế sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp.

Luật sư Phan Văn Khánh.

Luật sư Phan Văn Khánh cho rằng: "Tình trạng hóa chất Xyanua được mua bán dễ dàng trên các trang cá nhân, hội nhóm trên môi trường không gian mạng hiện nay một phần là do công tác kiểm soát hoạt động mua bán trên thực tế chưa đủ chặt chẽ. Thêm nữa, việc mua bán mặt hàng này trên không gian mạng khó kiểm soát, người mua chỉ cần bấm nút đặt hàng là sẽ có người đến giao hàng tận nơi. Chưa kể, các tài khoản đăng tải mua bán thường là tài khoản phụ, tài khoản ảo, khó xác minh danh tính nên cơ quan chức năng gặp không ít khó khăn trong việc xác minh và xử lý các đối tượng này. Gần như việc xử lý hành vi mua bán xyanua trên không gian mạng đang bị hạn chế tiếp cận điều tra", Luật sư Khánh nói.

(Còn tiếp...)