Như Báo Hải Phòng đưa tin, ngao nuôi chết hàng loạt ở Cát Hải, trong đó xã Hiền Hào mất 100% diện tích, gây thiệt hại lớn cho các hộ nuôi. Người dân mong mỏi được giãn nợ và hỗ trợ thiệt hại, nhưng chừng nào nguyên nhân ngao chết hàng loạt chưa được kết luận, thì người dân vẫn phải chờ vì các cơ quan chức năng và ngân hàng chưa có căn cứ để đưa ra quyết định. Nỗi lo lắng của các hộ nuôi ngao không chỉ dừng ở đó, việc khôi phục sản xuất mới là khó khăn trở lớn nhất của họ.
Ngao chết, người nuôi hoang mang
Ngao nuôi tại các bãi triều là mô hình kinh tế mang lại hiệu quả cao cho người dân huyện đảo Cát Hải. Nhưng gần đây, hiện tượng ngao nuôi chết hàng loạt gây thiệt hại lớn. Ước tính, tổng diện tích thiệt hại là hơn 40 ha, trong đó 100% diện tích nuôi ngao ở xã Hiền Hào bị mất trắng 100% ngao nuôi với khoảng 35ha tương đương hơn 120 tấn ngao giống bị chết. Ngoài ra, các xã Phù Long, Đồng Bài, thị trấn Cát Hải… cũng có lượng ngao chết không nhỏ. Có hộ đầu tư hàng tỷ đồng, hộ ít cũng từ 100 đến 200 triệu đồng nuôi ngao. Ngao chết, nhiều hộ chưa biết xoay xở thế nào để trả nợ ngân hàng, trong khi việc khôi phục sản xuất là điều nằm ngoài “tầm với” của nhiều hộ dân, bởi tất cả vốn liếng, tài sản thế chấp vay mượn đã huy động hết để đầu tư vào vụ ngao vừa rồi.
Trong căn nhà tranh, tuềnh toàng, đồ đạc không có gì giá trị, bà Vũ Ngọc Oanh, thôn 2 xã Hiền Hào chưa hết bàng hoàng sau khi số ngao nuôi với khoảng 5 tấn giống bị chết hoàn toàn. Số tiền gần 200 triệu đồng đầu tư cho vụ nuôi vừa qua gia đình bà phải vay toàn bộ. Bà không biết lấy đâu ra tiền trả nợ, bởi nghề làm ruộng ở vùng đất ven đồi này, ăn còn chưa đủ, nói gì tích lũy. Cũng như gia đình bà Oanh, 25 hộ nuôi ngao khác ở xã Hiền Hào đang thật sự bối rối trước “vận đen” khó lường này. Trong đó, một số hộ thiệt hại lớn như gia đình các ông, bà Nguyễn Văn Thùy 23 tấn; Nguyễn Thị Thủy 20 tấn; Nguyễn Văn Huân hơn 10 tấn… Chủ tịch UBND xã Hiền Hào Nguyễn Văn Tuân cho biết: Nếu tính giá 40 nghìn đồng/kg, thì tổng thiệt hại mà các hộ nuôi ngao trong xã gánh chịu ước tính hơn 5 tỷ đồng. Điều đáng lo ngại là công tác an sinh xã hội đang đặt gánh nặng lên vai chính quyền xã và huyện khi đa số hộ không có công việc gì khác ngoài nuôi ngao, hoặc nếu có cũng chỉ là làm nông nghiệp với diện tích ruộng ít ỏi, năng suất thấp. Trong khi đó, không ít hộ đầu tư nuôi ngao bằng 100% vốn vay ngân hàng, nay khả năng trả nợ vượt khỏi tầm kiểm soát khi mà số tiền đổ xuống bãi triều nuôi ngao đã “lặn vào bùn đất”.
Sớm kết luận nguyên nhân
Hiện tượng ngao nuôi bị chết đã xuất hiện từ đầu tháng 5 và chết hàng loạt trong những ngày gần đây. Nhiều giả thuyết được đưa ra về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này từ các nhà chuyên môn, nhà quản lý, người nuôi ngao… Theo Phó chủ tịch UBND huyện Cát Hải Bùi Trung Nghĩa, người dân nuôi quá dày, gấp 4 đến 5 lần so với quy định có thể là một trong những nguyên nhân khiến ngao chết. Cụ thể mỗi mét vuông thay vì chỉ nuôi từ 80 đến 120 con thì thực tế bà con nuôi 300 đến 500 con. Tuy nhiên, nguồn nước không phù hợp tràn vào khu vực nuôi và những tác động từ việc khai thác cát ở Trương Cao gần khu vực nuôi ngao làm thay đổi nguồn nước, môi trường sống đang được cho là “thủ phạm” chính. Hoặc khả năng ngao nhiễm một loại vi rút bệnh nào đó cũng được tính tới.
Đó mới chỉ là dự đoán ban đầu và điều cần thiết là phải có kết luận của cơ quan chuyên môn. Huyện Cát Hải đang phối hợp với Chi cục Bảo vệ nguồn lợi thủy sản (Sở Nông nghiệp và PTNT) lấy mẫu đất, nước, ngao chết ở các điểm nuôi, gửi cơ quan chuyên môn xác định nguyên nhân ngao chết hàng loạt để có biện pháp khắc phục, tránh thiệt hại lớn cho người dân. Tuy nhiên, theo phản ánh của các hộ dân, đã hơn 1 tuần trôi qua kể từ ngày cơ quan quản lý lấy mẫu, đến nay chưa có kết quả. Trong khi đó, nếu không sớm kết luận thì người dân cũng không thể tiếp tục sản xuất chứ chưa nói đến việc ngân hàng và thành phố, huyện có cơ sở để giãn nợ hay hỗ trợ thiệt hại cho dân.
.
Cần hỗ trợ khôi phục sản xuất
Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Cát Hải Vũ Hoài Nam cho biết: nhiều hộ dân vay 100% vốn nuôi ngao đang lâm vào cảnh khó khăn. Nguyện vọng của là được ngân hàng tạo điều kiện khoanh nợ, không tính lãi từ thời điểm ngao chết và xét cho vay tiếp để khôi phục sản xuất. Mặt khác, thành phố sớm có chính sách hỗ trợ thiệt hại kịp thời, giúp họ giảm bớt khó khăn, khôi phục sản xuất. Nhưng tất cả đều đang chờ kết luận chính thức của cơ quan chuyên môn về nguyên nhân ngao chết . Trong khi đó, theo Chủ tịch UBND xã Hiền Hào Nguyễn Văn Tuân, chính quyền xã vận động người dân vớt hết ngao chết, làm sạch bãi triều để cải tạo môi trường. Tuy nhiên, để có thể nuôi tiếp, ngoài việc sớm công bố nguyên nhân, các cơ quan chuyên môn cũng cần giúp dân xem xét dịch bệnh, hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình tái sản xuất, tránh lặp lại thiệt hại, gây khó khăn cho sản xuất và đời sống của người dân./.