Tại Phiên họp thứ 45 vừa diễn ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã nghe trình bày Tờ trình của Chính phủ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam phán quyết của cơ quan giải quyết tranh chấp đầu tư theo Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa một bên là nước CHXHCN Việt Nam và một bên là Liên minh Châu Âu và các nước thành viên Liên minh Châu Âu (EVIPA).
Không tăng rủi ro thua kiện của Việt Nam
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, theo quy định tại Điều 3.57 của Hiệp định, mỗi bên sẽ công nhận phán quyết chung thẩm của Cơ quan giải quyết tranh chấp theo Hiệp định này (Phán quyết EVIPA) và cho thi hành các nghĩa vụ tài chính theo Phán quyết đó trên lãnh thổ của mình.
Hiện nay, pháp luật Việt Nam đã quy định đầy đủ, cụ thể về cơ chế công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài, nhưng chưa có quy định về thủ tục công nhận và cho thi hành phán quyết theo quy định của Hiệp định EVIPA.
Do vậy, việc trình Quốc hội ban hành văn bản để hướng dẫn áp dụng Điều 3.57 của Hiệp định là phù hợp với quy định tại khoản 4 Điều 3 Luật Điều ước quốc tế năm 2016 và cần thiết cho việc thi hành kịp thời Hiệp định ngay sau khi có hiệu lực, đồng thời bảo đảm tính khả thi, thống nhất và ổn định của hệ thống pháp luật.
Tại Tờ trình số 02/TTr-CTN ngày 18/04/2020 và Báo cáo thuyết minh số 160/BC-CP ngày 20/04/2020, Chủ tịch nước và Chính phủ đã kiến nghị Quốc hội cho phép công nhận và cho thi hành phán quyết của Cơ quan giải quyết tranh chấp theo Hiệp định EVIPA tại một Nghị quyết riêng do Quốc hội ban hành.
Đánh giá tác động của việc ban hành Nghị quyết, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, đối với các bên tranh chấp, các quy định của Nghị quyết này góp phần thực hiện các quyền của các bên tranh chấp một cách đơn giản, nhanh chóng, hiệu quả, tiết kiệm chi phí. Đối với Nhà nước, việc ban hành Nghị quyết không tạo ra một cơ chế mới để nhà đầu tư kiện Nhà nước Việt Nam, không tăng rủi ro thua kiện của Việt Nam…
Bên cạnh đó, đối với hệ thống pháp luật, các quy định của Nghị quyết đảm bảo tính ổn định của hệ thống pháp luật Việt Nam, không yêu cầu sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan như Bộ luật Tố tụng Dân sự, Luật Thi hành án dân sự, Luật Trọng tài thương mại...
Việc ban hành Nghị quyết sẽ tạo dựng một khung pháp lý đầy đủ và có hiệu quả hơn nữa cho việc bảo hộ hoạt động đầu tư của nhà đầu tư EU tại Việt Nam cũng như nhà đầu tư Việt Nam tại các nước thành viên EU, đồng thời góp phần củng cố niềm tin của các doanh nghiệp vào quyết tâm của Nhà nước Việt Nam trong việc tiếp tục cải thiện và nâng cao sức cạnh tranh của môi trường đầu tư, kinh doanh.
Sự cần thiết ban hành một Nghị quyết riêng
Báo cáo thẩm tra sơ bộ Dự thảo Nghị quyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Công Hồng cho biết, Thường trực Ủy ban Tư pháp nhất trí về sự cần thiết ban hành một Nghị quyết riêng về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam phán quyết của cơ quan giải quyết tranh chấp đầu tư theo Hiệp định EVIPA.
Việc ban hành Nghị quyết là phù hợp với thẩm quyền của Quốc hội theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Điều ước quốc tế. Đồng thời, việc Quốc hội Việt Nam xem xét thông qua Nghị quyết thể hiện thiện chí và quyết tâm chính trị của Việt Nam trong việc thực hiện Hiệp định EVIPA, tăng cường sự tin cậy và thúc đẩy các nước thành viên Liên minh Châu Âu sớm phê chuẩn Hiệp định.
Thường trực Ủy ban Tư pháp nhận thấy, nội dung dự thảo Nghị quyết phù hợp với đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, không trái với Hiến pháp năm 2013, bảo đảm tính hợp pháp và tính thống nhất với hệ thống pháp luật. Nội dung của dự thảo Nghị quyết tương thích với các điều ước quốc tế liên quan.
Thảo luận tại Phiên họp, các ý kiến trong UBTVQH nhận thấy hồ sơ Dự thảo Nghị quyết đã bảo đảm đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 9. Ngoài ra, Dự thảo cần xác định những nghĩa vụ của Chính phủ, TANDTC, VKSNDTC, các bộ, ngành liên quan đề bảo đảm thực thi Hiệp định.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Chính phủ phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra, các cơ quan hữu quan tiếp thu đầy đủ các ý kiến để hoàn thiện nội dung Dự thảo Nghị quyết để trình Quốc hội trong Kỳ họp thứ 9 sắp tới.
