Hết thời tranh cãi pháp lý đơn thuần bằng… miệng. Kể từ khi có thừa phát lại (chuyên làm các công việc về thi hành án dân sự, tống đạt giấy tờ, lập vi bằng và một số công việc khác), người dân "sính" dịch vụ mới: Lập vi bằng làm chứng cứ, sau này ra tòa khỏi lôi thôi.
1001 chuyện “cầu cứu” thừa phát lại
Mấy ngày qua, bà Nguyễn Thị Tám (phường 15, Quận 8, Tp. HCM) ăn không ngon, ngủ không yên, không biết lúc nào nhà mình bị phường lấy lại ao đang nuôi cá, trồng sen rộng khoảng 1.000m2 gia đình bà sử dụng liên tục hơn 30 năm nay. Trước đó, phường thuê người truyền ống bơm cát từ ghe cát ngoài sông vào lấp ao nhà bà và cho biết sẽ hỗ trợ gia đình phần hoa lợi ao khoảng chục triệu đồng, trong khi nếu chuyển nhượng ao cho người khác, có thể kiếm cả tỉ bạc.
| |
| Một nhân viên thừa phát lại đang lập vi bằng hiện trạng nhà |
Bà Tám rất ức khi bị thu hồi ao một cách vô lý. Một người quen hướng dẫn bà Tám việc phường tự ý thu hồi đất của gia đình bà Tám là trái pháp luật vì không có quyết định thu hồi đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Người này bày cho bà gọi thừa phát lại đến lập vi bằng hiện trạng sử dụng ao để có chứng cứ khiếu kiện sau này.
Chỉ một ngày sau, bà Tám đã nắm trong tay vi bằng hiện trạng sử dụng ao. Hết sức hài lòng, bà Tám nói: “Giờ tôi có thể ăn ngon, ngủ yên rồi. Nếu phường cho bơm cát nữa thì tôi sẽ gọi điện kêu họ vào lập tiếp cái vi bằng thứ hai để làm bằng chứng kiện phường ra tòa”.
| Vi bằng là văn bản do thừa phát lại lập, ghi nhận sự kiện, hành vi được dùng làm chứng cứ trong xét xử và trong các quan hệ pháp lý khác. Thừa phát lại có quyền lập vi bằng đối với các sự kiện, hành vi theo yêu cầu của đương sự, trừ trường hợp người yêu cầu là người thân thích, các trường hợp vi phạm quy định về bảo đảm an ninh, quốc phòng, đời tư, đạo đức xã hội và các trường hợp pháp luật cấm. Thừa phát lại được lập vi bằng các sự kiện, hành vi xảy ra trên địa bàn TP.HCM. |
Câu chuyện nhà bà Tám chỉ là một ví dụ, nhu cầu lập vi bằng của người dân hết sức đa dạng. Bà Vũ Thị Trường Hạnh, Trưởng văn phòng thừa phát lại Quận 8 cho biết, năm 2007 cùng với cơn sốt đất, nhiều người dân giao dịch với nhau chỉ bằng chữ tín. Chủ đất nói: “Tao bán phần đất đó cho mày, mày cầm sổ đỏ đi” là xong. Hỏi ranh đất thế nào, chủ đất cầm cục đá liệng một phát ra giữa đám đất đầy cỏ dại rồi phán: “Đất mày tới đó”.
Nay nhà đất trầm lắng, xuất hiện nhiều vụ bội tín. Có vụ chủ đất nói chỉ bán phân nửa phần đất thôi, hoặc gây khó bằng cách giao diện tích đất nằm giữa khu đất chẳng có lối ra vào… khiến người mua giật mình.
Trải qua nhiều “kinh nghiệm xương máu”, người dân thận trọng hơn, bất cứ việc giao nhận tiền nào cũng kêu thừa phát lại lập vi bằng mới yên tâm.
“Mõ tòa” thời @
Tại Văn phòng thừa phát lại Quận 5, ông Phạm Quang Giang, Trưởng văn phòng cho biết, đơn vị mình lập vi bằng nhiều nhất là ghi nhận hiện trạng nhà đất, công trình, hàng giả… Ngay Hiệp hội chống phá giá cũng yêu cầu văn phòng lập vi bằng về hàng hóa không đăng ký theo quy định nhưng dán nhãn bán ngoài chợ. Có trường hợp chủ sở hữu quyền tác giả “đặt hàng” văn phòng lập vi bằng chuyện một đài truyền hình chiếu chương trình vi phạm bản quyền.
| |
| Lập vi bằng việc phá khóa cửa để vào nhà |
Còn hàng trăm loại việc khác nhau mà người dân kêu lập vi bằng. Đặc biệt trong xây dựng nhà hoặc cao ốc, rất nhiều vụ tranh chấp phát sinh do làm nứt tường, sụt lún nền các nhà xung quanh... Mà chỉ cần có đơn khiếu nại của một chủ nhà lân cận, công trình đang thi công với vài chục, có khi cả trăm công nhân bị đình chỉ thi công từ vài ngày đến vài tháng, gây thiệt hại cực lớn cho chủ công trình và nhà thầu.
Để hạn chế việc khiếu nại vô cớ và dễ bề tính toán mức thiệt hại khi bị yêu cầu bồi thường, các chủ công trình xây dựng hoặc nhà thầu thi công cũng phải cầu cứu thừa phát lại.
Chỉ cần vài triệu bỏ ra, thừa phát lại sẽ lập đủ vi bằng hiện trạng của một đến 20 – 30 căn nhà xung quanh một cách tỉ mỉ, đo vẽ diện tích, chụp hình từng căn phòng.
Nếu có bất kỳ sự khác lạ phát sinh nào, chỉ cần đem so với vi bằng đã lập cho từng nhà sẽ biết ngay được vết nứt nào mới, vết nứt nào cũ, sụt lún tới đâu... Có khi chính chủ nhà có thể là “nạn nhân” cũng tự động thuê lập vi bằng để có chứng cứ đòi bồi thường.
Lê Đình