PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết, các sinh phẩm, kit xét nghiệm SARS-CoV-2 muốn nhập khẩu Việt Nam phải được Hội đồng Thẩm định, Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) thẩm định, cấp phép mới được lưu hành. Việt Nam đã quy định, kể cả các test (xét nghiệm) nhanh cũng phải được sử dụng ở phòng thí nghiệm và phải bảo đảm an toàn sinh học.
 |
Ảnh minh họa |
Không rõ nguồn gốc
Chỉ tính từ ngày 27/4 đến 3/6, Việt Nam ghi nhận gần 4.876 ca mắc COVID-19. Điều này khiến nhiều người lo lắng tìm cách tự kiểm tra COVID-19 tại nhà. Đây là điều kiện thuận lợi cho nhiều người kinh doanh chào bán các bộ kit test nhanh COVID-19.
Theo tìm hiểu những ngày gần đây, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện nhiều hình ảnh, thông tin chào bán sản phẩm bộ xét nghiệm nhanh COVID-19 cùng những lời cam kết như “test nhanh, test đúng 100%”. Giá của những bộ kit này dao động từ 260.000-500.000 đồng/kit, tuỳ xuất xứ.
Theo quy định của Bộ Y tế, dịch vụ xét nghiệm vi khuẩn/virus/vi nấm/ký sinh trùng test nhanh đối với trường hợp test nhanh tối đa 238.000đ/1 mẫu xét nghiệm. Còn những bộ xét nghiệm nhanh này lại được rao bán trên mạng với mức giá gấp đôi, gấp ba. Tuy nhiên, với tâm lý ngại đến nơi đông đúc như bệnh viện hay cảm thấy quá rườm rà trong thủ tục làm xét nghiệm nên những bộ kit xét nghiệm nhanh như trên lại nhận được nhiều sự quan tâm của người tiêu dùng.
Tuy vậy, nhiều người tiêu dùng vẫn băn khoăn là liệu họ có được phép mua kit test nhanh này để kiểm tra tại nhà. Các loại kit này liệu có an toàn và hiệu quả?
Liên quan đến vấn đề trên, TS.BS. Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa dịch tễ, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thông tin: “Hiện nay không có quy định cấm người dân mua, sử dụng kit test nhanh COVID-19. Tuy nhiên, các kit test nhanh COVID-19 bán trên thị trường chủ yếu là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ và không được cơ quan thẩm quyền cấp phép, đánh giá chất lượng”.
Kit test nhanh COVID-19 được lưu hành ở Việt Nam phải được Hội đồng Thẩm định, Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) cấp phép, vì vậy, những sản phẩm trôi nổi trên thị trường sẽ không có ai đảm bảo được chất lượng.
Phó trưởng khoa dịch tễ, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cũng lưu ý thêm, nếu người dân muốn sử dụng, cần mua những loại kit test đã được cơ quan của Bộ Y tế cấp phép. Bên cạnh đó, các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo, việc mua bộ xét nghiệm nhanh về tự xét nghiệm tại nhà là không nên, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
Tìm hiểu sản phẩm trên qua một tài khoản bán hàng trên facebook, nhân viên bán hàng tư vấn: “Một hộp sẽ có 2 bộ dụng cụ thử, nghĩa là có thể sử dụng 2 lần. Nhưng tốt nhất là mỗi người nên sử dụng hết một hộp, bởi nếu có triệu chứng nghi mắc COVID-19 thì có thể dùng để kiểm tra lại cho chắc chắn”. Hơn nữa, người này còn nhấn mạnh, việc sử dụng bộ kit rất dễ, nếu ai không biết có thể kết bạn trên mạng xã hội để được hướng dẫn chi tiết.
PGS.TS Trần Đắc Phu – Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam khuyến cáo: “Người dân không nên tự mua bộ xét nghiệm, vì bộ xét nghiệm có những quy chuẩn riêng. Hơn nữa, khi tự xét nghiệm, nếu lấy mẫu không chuẩn sẽ tạo ra kết quả không chính xác. Nếu bị dương tính giả thì hoang mang. Âm tính giả lại vô tình gieo rắc bệnh. Vậy nên nếu có biểu hiện, liên hệ với y tế phường để được xét nghiệm miễn phí”.
Trước đó, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP HCM) cũng khuyến cáo người dân không nên tự ý mua các bộ kit test nhanh COVID-19 về nhà xét nghiệm khi chưa có hướng dẫn.
“Ngày 27/5, ở Bắc Giang đã thí điểm cho người dân tự test nhanh COVID-19 và có hướng dẫn của cơ sở y tế. Còn kit test nhanh trên thị trường chưa có kiểm định của Bộ Y tế và người dân chưa được cán bộ y tế hướng dẫn cụ thể thì không được tự ý mua kit test nhanh tại nhà”, bác sĩ Khanh chia sẻ.
Dịch bệnh COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, người dân cần bình tĩnh, khi bản thân xuất hiện các yếu tố nghi ngờ thì nên báo ngay cho Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh/thành phố hoặc chính quyền sở tại để được lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm, không nên tự ý mua và tự thử các bộ xét nghiệm chưa được Bộ Y tế cấp phép, tránh trường hợp “tiền mất, tật mang”, để các đối tượng xấu có cơ hội lợi dụng tình hình dịch bệnh trục lợi túi tiền của chính mình.
Thêm vào đó, ông Nguyễn Đình Anh, Vụ trưởng Vụ Truyền thông và Thi đua khen thưởng (Bộ Y tế) cũng khuyến cáo người dân nên cân nhắc kỹ về việc test COVID-19 bằng các bộ kit xét nghiệm được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.
Theo ông, các bộ kit xét nghiệm này chưa biết có hiệu quả trong việc xác định bị nhiễm virus SARS-CoV-2 cũng như được cấp phép lưu hành hay chưa. Nguy hiểm hơn là khi các kit xét nghiệm này nếu là giả mạo, chất lượng không bảo đảm không những không phát hiện ra bệnh mà nguy cơ phát tán và lây lan dịch bệnh nếu bị bỏ sót. Ông còn nhấn mạnh thêm về việc nhỡ lấy sai mẫu, sai cách thì rất nguy hiểm. Do đó, người dân không nên tự mua các bộ kit test nhanh COVID-19 mà hãy đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và hướng dẫn.
Bộ Y tế không khuyến khích người dân xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2
Gần đây có một số người cho rằng việc xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2 đang được khuyến khích, thậm chí có người còn đề nghị thực hiện “5K + vắc xin + xét nghiệm” thay vì “5K + vắc xin” như hiện nay.
Về việc này, ngày 19/5, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống COVID-19, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định, chủ trương của Bộ Y tế không khuyến khích người dân tham gia xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2. Bởi, nếu xét nghiệm có kết quả âm tính sẽ gây ra tâm lý chủ quan, lơ là trong phòng chống dịch.
Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết thêm: Hiện tại chúng ta chỉ có chủ trương tăng cường năng lực xét nghiệm tại các tỉnh, thành phố và tại các cơ sở y tế để chủ động tấn công bằng xét nghiệm trong trường hợp cần thiết nhằm tăng cường truy vết. Thứ trưởng nhấn mạnh: “Chúng tôi nhắc lại, Bộ Y tế không có quan điểm 5K + vắc xin + xét nghiệm mà tuyệt đối tuân thủ theo phương châm, nguyên tắc mà Bộ Y tế và Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch COVID-19 đã đề ra là 5K + vắc xin”.
Hiện nay, trong chiến lược xét nghiệm, sàng lọc COVID-19, Bộ Y tế đã cấp phép cho sinh phẩm kháng nguyên nhanh (test nhanh), bên cạnh phương pháp rRT-PCR. Tuy nhiên, phương pháp này khuyến khích sử dụng cho các đơn vị, doanh nghiệp, nhà máy, cơ sở giải trí, dịch vụ, lưu trú, để tự sàng lọc cho lực lượng của mình. Đặc biệt, những người thuộc nhóm nguy cơ cao, thường xuyên tiếp xúc nhiều người có thể chủ động việc này.
Vì vậy, người dân không nên đổ xô đi mua các bộ kit xét nghiệm nhanh không rõ nguồn gốc, trôi nổi trên thị trường bởi chúng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
Các kit test nhanh COVID-19 được Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam hiện nay gồm 2 bộ kit Sao Thai Duong do Công ty cổ phần Sao Thái Dương phối hợp sản xuất và bộ kit test SARS-CoV-2 do Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á, phối hợp với Học viện Quân y sản xuất. Tuy nhiên, theo khảo sát của Zing, những loại kit test nhanh này chỉ bán cho một số doanh nghiệp, bệnh viện và cơ sở y tế với số lượng lớn, chưa bán rộng rãi trên thị trường.
