Ung thư đường ruột nhiều nguyên nhân là do ăn uống
Mới đây một thanh nhiên 29 tuổi ở Trung Quốc, là dân công nghệ đã rất suy sụp trước thông tin bản thân bị ung thư đường ruột. Bác sĩ giải thích về nguyên nhân gây bệnh, rất có thể do sai lầm trong ăn uống.
Bệnh nhân cho biết, do tính chất công việc nên thường phải thức khuya, ăn khuya. Bữa đêm phổ biến của anh thường là những món ăn nhanh như thịt chiên rán, xúc xích hoặc giăm bông thịt hun khói…
Thời gian đầu không sao, nhưng về sau thì cảm giác đầy bụng và tiêu chảy xảy ra thường xuyên. Anh tự mua thuốc về điều trị nhưng không khỏi. Đến khi không thể chịu đựng mới đến viện khám. Tại đây, các bác sĩ phát hiện đường ruột của anh chuyển sang màu đen và có u cục, kết quả sinh thiết cho thấy anh bị ung thư đường ruột.
Các bác sĩ cho biết có rất nhiều nguyên nhân gây bệnh, nhưng trong trường hợp này rất có thể do thói quen thức khuya, cộng thêm thường xuyên ăn đêm chính là một trong những nguyên nhân làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến tế bào ung thư hình thành. Nhưng có lẽ thứ thúc đẩy ung thư ruột xuất hiện đó chính là những thức ăn nhanh ăn vào đêm khuya như: xúc xích, giăm bông hoặc thịt chiên rán… Đây là chế độ ăn không hợp lý, nhiều chất béo, ít chất xơ và là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tại Bệnh viện K, trung bình mỗi ngày tiếp nhận khoảng 5 trường hợp mắc ung thư đại trực tràng, đặc biệt có những bệnh nhân phẫu thuật ung thư đại trực tràng khi mới 12,13 tuổi…. Ung thư đại trực tràng thường gặp ở những người trên 50 tuổi, tuy nhiên tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng trong nhiều năm gần đây tăng nhanh ở giới trẻ.
Theo các chuyên gia, các khối u đại trực tràng ở bệnh nhân trẻ có tốc độ phát triển nhanh hơn những người lớn tuổi và thường được phát hiện ở giai đoạn muộn hơn.
Tuy nhiên, ung thư đại trực tràng có thể phòng ngừa và phát hiện sớm, ở giai đoạn đầu tỉ lệ sống sau 5 năm lên tới 90%; dưới 10% bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn sống quá 5 năm.
Việc thường xuyên dùng thức ăn được chế biến dưới dạng nướng, chiên, xào hoặc thực phẩm cay, nóng, các loại thực phẩm muối chua chứa nhiều nitrat, nitrit và nitrosamin… có thể dẫn đến nguy cơ mắc ung thư thực quản và dạ dày. Trong khi đó, chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành và phát triển các khối u đại – trực tràng. Nếu thường xuyên ăn thực phẩm giàu đạm, chất béo có nguồn gốc từ động vật, đồ ăn đóng hộp, thực phẩm nhiễm hóa chất gây ung thư như benzopyren, nitrosamin… nhưng lại ít bổ sung chất xơ, rau, trái cây trong thời gian dài sẽ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh ung thư đại – trực tràng. Bên cạnh đó, người dân dần thích nghi với lối sống của phương Tây, trong đó béo phì, ít vận động, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, nạp nhiều chất béo, thức ăn nhanh, uống nhiều rượu, hút thuốc lá... là những yếu tố nguy cơ gia tăng tỉ lệ mắc bệnh.
Trong các tác nhân bên ngoài, thức ăn được xếp hàng đầu bởi 35% nguyên nhân gây ung thư là do chế độ ăn uống. Ung thư dạ dày và ung thư đại – trực tràng hiện nằm trong nhóm ung thư hàng đầu. Mỗi năm, nước ta có từ 11.000 đến 12.000 người mắc mới ung thư dạ dày với 8.000 ca tử vong. Đối với ung thư đại - trực tràng, con số mắc mới tương tự như ung thư dạ dày, nhưng số tử vong ở mức 6.000 người. Ngoài lối sống, ung thư đại trực tràng có liên quan đến yếu tố tuổi tác và di truyền, tuy nhiên số ca liên quan đến di truyền chỉ chiếm 3-5%. Tuy nhiên, nếu tầm soát sớm, điều trị kịp thời thì có thể chữa khỏi hơn 90%.
Ung thư đường tiêu hóa có diễn tiến âm thầm khởi phát với các triệu chứng không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với những bệnh thông thường khiến người bệnh lơ là, bỏ qua việc thăm khám, tầm soát định kỳ. Khi nhập viện, đa phần đã rơi vào giai đoạn muộn, phải can thiệp bằng phương pháp hóa trị, xạ trị.
Các dấu hiệu nhận biết
Những biểu hiện bất thường ở các bộ phận liên quan đến đường tiêu hóa đều có thể do bệnh lý về đại tràng gây ra, trong đó có ung thư đại tràng. Một số biểu hiện rối loạn tiêu hóa kéo dài như hay ợ hơi, ợ chua, hơi thở có mùi hôi, thường đau tức bụng sau ăn.
Tình trạng đau quặn rất có thể là do nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Tuy nhiên, một số biểu hiện kể trên cũng có thể là do những bệnh liên quan đến khối u ở dạ dày - ruột. Cần phải thăm khám, thực hiện xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân.
Thường xuyên chán ăn, ăn vào dễ bị đầy bụng vùng trên rốn, ăn không ngon miệng, khó tiêu,… cũng là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh. Nếu tình trạng này kéo dài cơ thể sẽ luôn mệt mỏi và sụt cân nhanh chóng.
Rối loạn tiêu hóa: Một số tình trạng rối loạn tiêu hóa như đi ngoài nhiều lần trong ngày rất dễ nhầm lẫn với dấu hiệu của bệnh lị. Bệnh lị có thể dùng kháng sinh để điều trị nhưng với bệnh ung thư đại trực tràng thì thuốc kháng sinh không có tác dụng.
Người bị ung thư đại trực tràng bị rối loạn tiêu hóa như đi ngoài nhiều lần trong ngày mót rặn, quặn bụng và khó chịu khi đi ngoài,… rất giống với triệu chứng bệnh lỵ. Tuy nhiên, người mắc bệnh lỵ có thể điều trị bằng cách dùng kháng sinh, còn loại thuốc này không có tác dụng với bệnh nhân đại trực tràng.
Giảm cân bất thường: Nếu bạn không áp dụng một chế độ ăn kiêng, tập luyện để giảm cân nhưng cân nặng của bạn vẫn sụt giảm bất thường thì bạn cần phải thận trọng. Đây có thể là dấu hiệu của ung thư trong đó có ung thư dạ dày, ung thư đại tràng.
Các rối loạn về bài tiết phân: Trong quá trình tiêu hóa, đại tràng có chức năng bài tiết phân, vì thế khi mắc những bệnh liên quan đến cơ quan này, người bệnh sẽ có dấu hiệu rối loạn đại tiện hay gặp , đau quặn, mót rặn, phân nhầy mũi máu, ngoài ra rối loạn bài tiết phân,...
Kích thước phân mỏng, hẹp: Nếu có khối u trong đại tràng, khi phân đi qua sẽ bị cản lại và khiến ảnh hưởng đến kích thước, hình dạng phân. Bạn nên đi khám nếu thấy phân mỏng, có hình như một chiếc bút chì hay hình lá lúa.
Lẫn máu trong phân: Nếu thấy có máu phủ lên phân, bạn cần cảnh giác. Một số trường hợp bệnh ở giai đoạn muộn, còn có hiện tượng hậu môn trực tràng sa xuống, đại tiện nhiều lần, có thể bị cả táo bón và tiêu chảy.
Cơ thể suy nhược: Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức dù đã được nghỉ ngơi, cơ thể suy nhược mà không rõ nguyên nhân thì đó rất có thể biểu hiện của bệnh và cần phải đi khám sớm.
Bên cạnh những triệu chứng trên, bệnh nhân mắc bệnh ở giai đoạn muộn có thể sờ thấy cả khối u ở dưới da bụng, kèm theo hiện tượng vàng da và bụng ngày càng to,...
Làm gì để phòng ngừa ung thư đại tràng?
Kiểm tra đại trực tràng thường xuyên là một trong những cách tốt nhất để phòng tránh ung thư. Polyp tiền ung thư thường không biểu hiện triệu chứng, có thể được tìm thấy qua nội soi đại tràng vài năm trước khi ung thư xâm lấn phát triển. Kiểm tra sàng lọc cũng tìm thấy được polyp tiền ung thư và cắt bỏ trước khi nó trở thành ung thư. Đây được xem là cách phòng bệnh cụ thể nhất.
Ung thư đại tràng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ mà mọi người có thể phòng tránh được như:
Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) được xem là có liên quan mật thiết đến ung thư đại tràng. Ăn khoảng 160g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá 5 lần/tuần có nguy cơ cao gấp 3 lần. Dưới hình thức chiên, nướng, thịt xông khói, dăm bông, xúc xích, chất đạm sẽ làm tăng yếu tố sinh ung thư, còn mỡ sẽ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, làm tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư. Ăn nhiều thịt, mỡ, đạm, ít chất xơ dễ dẫn đến béo phì và có nguy cơ cao gây ung thư đại tràng, nên cần thay đổi chế độ ăn khoa học hơn để phòng bệnh.
Các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ này vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân. Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng ôxy hóa.
Các loại nước uống chứa cồn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng. Vì vậy bạn và gia đình cần tránh xa.
Thuốc lá được biết đến như là những “sát thủ” của bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi. Gần đây nó được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia. Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
Quan trọng nhất là bạn không nên bỏ qua việc tầm soát phát hiện sớm căn bệnh này 06 tháng/lần tại các cơ sở chuyên khoa uy tín, bởi ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
